saygı, nezaket içeren bir tarzdır. saygının arkasına peşinen ön-kabül veya mecburiyet yüklemiyorsanız tartışmalı olmayan hiçbir şey insan hayatında yoktur. bu yüklediğiniz peşin ön-kabüller ve mecburiyetler de sadece sizi ve sizin gibi düşünen veya inananları bağlayabilir.
tüm dogmalar, taraftarları ve sahiplenicileri tarafından kesin ve tartışmasız bulunabilir. Çünkü, emir kipi veya kendi dünyasında kesinlik içerirler. fakat, insana özgü olan her toplumsal düşünüş ve bunun dışavurumu tartışma içerir. açıkçası dini inançlar, zevkler ve renkler de buna dahildir.
bunları yaşama, seçme ve savunma hakkınız vardır. karşıtlarının da aynı hakları olduğu gibi. saygı, birbirlerinin sınırlarına tecavüz içermeme olgusudur. ifadelendirilmesi de nezakettir.
birbirleriyle çelişen ve savaşan dogmalar arasından birini tercih ettiğinizde, sizin diğerinin ifade ettiklerine tahammül gösterebilmektir sorun. diğerinin ifade ettiklerini yaşamak, tercih etmek, beğenmek veya ona karşı mücadele etmek eylemleri değil, ifadenin konuşulabilirliğinin sağlanabilmesidir olay. fikir bu nokta da bir saygı konusudur. tüm dogmalar, tercihler ve alışkanlıklar da bu nokta da bir saygı konusudur.
bir türk milliyetçisi, bir kürt milliyetçisi gibi veya bir müslüman, bir yahudi gibi yaşamak, düşünmek zorunda değildir. ancak, türkçülük ve kürtçülük'le veya müslümanlık ve yahudilik'le ilgili fikirleri birbirlerinden dinleyebilir, tartışabilir, yorumlayabilirler. eğer burada saygı yoksa, bu alışveriş mümkün olmaz ya da başladığı anda biter. değerlendirme, saygının arkasından gelebilecek, ya da saygının yaratabileceği bir sonuçtur. aksi durumda kendiniz çalar, kendiniz dinlersiniz. ya da sadece sizin gibilere, benzeşlerinize çalar, onları dinleyebilirsiniz.
