aslında biraz çetrefil bir mevzu. fransız ihtilali ve ulus devlet kavramı ilk etapta feodal bölünme içindeki avrupa'da belli bir birleştiricilik eğilimi oluşturmuştur. ne var ki zaman içinde ve büyük imparatorluklar bünyesinde de bölünme eğilimlerini tetiklemiştir. ayrıca, fransız ihtilali milliyetçiliği, etnik kökene aşırı vurgusu olan bir yaklaşım olmaktan ziyade, aynı cumhuriyetin eşit yurttaşları olan bir halkın ulus yönüne vurgu yapar; alman tipi milliyetçilik yaklaşımında etnik köken vurgusu daha fazladır; ne var ki zaman içinde elbette bu iki eğilim birbirini etkilemiştir.
