Türkler ve Finler birbirine akrabadır tezini doğrularcasına karşımıza çıkan dil benzerliğidir. Ulusların kökeni ve ailesini saptamada kültür ve yaşayışının yanında, dil bilgisi kurallarının benzerliği ve kullandıkları benzer kelimeler de önemlidir.Bu iki dilin, Kendi öz fince ve türkçe kelimeleri incelendiğinde (sonradan latinlerden giren kelimeler çıkarıldığında) biribirne çok benzediği görülmektedir.
En azından aşağıdaki benzer kelimeleri okumanızı kesinlikle tavsiye ediyorum:
Hop - Hoppu
Açık - Avki (Ç sesi V sesine dönüşmüş,k ve ı sesleri yer değişmiş.)
Açılış, açış - avaus (dikkat edin bizde son hecedeki k sesinin düşmesi gib burada da
K sesi düşmüş.Bizdeki ş sessine benzer s sesi gelmiş)
Töre - tapa (bu kelime de tapmak fiiliyle kökdaş,din ve töre anlamına geliyor.)
Vay - Voi
Ahududu - Vadelma (elma kelimesiyle bir ilgi var.)
Soy - Suku
Akıcı - Sujuva (burada akmanın su ile bir alakası var.)
Alan(bölge) - Ala (sondaki n sesi düşmüş.)
Alt - Alitse (buradaki benzerlik de çok açıktır. Sona se sesi gelmiş.)
ata - Aiti
Ar - Aari
Dil - Kiel (d-k değişmesi)
-a, na, ya(yönelme eki) - a,e (fince'de de aynı.)
Arka - Selka
Arpa - ahra
Ulu - jalo
Alta - alitse (yönelme eki aynıdır.-e dir. -s kaynaştırma harfi var.)
-tan(ayrılma eki) - -ta (sondaki n sesi düşmüş.)
Ay - Kuu (eski Türkçedeki "Kün" kelimesi ile irtibatlı olabilir.)
Ayak - Jalka
Aygır,Büyük, iri - Ori
Koca(büyük anlamında) - Koje (c-j değişimi olmuş)
Bardak - Kolpak (kapak sesiyle benzeşiyor.Kap, koyulacak yer manalarını içerir.)
Barışçı(sevişci) - Sovinnollien (sevmek kelimesinin kökü barış kelimesinde yaşamış.)
Barışma(sevişme) - Sovinto (v sesinden dolayı e o sesine dönüşmüş.)
Baş - Paa (b p sesine dönmüş.)
Tahıl - Tahka
er - Herra (h sesi gelmiş)
Bayağı - katala (katı ile alakalı olabilir.)
kuru (bayat) - kulunut
Kent - Kunta
Ben, Men, Min - Mina (Azeri Türkçesindeki Men gibi burda da Mina olmuş. ilginç bir benzerlik var.)
Berber - Partari
Bıyık - viik
il - Alue
kesinti - Karsinta
Kartlaşmak - Karttua
Üst - iso
Vızırdamak - viserta
Giysi, kapama - Kaapu
Çatı - katto
Arkalamak, çekinme - Arka, arkailla
Atmak, çıkarmak - otta
Kır - Karu
Kuyu - Kolo
Dam - Daami
Damak - sulak
Damıtma, temizleme - Tislaus
Tıp tıp(damlama) - tip tip
Dayı - eno (ana ile alakalı)
Ayrı - Jeri
Sopa, değnek - Koppı (s-k değişmesi)
Deli - Hulu
Söylemek(eski Türkçe, sa(v)mak) - sanoa
Ast(derece) - ast
Tantana - tankata
Dikizlemek - tirkistella
Dikme, dayama - taimi
Doğru - Suora (d-s değişmesi)
Dokuz, doksan - yhdeksan
Katmak - kaataa
Gerilemek - kiertaa
Soba, duman - savu
Sıvı - sula (su ile arasında bir alaka var)
Duyulmak, kulaklanmak - Kuulua
Duyurmak, kulaklatmak - Kuuluttaa
Dün- Eilen (öğlen kelimesiyle bir ilşki var gibi)
Kelimeler için Kaynak: Fince-Türkçe Sözlük-Fono Yayınları
Değerlendirmem şu ki, Finler Türk değildir, Finler başlı başına bir ırktır ve Türklerle de akrabadır. Bu açıdan olaya bakacak olursak, dillerinin de bu derece benzerlik göstermesi normaldir. Son asırda avrupa latin dillerinden fince'ye de çok sayıda kelime girmiştir. O kelimelerin çokluğu bu benzerliği ve kardeşliği gölgeleyebilir. Bu sizi yanıltmasın. Bu benzerlğin diğer örnekleri, macarca - fince, türkçe - macarca, japonca - macarca, fince - japonca , türkçe - japonca ve hatta bunların arasına tek tek estonca'yı da ekleyebiliriz. Bunlar derin bir şekilde araştırılmalı. Büyük bir aile gün ışığına çıkarılmalıdır.
Aşağıdaki kısımda da, Oğuz Düzgün'ün 10 Ağustos 2006 tarihli yazısına yer veriyorum;
--spoiler--
Elbette iki kökendaş dil arasında, ses ve anlam bakımından benzer, aynı daha bir çok kelime vardır. Bu benzerlikler ve özdeşlikler bizi bir kökene götürüyor.Fince, Macarca, Bulgarca(eski) dillerinden bir çok kelime yerlerini, Slavca Latince kelimelere bırakmıştır.Buna rağmen bilhassa Fin ve Macar dillerinde kökendaş bir çok kelime hala yaşamaktadır. Bu kelimelerdeki kardeşlik halklardaki kardeşliğe dönerse, gerçek kardeşlik o zaman doğacaktır.
Şunu da iddia ediyorum ki; bu dillerden Avrupa dillerine bir çok kelime geçmiştir. Türkçe Asyada Farsça, Mısır Arapçası, Ermenice gibi dilleri etkilediği gibi, batıda da bir çok dili Fin, Macar dilleri sayesinde etkilemiş olabilir. Elbette bunların daha ustaca araştırılması gerekir.Türkçe kıtalararasında konuşulan uluslar arası bir dildir. Bazı diller vardır ki bir ulusun dilidir sadece..
Mesela; ibranice, bu dil Yahudilerin dilidir sadece. Ermenice, sadece Emenilerce konuşulan bir dildir. Japonca belli bazı adalarda yaşayan, muhtemelen Türk-Moğol kökenli, bir halk tarafından konuşulur. Ancak Türkçe, Hint Avrupa muhiplerinin itiraf edememelerine rağmen, görünen o ki; onlarca millet tarafından konuşulmuş ve hal-i hazırda konuşulan bir dildir. Şu anda Bosnada, Arnavutlukta, Mısırda, Suriyede, Irakta, Orta Asyada konuşulmaktadır, binlerce yıl olduğu gibi. Allahın yarattığı bu güzel dil, düzeniyle, matematikselliğiyle gerçekten dikkat çekici, güzel bir dildir .Bu dil böyle olduğu gibi yüz milyonlarca insanın şiirlerine, sözlerine, edebi eserlerine analık etmiş mukaddes bir dildir. Bu dil bir ırkın değil, pek çok kökenden gelen bir çok halkın ortak dilidir.
Bir çok örneğini incelediğimiz Fin-Ugor dili de, Hint Avrupa dillerinden Latincenin tüm bozuculuğuna rağmen, Japonca gibi kendini muhafaza edebilmiş müstesna bir dildir. Belki bu Latince kelimeler bu kadar yoğunlukta olmasaydı bu dile Türkçenin diyalektiği diyebilirdik. Buna rağmen bu dilin Türkçeyle kardeşliğini kanıtlayan yüzlerce delil vardır. Bu özelliklerin en önemlileri Fin dilinde de Türkçedekine benzer ünlü, ünsüz uyumlarının bulunmasıdır.Fincede de kalın ünlüler kalın ünlülerle, ince ünlüler ince ünlülerle devam eder.Latin kökenli kelimeler de bu kurala uydurulmuştur. Yine Fince de Türkçe gibi sondan eklemeli bir dildir. Örneğin; korva (kulak) kalın seslerden oluşan bir kelimedir.Sona alacağı ek de kalın sesli olmalıdır.Bulunma hali ekini ekleyelim korvassa (kulakta) görüldüğü gibi uyum bozulmadı. Yine Fincede bizim ünsüz benzeşmesi, yumuşama gibi kurallarımıza benzer kurallar vardır. Örneğin, koti (ev) kodissani (evimde) görüldüğü gibi t-d sesine dönüşüp yumuşamıştır.
Yine Fincede Türkçede olduğu gibi artikellerin bulunmayışı iki kardeş dilin aynı aileden olduğunu kanıtlar. Beni en çok şaşırtan benzerlik ise 1., 2., 3. tekil şahıs zamirlerinin iki dilde de aynı oluşudur. Ben (eski şekli min) > mina, sen > sina, o (asıl şekli an) > an arasındaki bu benzerlik bana göre iki dilin akraba olduğunu gösteren en belirgin özelliklerdendir. Yine bu kelimelerin ilgi hali almış şekilleri de Türkçedekinin aynısıdır. Bu dildeki ilgi hali eki, in, un ekidir .Ben-in > minun, sen-in > sinin, on-un > hanin şekilleri iki dil arasında daha pek çok benzerliğin bulunduğunu gösteren birer canlı kanıt gibidir. Yapılacak daha köklü ve daha bilimsel araştırmalar sayesinde bu ve benzeri, Ural Altay dilleri arasındaki ilişkiler daha sistemli bir şekilde incelenmelidir. Zaten bu konularla ilgili birçok değerli bilim adamı tarafından yaılmış çalışmalar vardır. Üniversitelerde Türkçe - Japonca, Türkçe - Macarca, Türkçe - Fince dilleri arasındaki ilişkileri, alışverişleri, kardeşlikleri açıklayan, araştıran bilim adamları arttıkça bu halklar arasında güzel kaynaşmaların doğacağına da inanıyorum.
--spoiler--
fince dili fino-macar dil ailesine ait bir dildir ve yaklasik 5,8 milyon kisi tarafindan konusulmaktadir.
bu diller: Estonca, marcarca ve fincedir.
türkce ise türk dilleri arasinda en büyügüdür ve 50 milyon kisi tarafindan konusulmaktadir.
bu diller: Özbekçe, türkçe, azerice, Çuvaşça ve tatarcadir.
türkce ve fince birbirlerine benzer kelimeleri kullanmaktadirlar. bunlara bir kac örnek asagidaki gibidir (daha fazla örnek ilk entryde).
- "koulu" ve "okul"
- "sinut" ve "seni"
- "koira" ve "köpek"
- "kissa" ve "kedi"
- "ol(en)" ve "ol(mak)"
- "sinä" ve "sen"
- "Ahti" (denizin tanrisi) ve "ata"
Bütün bunlarin yani sira hem türkcede hem de fincede hangi kelime sona gelecek diye tam bir kural yoktur.
fince: Mikä sinun nimesi on?
türkce: senin adin nedir?
fince: mikä on sinum nimesi?
türkce: nedir senin adin?
fincede durum ekleri 15 adettir. avrupa dillerinden oldukca fazladir. türkcede ise alti adettir.
fince ve türkcede haller eklenerek kullanilir. indo avrupa dillerinde bu iyelik ekleri ayrica bir kelime olarak karsimiza cikar. örnegin;
- min/un = ben/im = my = meine
- sin/un = sen/in = your = deine
- hän/en =o(n)/un = his = seine
aciklayici bir örnek;
our mirror = aynamiz
indo avrupa dillerinde cins ve artikel durumu söz konusu iken; fince ve türkcede böyle birsey yoktur.
fincede anavokal ile son ek ünlü uyumu vardir.
talo/ssa yada kylä/ssä
türkcede sesli uyumu cok önemlidir ve bu ikiye ayrilir.
kalin ünlüler: a, I, o ve u
ince ünlüler: e, i , ö ve ü
türkcede "ay" kelimesi hem dünyanin uydusu olan ay hem de zaman belirtmek icin kullanilan ay anlaminda kullanilir. fincede de "kuu" kelimesi yine ayni sekilde iki anlamda da kullanilir. indo avrupa dillerinde ise; "months" ve "moon" gibi farkli kelimelerde kullanilir.
türkce ve fincenin eski ural dil ailesinden geldigi konusunda tartismalar mevcuttur ama tam olarak hangi dilden türedikleri hakkinda tam bir bilgiye sahip degiliz. fakat; bu iki dil ailesinin morfolojik (eklemeler, cümle kurumu, ses uyumu) benzerliklere sahip olmasi gecmis zamanlarda ayni dili konustuklarini göstermektedir.
