doğru ve tam olarak sözlük formatını kullanabilmemiz için dikkat edilmesi gerekendir.
bir rehberdir ki; hem gammazlara hemde yazarlara hitap eder.
aşağıdaki maddeleri dikkatle okuyunuz, saygılar.
"rötuş isteği
1- silik isteği/rötuş isteği farkı nedir?
öncelikle eğer entry imla hataları içeriyorsa, spoiler yanlış kullanılmışsa veya bkz içinde imla hatası varsa, entryde bahsedilen link yanlış bir adrese çıkıyorsa bunlar entry silinmesi için yeterli sebepler değil. bu yüzden rötuş isteğine gönderilir.
2- tam olarak hangi entryler rötuş isteğine gönderilir:
a) tüm yazım hataları, noktalama hataları.
b) spoiler hataları, yanlış spoiler kullanımı.
c) bkz hataları. örnek:
(bkz: trkiyenin komşuları)
(bkz: en mutlu türküm diyene)
d) başlıkta yapılan imla yanlışları:
"en sevdği yemek papatya böreği olan kız"
gördüğünüz gibi "sevdği" demiş. gammazlayın.
e) linkin yanlış sayfaya çıktığı entryler.
şimdi bunu "hatalı bkz/link" verilmesi ile karıştırabilirsiniz. ama en basit ifadeyle şöyle anlatayım, entry bütünüyle linkten oluşmuyorsa, entry içinde sadece bir defa veya çok az verilen linkler hatalıysa. 404 değil ama başka bir habere ya da kaynağa çıkıyorsa rötuş isteğine göndermelisiniz. ama eğer ki entry sadece linkse ve link boşsa silik isteği olan teknik bölümündeki "hatalı link/bkz" seçeneğini kullanmalısınız.
f) sık yapılan imla hatalarında: "herşey, birşey, yada, vede, bişiy" gibi kelimeler bulunuyor. bunların hepsini gammazlayın.
g) linki eğer bkz içine aldıysa "hatalı bkz" deyin. örnek: (bkz: http://www . filimadami. com/) bildiğiniz gibi linkleri bkz içine almaya gerek yok.
3- hangi hatalara göz yumuluyor?
a) "bi" gibi gelenekselleşmiş kelimelere, örnek içinde geçen "slm" gibi kelimelere, diyaloglardaki kısaltmalara, klişe olmuş hatalı kelimeler içeren bkzlara (uff snne be slk gibi).
b) türkçe karakter kullanılmamış entrylere.
c) ş harfi yerine kullanılan $ sembolüne.
d) yabancı kelimelerin türkçelerin yerine kullanılmasına göz yumuluyor (giri yerine entry gibi).
e) naber, demi gibi geleneksellmiş kelimelere. tdk bu konuda kısaltmalara göz yumulabileceğini söylüyor.
f) anlatım bozuklukları çok büyük bir problem taşımıyor. metin anlamsızlaşmadığı sürece göz yumuluyor.
4- rötuş isteğine gittiği halde yazar düzeltmiyor.
en nihayetinde yazar bir kelimeyi hatalı bildiği için, kullandığı için cezalandırılmayı hak etmiyor. ayrıca ekşi sözlük gibi başka bazı sözlüklerde rötuş isteği gibi bir durum yok. bu tamamen entrylerin daha düzenli ve okunabilir olması için olan bir uygulama ve yazarlara baskı yapmaya gerek yok.
5- başlığı türkçe karakterle açmayana göz yumuluyor mu?
24.03.2011 tarihli gammaz uyarısının 3. fıkrasında bu konuya moonlight sonata açıklık getiriyor. entry içinde olmasa da başlık açarken türkçe karakter kullanmak zorunlu. bu yüzden hayır, göz yumulmuyor.
6- gammazların imla hatası yapması gammazlığı düşürür mü?
bu konuda 19.04.2010 tarihli moonlight sonata duyurusu imla hatasından dolayı gammazları uyarıyor ancak bir yaptırımdan bahsetmiyor. 24.03.2011 tarihli uyarıda eğer gammazın çok sayıda entrysi formata aykırı diye silinirse gammazlığının düşeceği belirtiliyor. bu yüzden rötuş isteğine düşen entrylerden dolayı paniğe gerek yok. gammazlığınız düşmez.
7- bilerek hatalı yazılmış başlıklara ne yapmalı?
başlık bilerek hatalı olabilir evet, "herşey deyil aşkım her şey olacak" başlığı örnek olarak verilebilir. burada başlık söz konusu imla hatasını tanımlıyor. bu nedenle gammazlamayın. ancak açıkça konuyla alakası olmayan ve yanlışlıkla yapılan imla hatalarını gammazlayın. ancak 50 karaktere sığmadığı için mecburen düşen harflere göz yumuluyor. bunları gammazlamayın lütfen.
silik isteği
silik isteği bir entrynin silinmesi için yapılır. her ikisini birden seçmeniz bu yüzden anlam ifade etmez. yani hem rötuş hem silik isteği yapmayın.
bu istek üzerinde madde madde ilerliyoruz:
1- hakaret var!
arkadaşlar 5237 sayılı tck 125'e göre düşünerek hakaretleri gammazlıyoruz. yasa şöyle:
"(a) bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da yakıştırmalarda bulunmak veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(b) fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur."
ilgili kanunun 1. fıkrasına göre bir kişiye hakaret etmek hapis istemiyle yargılanan bir suçtur. bu kişi bir sözlük yazarı dahi olabilir.
ancak entryi iyi okumalı öyle gammazlamalısınız. bir kişi kendi arkadaşına onun alınmayacağı türden bir şakada bulunuyor olabilir, ya da herhangi bir kişiyi hedef göstermeden kendi düşüncelerini paylaşabilir.
yargıtay'ın 2005/25385 tarih ve nolu kararı örnek karar teşkil ediyor, bu kararda "ulan" kelimesi bile suç niteliği taşıyor. bu yüzden bir nick altına "yavşak, götoş, totoş, ibne, top" gibi kelimeler yazılması suç ve gammazlayın. ancak "kim yazar yaptı lan bunu?" da geçen "bu" ifadesi hakaret taşımıyor. ya da "böylelerini asmak lazım" demek de hakaret değil. bunu iyi idrak etmekte fayda var.
"piç, orospu, godoş, amip, kancık, dönme, dönek, şerefsiz, vatan haini, alçak" gibi kelimelerin hepsi tck'ya göre de suç niteliği taşıyabilir. ve yazar dava bile edebilir. burada gammazın görevi her iki tarafı da korumak olacaktır. çeşitli siyasi liderlerin isimleriyle yapılan ve zımni hakaretler de suç.
09.10.2011 nolu, moonlight sonata'ın yaptığı gammaz duyurusunda da bunun istisnaları belirtilmiş. bir kişi, olmayan birine küfrediyorsa sizi ilgilendirmez. "böyle hayatın amına koyayım" diyen bir insan hiçbir kanuna göre suç işlemiyor. gammazlamayın. örnekler: "sikeyim böyle hayatı, bu ne biçim dünyadır arkadaş, ne yapacam ben şimdi amk".
edit ile hakaret etmek durumu genelde eksi verenlere küfretmeyi kapsıyor. eksi verenlere hakaret etmek formata aykırıdır ve oy vermek yazarların demokratik bir hakkıdır. bu yüzden "eksileyen ibneler, eksileyen bisküvi çocukları" tarzı ifadeler formata aykırı ve gammazlayın.
önemli not: hakaret edilen kısmı seçin ve gammaz notuna ekleyin. (07.01.2012 july4th duyurusu) aksi takdirde işleme alınmayabilir. ayrıca hakaret şahsınıza ise bunu gammaz notuna yazmayın "bana küfrediyor" demeyin. bunu bir derdim var bölümüne entry no ile birlikte belirtin.
2-başlıkta küfür var
lütfen liseli kızlar gibi "göt, anal, seks, kuku, popo" gördüğünüz her başlığı gammazlamayın. "bütün yazarları g. tten s. keyim" diyen bir başlık ya da "sözlüğün ebesini s. yorum" gibi formata aykırı ve uçuşa hazırlanan başlıkları şikayet edin daha çok. entryde küfür gördüğünüzde paniğe kapılıp bu seçeneği de işaretlemeyin.
"yazarların en sevdiği seks pozisyonları", "sevişirken dinlenecek müzikler" gibi her cinsel başlığı gammazlamayın.
3-entry alıntı ve kaynak gösterilmeden çalınmış
bu çok önemli bir husus. bir defa bunu işaretliyorsanız mutlaka ama mutlaka entryinin çalındığı kaynağı gammaz notuna düşün. peki entry hangi durumlarda çalıntı oluyor?
a) spoiler içine alınsın/alınmasın sonuna kaynak gösterilmeyen veya "alıntıdır" diye not düşülmeyen tüm entryler.
b) başka bir yazarın entrylerini kendi entrysi gibi gösteren entryler
hangi durumlarda olmuyor?
bir şiir, şarkı sözü, türkü sözü gibi anonim veya nereden alındığı bariz olan şeyler çalıntı diye gammazlanmaz. bir insan şarkı sözünü hangi lyrics sitesinden aldığını söylemek zorunda değil.
c) wikipedia copy paste'leri çalıntı mı?
evet! wikipedia telif kurallarına uygun olsa bile kaynak gösterilmediği takdirde çalıntı. çünkü okuyucularda yazının yazar tarafından yazıldığına yönelik bir izlenim bırakıyor.
d) yazar kendi entrysini başka sözlükten kopyalıyorsa.
bu da formata aykırı. bu konuda zall'ın şu entrysini okuyunuz: (#7192677)
-kendi blogundan, başka sözlükteki kendi entrysinden, thumblr sayfasından kopyalamak yasak.
-twit, face duvarındaki yazısını vs. paylaşmak serbest.
4- sözlüğü yasal yönden zor durumda bırakabilir.
bir yazar sözlüğü nasıl zor durumda bırakabilir? şimdi, tüm hakaret suçları buna dahil. ancak 5651 nolu kanunun 8. maddesi 1. fıkrasında bir web sitesini zor durumda bırakabilecek içerikler sıralanıyor:
26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı türk ceza kanununda yer alan;
a) intihara yönlendirme (tck 84),
b) çocukların cinsel istismarı (tck 103, birinci fıkra),
c) uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (tck 190),
d) sağlık için tehlikeli madde temini (tck 194),
e) müstehcenlik (tck 226),
f) fuhuş (tck 227),
g) kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (tck 228),
bunlara ek olarak:
5816 nolu atatürk aleyhine işlenen suçlar kanununa göre atatürk'ün hatırasına ve şahsına yönelik tüm saldırı suçları sözlüğü zor durumda bırakabilir.
ayrıca, tck 125/1 de (yukarıda saydığım) hakaret suçları da sözlüğü zor durumda bırakabilir.
yine tck 301'e göre:
"(a) türklüğü, cumhuriyeti veya türkiye büyük millet meclisini alenen aşağılayan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(b) türkiye cumhuriyeti hükûmetini, devletin yargı organlarını, askerî veya emniyet teşkilatını alenen aşağılayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
ayrıca, dini değerleri vs. aşağılamak da suç. bu konuda:
"tck 216. - (1) halkın sosyal sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kesimini, diğer bir kesimi aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu güvenliği açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) halkın bir kesiminin benimsediği dinî değerleri alenen aşağılayan kişi, fiilin kamu barışını bozmaya elverişli olması hâlinde, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
yani halkı galeyana getirebilecek hakaretler suç oluyor.
bir diğer husus ise `halkı askerlikten soğutmak bildiğiniz gibi suç niteliği taşıyor. ilgili kanun şöyle:
tck 318
(a) halkı, askerlik hizmetinden soğutacak etkinlikte teşvik veya telkinde bulunanlara veya propaganda yapanlara altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
(b) fiil, basın ve yayın yolu ile işlenirse ceza yarısı oranında artırılır.
kanuna göre sözlükte yaptığınızda 1 yıldan 4 yıla kadar hapis istemiyle yargılanabilirsiniz.
özetlersek:
-bir kişiye/kuruma hakaret
-intihara yönlendiren entry
-çocuk pornosu video, fotoğraf veya hikayesi
-uyuşturucuyu öven, uyuşturucu alınabilecek yerleri işaret eden entryler
-pornografik içerik ve linkler
-fuhşa yönelik adres ve telefon numaraları
-kumara yönelik içerikler
-atatürk'e ve hatırasına hakaret
-türk milletine hakaret
-seçilmiş milletvekillerine ve devlet kurum ve kişilerine hakaret
-tsk ve polis teşkilatına hakaret etmek
-herhangi bir siyasi partiye, yöneticilerine hakaret etmek
-bir dine, o dine inananlara, o dinin peygamberlerine veya kitaplarına hakaret etmek
-insanları kışkırtmak
-başka bir sitenin premium şifresini veya linklerini paylaşmak
-telif ihlali yapmak.
-askerlikten soğutmak.
bunlar sözlüğü yasal olarak zor durumda bırakabilir. gammazlayınız.
5- özel mesaj gibi şeylerin paylaşımı.
arkadaşlar gizliliğin ihlali formata aykırıdır. birisiyle yaptığınız özel mesajlaşmayı izinsiz paylaşmak formata aykırı. mesajın paylaşılması için izin istendiğinde, karşı taraf da bu durumu onaylamışsa, bu onaya uygun not düşülmesi halinde özel mesaj kalabilir.
bu konuda tck 132 yardımcı olabilir: "(a) kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlâl eden kimse, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. bu gizlilik ihlâli haberleşme içeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşirse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(b) kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(c) kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın alenen ifşa eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
(d) kişiler arasındaki haberleşmelerin içeriğinin basın ve yayın yolu ile yayınlanması hâlinde, ceza yarı oranında artırılır. "
istisnaları neler?
a)dolaylı anlatım: "mesajlaşmamızda bana bisikletini vereceğini söyledi, mesajlaşırken bana hakaret etti".
b)zaten açık olanın ifşası: wikipedia mesajlaşmaları, twitler (kilitli olmamak kaydiyle), facebook duvar yazıları gibi.
c)sanal ortama düşmüş ve herhangi bir kovuşturmaya maruz kalmayan magazin bilgileri, ses kayıtları veya haber metinleri.
bunları gammazlamaya gerek yok. olan olmuş.
d)"bir derdim var görüşmeleri" de yayınlanabilir.
6) entry başlık uyumsuzluğu, entry başlığı tanımlamıyor.
bu seçenek, tanım içermeyen entryleri gammazlamak için. başlıkla alakası yok diyelim, soru soruyor "deme la?, blablabla, ??!, sus hacı sus, kaçın la kaçın". istisnaları neler?
a) yalan bilgi. arkadaşlar yanlış veya yalan bilgi vermek formata uygun. kimse kusura bakmasın ama hiçbir yazar doğru söylemeyi garanti etmiyor. siz yüzde yüz doğru bilgi istiyorsanız başka kaynaklara yönelmelisiniz. eğer bunları da gammazlarsanız mizahı öldürürsünüz.
yanlış bilgi vermek formata uygun. lüten ama lütfen gammazlamayın.
b) anketler. anketler ve anket maddeleri formata aykırı değil. bu yüzden tanım yok, tanım yok, diye gammazlamaya gerek yok. yani "anket başlık, tüm entryler silinsin" bir gammazlama seçeneği değil, olmamalı.
c) sözlük yazarlarının itirafları, delinin günlüğü, bir kedi sahibinin günlüğü, sözlükçülerin bugün düşündükleri gibi istisnai başlıklar.
d) twitter, formspring, facebook adreslerini tanım yok diye gammazlamanın manası yok.
7) entry başlığın sözlük içindeki durumu ile ilgili.
bunu örneklerle açıklayım:
a) x entry girilince öldüğüm sandığım kişi (aynı zamanda subjektif), bugün sol frame'den düşmeyen başlık, 5000 entry girilmiş başlık, an itibariyle en çok sevilen başlık gibi entryler.
b) başlıkta yapılan imla hatasına laf sokan entryler ya da "hatalı başlık ayarcıları". ki bunlar formata aykırı. gammazlayın.
c) başlıkları alt alta okumak entryleri, serbest çağrışımlar istisnalar. bunları gammazlamayın.
8) ilk entry yönlendirme olmadığı halde tanım değil.
bunu doğru kullanmakta fayda var. bir defa gammazladığınız entry ilk entry olmalı (09.10.2011 tarihli gammaz duyurusu). istisnası:
a) anket başlıklar.
09.10.2011 tarihli duyurunun 9. fıkrası anket başlıklarda bu kurala uyulmayabileceğini ifade ediyor. o yüzden anket başlıkları ellemeyin arkadaşlar.
b) itiraflar, günlükler, hikayeler, romanlar... bunlara da dokunmayın arkadaşlar.
8) forum chat tarzı entry:
bunda genellikle şunları gammazlayın:
a) entry gülücük içeriyorsa, tüm smiley'lar formata aykırı. ama bunun istisnası diyaloglardır arkadaşlar. diyaloglarda gülücük var diye gammazlamayın. msn konuşmalarını kopy paste yapanlar ya da mizahi amaçla diyalog yazanlar. fakat entry sonuna konan gülücükler gibi bariz bir şekilde entryi desteklemek amacıyla kullanılanları gammazlayın.
b) entry sadece başka yazarlarla konuşmaya yönelikse. "koşun la koşun, gençler gelin burada ne buldum, vaay bu başlık sıcacıkmış, kaç kişiyiz?" tarzı inci muhabbeti.
c) inci swf ve capsleri. bunların hepsini forum chat veya sözlük formatına aykırı diye gammazlayabilirsiniz.
d) entrylerin alt alta diyalog oluşturması. bu durumda entry fasilitesiyle konuşma forum/chat tarzı olacaktır.
9) entry sözlük formatına aykırı:
bunu fikrinize aykırı olan, beğenmediğiniz entryleri gammazlamak için kullanmayın. bunu hiçbir kategoriye uymayanlar için kullanın. sözlük formatı başlığında işlenen durumlara aykırılığı bariz olan bir entry gördüğünüzde gammazlayın.
a) dedirten, düşündüren, cevap verilesi, denilesi, dememe sebep olan, aklıma getiren, düşünmeme neden olan diyeceğim, aklıma getiren... tarzı tüm "dedirten kalıpları"nı gammazlayın. bu tip entryler için ayrıca gammaz notuna "dedirten başlık/dedirten entry" yazmalısınız. ikinci bir seçenek olarak "entry başlığın sözlük içindeki durumu ile ilgili" veya "sadece yazarı ilgilendirecek derecede subjektif" diyebilirsiniz.
b) maç linki isteyen, bu tip tüm entryler (12.01.2012 tarihli moonlight sonata duyurusu)
c) entry tamamen yabancı dildense (şarkı sözü veya alıntı olmadığı halde) gammazlayın. buna bkz'lar dahil değil.
10) entry üstteki entrylere cevap niteliğinde:
bunu madde madde inceliyoruz:
a) başlığı değil başlığı açan yazarı tanımlayan entryler: "bu başlığı açan arkadaş tam bir öküz, başlığı açan yazarı annesi doğurmamış sıçmış, başlığı açan arkadaşı alnından öpüjem" bu tip başlığı açan kişiyi tanımlayan tüm entryler formata aykırıdır arkadaşlar. hepsini gammazlayın.
b) başlıkla konuşan entryler:başlıkla konuşan yazar başlığında da bahsettiğim durum gibi, ama bunda üstteki kişiye cevap veriyor fakat "başlık" diyerek kamufle ediyor. dikkat edin. geneli şöyle: "o değil de bir ilhan irem vardı noldu" tarzı bir başlığa cevap veren entry formata aykırıdır.
c) "@18 sikmiş" tarzı @ ve referans içeren tüm entryler formata aykırı.
d) üstteki entryi spoiler içine alıp cevap verenler formata aykırı.
e) aynı başlıktaki başka entryi bkz verip cevap verenler formata aykırı.
f) entry nick uyumu, başlık entry nick uyumu, biri siksin la şunu, başlık sıçmışsın, tarzı başlığı açanı veya ilk entryi tanımlayan tüm entryler.
g) haber yorumu gibi entry girmek kapsamında "arkadaşlar size kaç defa dedim, kaç defa anlattım" tarzı diğer entrylere mesaj vermeye çalışan entryler. bunları gammazlayın.
11) sadece yazarı ilgilendirecek derecede subjektif:
bunu da madde madde inceliyoruz:
a) "aa benim lan, benim bu, beni tanımlammış, bu benim lan, benden bahsediyor" tarzı kimlik deşifresi yapan tüm bkzlar.
b) kendi nickini örnek veren yazarlar. "yay burcu kadını" başlığına kendi nickini yazıyorsa (veya ben yazıyorsa) gammazlayın.
c) beğeniler, şahsi kanaatler: "çok beğendiğim şarkıcı, her gün gezdiğim şehir, aşık olduğum kişi, götünü sikmek istediğim saksı, x istediğim y, x düşündüğüm z" gibi. bunların istisnaları var, birazdan değineceğim.
d) bkz ile kamufle edilebilirler: " (bkz: katılıyorum panpa)" gibi. bunları da gammazlayın.
istisnalarına gelince:
a) nickaltı entryleri, itiraflar, günlükler, yazarlar ile biten anketler, sözlükte kurulan kulüpler, kardeşlikler, şahsi bloglar, twitter linkleri, kendi nick altı entryleri, "ben bu yazıyı x'e yazdım" tarzı başlıklara yazılan hiçbir subjektif entryi gammazlamayın.
b) tanım içeren subjektif entry: 09.10.2011 tarihli duyuruda moonlight sonata'ın bahsettiği gibi "istanbul'da bir kafe, aynı zamanda en sevdiğim yerdir" gibi entryleri gammazlamayın. eğer subjektif ifade içeren entryde bir cümle dahi olsa tanım varsa gammazlamayın arkadaşlar. buna çok dikkat edin.
c) zirve başlıklarına yazılan zirve yorumları ve katılma beyanları zirveyi tanımladığından ötürü formata uygun.
12) bkz özelliğinin amacı dışında kullanılması:
madde madde inceleyelim:
a) bkz ile cümle kuranlar " (bkz: bence de öyle panpiş)" gibi.
b) bkzlar kullanarak cümle kullananlar, alt alta çeşitli bkz ile " (bkz: kim yazar yapıyorsa bunları) (bkz: onu bafilemeli)" gibi.
c) inci bkzları. evet arkadaşlar inci bkzlarını görünce bunu kullanabilirsiniz. çünkü "caps ver panpa" diyerek üsttekine hitap ettiği bariz. "okudum, okumadım, güldüm piç, özet geç piç, up up up, anan za xd, reserved, et 2, liseli detected, ccc baykuş ccc, yazık la kimin çocuğuysa" gibi.
istisnaları:
a) sözlük geleneği haline gelmiş klişe bkzları gammazlamayın. bir sözlük zevki var onu da bozmayın.
b) başlıkla uzaktan yakından ilgisi olan yönlendirmeleri asla gammazlamayın.
c) boş bkzları gammazlamayın. boş bkz olması formata aykırı değil. ayrıca yaran yanlış okumalar ve serbest çağrışımlar formata aykırı değil.
d) tek entry yönlendirme ise gammazlamayın.
e) 24.03.2011 nolu duyuruda belirtildiği gibi bu seçeneğin temel amacı bkz fasilitesi ile konuşma (bfik) durumunu önlemektir. buna uymayan hiçbir bkz'ları gammazlamayın.
f) istisnai olarak "başlık parsellemek, başlık sıçmak" tarzında başlığı açan kişinin yaptığı eylemi ifade eden sözlük klişelerini gammazlayın.
g) alakasız gördüğünüz bkz'ları gammazlamayın. mesela: "kova" başlığına bir yazar rüştü reçber bkz'ı vermiş. size alakasız görünebilir ama futboldan anlayan birisi kova kelimesinin kalecileri ifade etmek için de kullanıldığını bilir ve alakayı anlar. bu sizi ilgilendirmiyor. siz gammazlamayın.
13) başlık taşıma:
a) aynı başlıktan varsa
b) türkçe karakterli değilse
bu seçeneği kullanın.
14) entry yanlışlıkla 2 defa girilmiş - entry'nin birebir aynısı yukarıda var.
bu seçeneği anketler dahil her yerde uyguluyorsunuz. link paylaşımları dahil. istisnası yok. tek kuralı var 24.03.2011 nolu duyurunun 5. fıkrasında belirtildiği gibi üstteki entrynin adresinin verilmesi zorunludur. yoksa kontrol edecek zaman olmadığından şikayetiniz değerlendirilmeye alınmaz. bu konuda önemli uyarı entrynin birebir aynı olmasıdır. istisnası linkler, linkler çoğu defa birer cümle kelime ile kamufle ediliyor. kısaca twitter sayfası gibi linkler haricinde birebir aynı olmalı entry. noktası virgülüne kadar.
15) hatalı link/bkz verilmiş:
a) 50 karakterden daha uzun verilmiş tüm bkzlar, boş adrese çıkan linkler, eğer entry sadece linkten oluşuyorsa veya linkte verilen durumu anlatıyorsa bu seçeneğe dahil. öbür türlü rötuş isteği yollayın. o kadar özenilmiş bir entrynin sırf link hatalı diye silinmesine gerek yok, üstelik yazar düzeltemeyecek durumda veya silikse boşa gider entry.
örnek:
"şu linkte anlatılan durum:
(boş link)"
"http..." (sadece link)
b) döngüsel bkzlar: eğer bir bkz tıklandığında kendi başlığı çıkıyorsa bu "kendi başlığına döngüsel bkz (kbdb)" olduğu için gammazlayın ve gammaz notuna bu durumu belirtin.
gelelim pratik bilgilere:
1- hatalı linkleri kontrol etmek için kullanabileceğiniz bir firefox eklentisi: link checker. https://addons.mozilla.or...irefox/addon/linkchecker/
bu eklentiyi kullanmak için başlığı yeni sekmede açmalısınız ve sol ve üst frameler olmamalı. sayfada tarama yapacak ve kırık linkleri söyleyecektir.
2- veya başka bir firefox eklentisi: cool previews. https://addons.mozilla.or.../coolpreviews/?src=search
bu eklenti sayesinde linklerin üstüne farenizi getirdiğinizde sayfaya gitmeden bakabilirsiniz. ancak bu da yeni sekmede ve framesiz olması gerekiyor.
3- link paylaşım sayfalarında tekrar yazılmış entryleri bulmak için sağ taraftaki ara kutusuna yazarın nickini @'den sonra yazarak tekrar aynı linki girip girmediğini görebilirsiniz. eğer aynı link birden fazla verildiyse gammazlayın.
4- bir entrynin çalıntı olup olmadığını anlamak için entryden rastgele iki cümleyi seçin. eğer firefox kullanıyorsanız sağ tıklayın ve "google'da ara" deyin. başka tarayıcılarda aynı şekilde google'da arama yaparak bulabilirsiniz. google linkini açın ve bizzat kontrol edin. emin değilseniz bırakın.
5- yetkililere şüphelendiğiniz entryleri sorabilir ve daha pratik ve güncel bilgi alabilirsiniz. (bkz: yetkili sistemi)
6- gammazladığınız entry sayısı değil başarılı olan gammazlıklarınız önemlidir. rakama kasmayın.
7- her gammaz duyurusunu dikkatlice okuyun.
8- gammaz olduğunuzu entrylerinizde ifşa etmemeye ve yazarlara özel mesajla bildirmemeye çalışın.
9- gammaz notuna "yazarı silik yapın, bu yazarı uçurun" gibi notlar yazmayın çünkü o gammaz notları moderasyona değil yazara gidiyor. gammaz notuna normatif ifadeler koymayın: "bunu yapmak yasak bir daha yapmayın" tarzında. gammaz notuna ceza yazmayın "5 gün çaylaksınız" gibi. gammaz notunda halk mesajı vermeyin: "ırkçı seni" gibi.
10- çok emin olmadığınız bir durum varsa gammazlamayın.
11- formata aykırı olduğunu düşünüyorsunuz, gammazladınız ama hala silinmiyor. defalarca gammazlamayın.
12- aynı entryi birden fazla gammazlamayın.
iyi günler dilerim.
güncellemeler:
1: tck 216 eklendi. kbdb durumu eklendi. (silik isteği, madde 15'e bakın yukarıda) çeşitli kanun numaraları güncellendi, birkaç örnek daha eklendi. pratik bilgilere çeşitli maddeler eklendi. tamamı yabancı dilden olan entry durumu ve konuyla alakasız bkz konusu eklendi ayrıca örnekler artırıldı. edit ile hakaret etme durumuna değinildi. çeşitli imla hataları düzeltildi. ayrıca serbest çağrışım ve yaran yanlış okumalara değinildi.
2: tarumar'ın uyarısıyla tck 132 eklendi. bir derdim var konusu, kapalı twitler ile ilgili düzenleme yapıldı. esek kafali uyarısıyla inci bkz'ları genişletildi. zirve konusuna değinildi, dedirten konusu genişletildi. yellow green uyarısıyla üsttekinin aynısı konusu genişletildi.
3- pratik bilgilerde düzenleme.
4- tck 318 eklendi.
5- yazarımsı, yazar bozuntusu kelimelerinin belirsiz statüsü düzeltildi.
6- onthemove bilgilendirmesi ile dedirten konusu düzeltildi."
