Kitaptaki Rakım efendi, Ahmet Mithat Efendi'nin kendisi olduğu çeşitli kaynaklarda söylenmektedir. Kitapta rakım efendi yanlısı görünmesi de buna bir kanıt olabilir.
ahmet mithat in kuzey guney catismasini isledigi romanidir. felatun bey hircin ve azgin viking karakteriyle kuzeyi temsil etmekte, rakim efendi ise gizemli ve asi tavirlariyla kahraman bir cezayirli olarak karsimiza cikmaktadir. gelisme bolumunde ise roman soyle devam eder: felatun bey bir gun facebook ta taniyor olabilecegi kisiler bolumunde pos biyikli yakisikli rakim beyi goruru ve yildirim askina tutulur. ilk teyyareyle cezayir e gelir. seviserek evlenirler. fakat isler hic de bekledikleri gibi gitmez, romanin sonunda onlari buyuk bir trajedi beklemektedir.
Mevzu bahis roman için "Doğu- batı çatıişmasını işliyor" diyenler bence yanılıyor. Doğu ne? Batı ne? Kim kime temsil ediyor?
romanda felatun bey, batı mukallidi beceriksiz biri olarak işleniyor. Rakım efendi ise güya bizi temsil ediyor(muş). Buna zerre katılmıyorum. Rakım efendi felatun bey'den daha üçkağıtçı ve daha batılı. Hali tavrıyla doğulu gibi görünüyor ama saman altından su yürütüyor. O felatun beye göre sinsilikte ihtisas yapmış birisi.
Felatun'un savunulacak bir tarafı yok fakat onu rakım efendi ile birbirine zıt karakter olarak tanımlamak yanlış olur. Rakım bey felatun'a kıyasla bizim geleneksdl görüş kritirlerimize göre daha eleştirilrcek bir tip. Fakat yaklaşık bir asırdır genellikle felatun bey tipinin üzerinden eleştiriler yürüyor. Asıl eleştiriye tabi tutulacak tip rakım efendi olmalı.
felatun bey daha çok osmanlının okumuş ama değer yargılarını kaybetmiş, hayatla alay edercesine yaşayan ve nefsi zevklerini tatmin etmekle oyalanan beyaz türklerden bir karakter.
rakım efendi ise kitap çevirileriyle uğraşan ve yanlış hatırlamıyorsam fransızca ve arapçaı bilen kültürlü ama ağırbaşlı ve mütevazi
bir karakterdir.insanları konumlarını gözetmeden saygı duyabilecek kadar egolarından sıyrılmış eğitimli bir adamdır.
bu iki karakterin çarpışmalarını, osmanlı burjuva ve alt kesimlerinin sosyal hayatlarının sergilendiği ve analiz edildiği, farklı insan karakterlerin hayata bakış açılarını ortaya koyan müthiş bir eserdir.
osmanlı osyal hayatını analize etme açısından iyi bir romandır.
yazı makinesi,kendini rakım efendi tipiyle romana dahil ederek , batılılaşmayı yanlış anlayan felatun bey gibi tipleri ağır eleştirmiştir felatun bey'i devamlı küçük düşürerek alay eden yazarın acımasız tutumu yer yer komik olabilmiştir.
kitap romantik akım etkisinde yazıldığından ve türk edebiyatının ilk romanlarından olduğundan eksikleri vardır, doğaldır. ancak bilgi sahibi olmak için okunması gerekir.
ilk sayfaları hoştur güzeldir. cümleler çok güzel kurulur ahmet mithat efendi tarafından. daha sonraları yazar artık sanki rakım efendi yi tutarmış ve felatun bey i yerermiş gibi bir hal aldıktan sonra biraz sıkmaya başlayabilir.
yazıldığı dönem itibariyle böyle olması da gayet normaldir. yazılış amacı içinde bunlar normaldir çünkü felatun bey ile alafranga yaşam tarzına özenenleri yererken rakım efendi ile alaturka yı över yazar.
Ahmet Mitat Efendi'nin akıcı romanı bir okuyuşta biter. Dönemin 2 farklı gencini konu alır.
Felatun Bey, Mustafa Meraki'nin oğlu 27 yaşında okula öylesine gitmiş, işi hiç önemsemeyen tek derdi giyim kuşam gösteriş olan biri iken
Rakım efendi, anne babası ölmüş, çalışkan, kendi kendine fransızcayı çözmüş tahsili iyi bir dış işleri memuru onun icin giyim kuşam önemsiz, hassas duygulu ve Olgun biri. Kitabın konusu yanlış Batılılaşma ve alafrangalik yani batılılaşmayı bilim teknik alanında değilde gelenek görenek giyim olarak alma, kendi özünden kopma ve özenti olma milli degerlerini hiçe sayma anlatılıyor.
içeriğindeki alafranga hayat ile alaturka hayatı okurken insana sıkıntıdan can çekiştiren bir romandır bu. boşuna dememişler ahmet mithat' a boyu kadar kitap yazan bir makinedir o diye. ilk hikaye örneğini de yazdığını düşünürsek emin nihat' ın "müsameretname" sinden sonra; yine de ilk denemeler ancak bu kadar olurdu diyebilirsiniz tanzimat döneminde.
eser, bilinenin aksine doğu-batı çatışmasını anlatmaz. iki ana kahraman da batılılaşmıştır. çünkü eser yanlış batılılaşmayla doğru batılılaşmayı konu alır. zira rakım efendi doğuyu temsil etmez, doğru batılılaşmayı temsil eder. bunu da rakım efendi'nin can ile yakınlaşmasını, vodka kullanmasını örnek vererek kanıtlayabiliriz. hatta köle olarak aldığı canan'ı eğitmesi için josephine adlı bir dadı tutmuştur. rakım efendi josephine'le, canan'ı eğitmesine karşılık cinsel münasebetlere varan bir ilişki içine girmiştir. yani klasik para alan dadı değil, dürtüleri tatmin edilen dadı vardır...
yine, aslında eserde felatun bey ve rakım efendi'yle ilgili fiziksel çatışma unusuru da yok denilebilir. bunlar aynı ortamdaki iki farklı kişidirler ve birbirlerini pek tanımazlar. arada karşılaşırlar, o kadar...
yazar yukarıda bahsedilen yanlış batılılaşma-doğru batılılaşma çatışmasını, iki farklı hayatı karşılaştırmamıza izin vererek anlatmıştır ve yine eserin sayfalarının arasında kendini göstererek fikir sunmuş ve bize de adeta kendi fikirlerine katılmayı zorunlu kılmıştır.
doğu-batı sentezinin çarpıcı şekilde yapıldığı bir ahmet mithat eseri. eseri okurken yazarı karşınızdaymış gibi hissedersiniz. birebir sizle konuştuğu cümleler bir nevi samimiyet duygusunu hissettirse de teknik açıdan eseri zayıf düşürmüştür. tüm olumsuz yanlarına rağmen edebiyatımızdaki başarılı romanlarda birisidir. ahmet mithat efendi gibi saygın bir osmanlı aydınının hiç düşünülmeden okunması gereken eserlerinden birisidir.
ortaoyunu üslubu ile yazılmış olması romanı çok eğlenceli kılıyor ve sıkılmıyorsunuz. ancak felatun bey'e rakım efendi'ye verildiği kadar yer verilmemiş. kitabın ismi daha farklı olabilirmiş. bunun dışında çok beğendim.
