ahmet mithat efendi'nin edebiyat öğretmenleri tarafından çok övülen, abartıldığı okunduktan sonra kavranan yine de güzel kitap. felatun bey yanlış batılaşmayı, rakım efendi osmanlı kültürünü temsil ediyor. felatun bey batılaşmayı yanlış anladığı için, herşeyini kaybediyor. rakım efendi ise zenginleşiyor ve canan adlı eşiyle çok mutlu oluyor.
iyinin çok iyi, kötünün çok kötü olduğu roman. rakım efendi gibi çalışkan, dürüst olan her zaman kazanır, mutlu mesut yaşar mesajı verilir. rakım'ın antitezi de felatun'dur. felatun gibiler her zaman kepaze olmaya makkumdur mesajı vardır.
dönemi için iyi olabilir ama günümüzün diliyle bugün yayınlansa beş para etmez basit bir tezli roman olur. çünkü günümüz romanında iyi- kötü kavramları, siyah - beyaz netliğinde değildir.
ilk sayfaları hoştur güzeldir. cümleler çok güzel kurulur ahmet mithat efendi tarafından. daha sonraları yazar artık sanki rakım efendi yi tutarmış ve felatun bey i yerermiş gibi bir hal aldıktan sonra biraz sıkmaya başlayabilir.
yazıldığı dönem itibariyle böyle olması da gayet normaldir. yazılış amacı içinde bunlar normaldir çünkü felatun bey ile alafranga yaşam tarzına özenenleri yererken rakım efendi ile alaturka yı över yazar.
eserin edebi önemi:
avrupa edebiyatı örnek alınarak yazılsada asla batı standartlarını yakalayamamıştır.
teknik zayıfıtr.
karakterler abartılı ve karikatürize edilmiştir.
romantizmin etkisindedir o nedenle mutlu sonla biter.
iyiler mutlu olur, kötüler cezasını bulur.
alafranga ve alaturkayı karşılaştırılan kısacası yanlış batılılaşmayı anlatan dönemin en önemli romanıdır.
felatun bey zengin ve kendini yüksek tebaadan gören çok bildiğini sanan bir insandır.rakım efendi ise orta halli ailenin bir oğludur.çok şey bilir ancak mütevazidir.
ahmet mithat efendi kitapta felatun beyi kötülerken ve rakım efendiyi yüceltirken iyi kötü çatışmasını sağlamaya çalışmıştır.tanzimat romancılığı konularından biridir iyi kötü çatışması.ancak ahmet mithat efendi öylesine taraf tutmuştur ki felatun beyin yaptığı hataları rakım efendi tekrarlasa bile rakım efendi haklı olarak gösterilmiştir.felatun bey kadına düşkündür ve metresi vardır,bu açıdan kötülenir.ancak rakım efendide evli olduğu halde yozefino adlı karakterden çocuğu olur.ayrıca can adlı bir ingiliz kızınında yataklara düşmesine sebep olur.
yazar kitapta abartılmış bir taraf tutma örneği sergilemektedir.
