faust

Parça parça çok derin ama bütünde Bu kitabı okumanın çok net yaşı var bi on sene sonra tekrar denemem lazım.

Okudum. iyi halt ettim. Dedim ki şiir yeteneğiyle mitoloji bilgisi şovundan başka bir şey değil. Sonra jung'un "ruh" derlemesini okudum. Kitabının yarısında faust referansı var. Satırlarını okurken her seferinde siktir? Tepkisi veriyorum. Okumamışım. Zaten 2 günde bitirilecek kitap değildi. Bir daha dönücem. 4 arketipi alıp bitirince de alman edebiyatına yönelicem söz.

(...)

Dalmışız düş ve büyü evrenine,
Götür bizi o tenha sonsuzluğa,
Onur payı çıkar bundan kendine,
Dizi dizi ağaçlar,
Belleri büyük yamaçlar,
Uzaklaşırlar önümüzden.
Burunları sivri kayalar,
Nasıl da horlarlar!
Çaylar, dereler,
Taşlardan, otlardan geçerler,
Duyduğum bilinmez bir çığıltı mı?
Ya da bir şarkı mı?
Aşk yüzünden sızlanış mı?
Yoksa o ilahi günleri hatırlayış mı?
Umudumuzun, sevgimizin sesi mi?
Bir eski çağ masalı gibi,
Yine çınlıyor yankılar,
işte ötüyor baykuşlar, kargalar,
Acaba hepsi uyanık mı kalmışlar?
Şu ağaçlar altında hayale dalmışlar,
Şunlara bakın hele,
Sanki narin bacaklı, şiş karınlı bir kertenkele,
Ve yılan gibi şu kökler,
Kayaya ve kuma sarılmışlar,
Tuhaf bağlarını uzatıp bizi,
Bağlamışlar böyle,
Canlı lifler, polipler gibi uzatıp kolunu,
Kesiyor gezginin yolunu,
Yığın yığın, rengarenk sıçanlar,
Yosunlarda, bayırlarda yatarlar.
Tutuşmuş binlerce yakamoz,
Yolumuzu ışıtırlar,
Söyle bana, duyuyor muyuz?
Yoksa yürüyor muyuz?
Sanki her şey dönüyor,
Kaylar, ağaçlar, yüzler kesişiyor,
Ve yalancı ışıklar şaha kalkıyor.

(...)

"Dur ey zaman, ne güzelsin!"

"insanların sefaleti o kadar büyük ki, beni acındırıyorlar. artık ben bile onları hırpalamak istemiyorum." Mefisto.

goethe adlı ünlü alman eserini bu adam yazmıştır.

bu ünlü eseri alman yazar goethe yazmıştır.

goethe’nin biraz psikolojik biraz teolojik biraz sosyolojik biraz hukuki biraz felsefi biraz edebi eseridir. Almanlar şöyle der bu müthiş eser hakkında; alman ulusuna ait her şeyi yakılıp yıkılsa ama faust’a dokunulmasa, onun sayesinde bu ulus tekrar inşa edilebilir. bizim böyle bir kaynağımız var mı Türk milleti olarak sahip çıktığımız?

Hristiyanların mesnevisi gibi bir şeydir. mesneviyle aynı anlam yoğunluğuna sahip sadece cilt sayısı azdır. yaşayan her insan okumalı bence . her okuyuşunuzda ayrı bir anlam çıkarırsınız.

Almanca "yumruk" demekti yanılmıyorsam. Öğrenciyken, fakülte bahçesinde, bu kitabi okuduğumu goren tanımadığım biri söylemişti.

--spoiler--
"Zavallı şeytan! Bana ne verebilirsin ki?
Yükseklere göz dikmiş insan bilincini,
Senin gibiler kavrayabilir mi hiç?
Sendeki gıda, doyurmaz insanı;
Elindeki kızıl altın,
Cıva gibi avucunun içinden akıp gider...
Senin kumar masalarında kimse kazanmaz!
Daha sarılırken başkalarına bakar,
Göndereceğin kadınlar!
Vereceğin itibarın tanrısal gururu,
Kuyruklu bir yıldız gibi kayar gider!
Bunları mı sunacaksın bana?
Göster bana bakalım,
Koparılmadan çürüyen meyveyi,
Her gün yeniden yeşillenen ağacı!.."
--spoiler--

insanlık tarihi kadar eski olan "iyi-kötü" çatışmasını ve insanın "arada" kalışını en iyi biçimde anlatan bir goethe tiyatrosudur.

Goethe'nin baş yapıtı , şaheseri . Modernitenin trajedisini haber veren şaheser . Bu eser aynı zaman da , coşkulu , genç Goethe'nin bir aynasıdır . Bu eser ayrıca günümüz insanının derinlemesine bir özetini ve incelemesini içerir . Bilgiye aç bir insanın nasıl şeytan tarafından aldatıldığını ve ruhunu nasıl sattığını anlatır . Geleneksel Faust efsanesinin temelinde insanla şeytan arasında yapılan anlaşma yatar . Hristiyan dünya görüşündeki inanca göre , insanın kötü davranışları , günahları Tanrı karşıtı bir alandan , şeytandan kaynaklanmaktadır . Faust trajedisinde de Tanrı ve şeytanın insan ruhu üstüne girdikleri iddia , insanın zevk arayışı ve ahlak kuralları ile bencillik ve iyiliksever arasındaki çelişkisinin bir sembolüdür bu eser . Batı dünyasındaki bu motif geleneğinin zemininde , şeytanın Hz.isa'yı çölde kötülüğe teşvik ettiği ayeti vardır .


--spoiler--

Bundan sonra isa , iblis tarafından denenmek üzere Ruh aracılığıyla çöle götürülür ...

iblis bu kez isa'yı çok yüksek bir dağa çıkardı . O'na bütün görkemiyle dünya ülkelerini göstererek , ''yere kapanarak bana taparsan , bütün bunları sana vereceğim.'' dedi .

isa ona şöyle karşılık verdi : ''çekil git , şeytan ! 'Tanrın Rabbe tapacak , yalnız O'na kulluk edeceksin.' diye yazmıştır.''

--spoiler--

Fakat ortacağ efsanesinde , yargılanan ve cezalanan faust'tan farklı olarak modern Faust , şeytan Mefistofeles'e uymasıan rağmen kurtulacaktır . Varlığın iç yüzünü kavrama , insana vakıf olma arzusuyla sonsuz bir açlık içinde bilgiye susamış , araştırıcı , çabalayan ruhun serüvenidir Faust . Okuyunuz , okutunuz !

--spoiler--

Kilitli değildir ruhların evreni ;
Senin duyguların kapalı , yüreğin ölü !
Yıka şafak vakti ölümlü göğüsünü !

--spoiler--

Güneş, eski tarzda
kardeş kürelerin uyumlu ahengiyle ses veriyor
ve yazgı yolunu
gürleyen bir hızla tamamlıyor.
Kimse bilgisini anlayamasa da,
onu izlemek meleklere güç veriyor.

'Iblis' isimli Goethe'nin büyük eseri dönemin birçok sanatçısını da ilham kaynağı olmuştur. Sanatçılar eserden esinlenerek yeni eserler uretmislerdir. Or: beethoven - faust gb...

Gothe nin yazarı. (bkz: yarı cahil)

dün akşam izlediğim operadır. ilk kez operaya gitmemden mütevellit çoğu şeyi çok anlamadım. zaten gerekli olan ön bilgiyi opera öncesinde de almamıştım. bu yüzden pek bir tat alamadm.

Dün akşam izlediğim Haydar Zorlu' nun oynadığı tek kişilik tiyatro oyunu. Oyun almanca ve türkçe karışımı sergileniyor. Almanca bilmediğim halde almanca kısımlarını daha çok beğendim. Türkçe bölümlerin çoğunu başarısız buldum. Eseri anlatmaktan çok uzak bir konuşma dili vardı. Diksiyon o kadar problemliydi ki oyunun ne anlatmaya çalıştığını kitabı okumamış olsam anlamazdım. Oyunun repliğinin yarısı oyuncu çok sessiz ya da sahneye arkası dönük oynadığı için kaçıyor, diğer yarısı da noktalama işaretleri kullanmadan bir müzikal dil oluşsun çabasıyla yarım yamalak anlaşılıyor. Oyuncunun yıllardır bu oyunu oynadığı çok belli ama ara sıra çıkan koro çok acemi ve özensiz duruyor. Şeytan, anlatıcı ve faust arasındaki oyunculuk geçişleri ışık farklılıkları olmasa anlaşılmıyor, onlar da ara ara yanlış girince seyirci oyuna girmekte zorlanıyor. Oyunun konusuna adapte olamayan bir seyirciye yabancılaştırma efekti de seyirciyi oyundan iyice soğutuyor. Oyunun ortasında bir yerde oyunun kesilip verilen ilber ortaylı' nın reklam kokan görüşleri seyirciyi ne kadar ilgilendiriyor düşünmek lazım. Şeytan ve faust' un kitapta ilgi uyandıran bölümleri yeterince iyi vurgulanmamış, ya da sahnelenmemiş. Faust' u merak ediyorsanız bence iyi bir çevirisinden kitabı okuyun ya da almanca öğrenip almanca temsilini izleyin, zira sahneye vücut formlarıyla yakışan bu oyuncunun almanca performansının çok daha iyi olacağı inancındayım.

Efendim ünlü eserin tek kişilik tiyatro gösterisini izlemiş bulunuyorum. Ancak şunu söylemeliyim ki büyük hayal kırıklığına uğramış bulunuyorum. Oyuncunun Almanya da yetişmiş olması, metnin Goethe'yi bir şekilde okumuş alman tiyatro seyircisine göre düzenlenmiş olması gibi sebeplerden kötü bir oyun olmuş. Oyun seyircinin Faust çilesine dönüştü. Biletlerin 50 TL olmasına karşın MYbilet'te ilber Ortaylı'dan alıntı kullanılmış olması ve Goethe'nin isminin büyüklüğü salonu doldurmuş olsa da oyun kötüdür efendim kötü...

--spoiler--

Mefistofeles:
Alay et sen akıl ve bilimle,
insanın en üstün gücüyle.
Bırak da göz alıcı, sihir kokan yapıtlardan
Güçlü kılsın seni yalancı ruh.
O zaman elimdesin işte-
Kader ona bir akıl verdi,
Zapt edilemeden hep ileriye atılan,
Ve onun aceleci arayışları yüzünden
Yeryüzünün sevinçlerini kaçırdı gözünden.
Çekeyim onu vahşi hayatın içinden,
Sığ anlamsızlıklara
Çırpınmalı o, donakalmalı, yapışmalı,
Ve doyumsuzluğu karşısında
Yiyecek ve içecekler doymak bilmeyen dudaklar
önünde uçuşmalı;
Boşuna yalvaracaktır can bulmak için,
Ve kendini şeytana bırakmış olmasa bile,
Mutlaka yok olup gidecek!

--spoiler--

inanılmaz derecede sürükleyici bir kitaptır; aynı zamanda da çok boyutlu düşünülmesi gereken bir kitaptır. bana göre bir şiir kitabıdır ve okumayan kitapseverlere öneririm.

Goethe'nin ölümsüz eseri.
Ruhunu şeytana satan Faust'un hikayesi.

Üzgünüm Goethe, bir Genç Werther'in Acıları değil dediğim kitap.

(bkz: dr faustus)

insanoğlunun macerasının özeti gibi bir kitaptır ayrıca bilindiğinin aksine ince bir rasyonalizm eleştirisidir.