Terzi Fikri öyle bir giysi dikti ki Fatsa'ya
O Gürcü öyle bir gürledi ki arkadaşlarıyla
Noktalar, noktalı virgüller, askeri operasyonlar
Kimseler çıkaramaz Fatsa'nın sırtından!
Emek hakkının sımsıcak çıplaklığını.
Fatsa' nın tarih sahnesinde önemli bir yer alması miladi 1.yüzyılda başlar. Mitrilat' ın ölümünden sonra 2. FARNAK (M.Ö.65-42) Roma' ya bağlı bir krallık olan PONT Devleti' nin başına geçer. 2. FARNAK bu günkü Fatsa' nın bulunduğu yerde hükümdarlığını sürdürürken, Roma' nın iç karışıklıklarından faydalanarak hem istiklalini kazanmak hem de idaresini genişletmek için çalışmış fakat başarılı olamamıştır. 2. FARNAK Fatsa' nın eski Hükümet binasının bulunduğu sahada kızı FANiZAN adına bir şato inşa ettirmiştir. Bu şatodan dolayı buraya "FANIZAN" adı verilmiştir. Sonraki yüzyıllarda FANiSE, PHADSANE, PYTANE, FAÇA adları ile anılan kasaba en son Fatsa adını almıştır.
devrimcilerin umududur fatsa,eşitliğin,özgürlüğün ve en önemlisi halkın sözüdür.fikri sönmez liderliğindeki yönetim unutulmaz ve fatsa'da hala izlerini taşır.
Can Yücel anlatıyor:
" Yerel yönetimler, hem birimlerinin küçük olması dolayısıyla (...) hem de devrimi bir süreç değil, bir an olarak görme yanılgısını saf dışı etme bakımından elverişli ortamlar oluşturuyor. Öte yandan sınıf çözümlemesinde, analizinde devrimsel eylemi meçhul bir ileri tarihe erteleme sonucunu doğuracak toptancılıklara sapacak yerde, yerel toplumu oluşturan halk katmanları arasında çelişkileri gözardı etmeden buluşma noktaları bulmak, ittifaklar oluşturmak mümkün oluyor. Nitekim Fatsa'da köylü, devrimci, işçi ve esnaf arasındaki birlik böylesi bir birlik. Bu birlik toplumun devrim doğrultusunda değişmesinden yararlanan ve yararlanacak olan halkın, böyle bir değişmeden zarar göreceklerin, yani sömürücülerin karşısındaki birliği. Onun içindir ki, bakkala gidip satın aldığınız cigaranın parasını vermeye davrandığınızda, bakkal "Siz Şenliğimizin konuğusunuz, sok bakalım paranı cebine!" diyor... Bu toplu kaynaşmanın bir başka sonucu da kadın-erkek, yetişkin-çocuk arasındaki çelişkilerin sağlıklı birleşimlere doğru götürülmüş oluşu. Gayrı, çocuk da, kadın da erkek karşısında erkin. Kişilik sahibi, çünki devrime sahip çıkmış. Kadın kocasının karşısında elpençe divan durmuyor, ne de çocuk babasının karşısında iki büklüm. Devrim yolunda hepsi yanyanalar çünkü. O güzelim çocuk korosunun başarısı bu yüzden. Bacıların konukları yolda çevirip, hanelerine konuk gelmişcesine dostça elimizi sıkmaları bu yüzden.
Fatsa'da yeni bir yaşama örneği oluşuyor, yeni bir üretim biçimine doğru ve buna paralel yeni bir kültür, yeni bir ekin elbet. Fatsa Kültür Şenliği'nin anlamı buydu.
Ha, onu da unutmadan söyleyim, Fatsa'da hır gür, vur-kır yok. Düzeni düzen olan yerde, dirlik-düzenlik de oluyor:."
karadeniz sahil yolunun deniz kenarında güzel bir ilçesi, memleketim. kış akşamlarında soba dumanı ile ısınır. boş sokaklarında kapanmış kepenklerin arasında gezmek, nefesini buhar yapıp o dumana karışmasını izlemek keyif verir.
şuanki nüfusu 100 bin dolaylarındadır.
bir zamanlar terzi fikri gibi aydınlık bir adamı başa getirmişken şimdilerde anılarına atalarına ihanet etmektedirler.
yüzde 40 oyla akp belediye başkanlığını almış ardından mhp yüzde 28 oy almıştır 29 mart 2009 yerel seçimlerinde. sol partiler (yani emep, ödp gibi partilerden söz ediyorum, ulusalcılardan değil) aday gösterememişlerdir bile. hey gidinin fatsa'sı.
(bkz: direct democracy in Fatsa)
12 eylül öncesi Dev-Yol örgütünün kalesidir. Fatsa Dev-yol diye bilinen bir örgüt vardır. bu örgütün öncülüğünde Terzi Fikri (Sönmez) belediye başkanı seçilmiştir. daha sonra mahalle komiteleri kurulur. halk yönetimde söz sahibidir artık. imece usulü işler yapılır. kültürel aktiviteler hız kazanır. 1980 temmuz ayında Fatsa'ya nokta operasyonu düzenlenir. amaç 12 eylül e zemin hazırlamaktır. fakat bekledikleri olmaz. her hangi bir çatışma yaşanmaz. 12 eylül darbesiyle de Fatsa komünü tarihe karışır.
(bkz: 12 eylül belgeseli)
yolculuk sırasında içinden geçerken her seferinde tüylerimin diken diken olduğu,duygulandığım karadeniz ilçesi.
şerefsizlik ve şeref kavramı kullanana göre değişir yani görecelidir.
fatsa yı ben terzi fikri ile anıyorum.fatsa deyince aklıma terzi fikri geliyor.ve gurur duyuyorum o ilçeden, hiç sokaklarında gezmemiş olsam da. gurur duyuyorum o dönemde başında yazmasıyla fındıkta sömürüye son diyerek sokaklarda hak arayan fatsalı kadınlarla!öykünüyorum 5 yılda bitirilebilir dedikleri çevre düzenlemesini 5 günde bitiren iradeyle.gurur duyuyorum faizciden hesap soran elindeki senetleri alıp halkı tefeci zulmünden kurtaran cüretkar fatsalı gençlerle.gurur duyuyorum "ben ne yaptımsa halkım için halkımla beraber yaptım" diyen terzi fikri ile.
ve utanıyorum onu anlayamamış, ona en azından teşekkür etmesini bilmeyen hemşehrilerinden!
ordu'nun 52,5 olarak tanınan ilçesi*. ordu nüfusunun 5'te 3'ünün alışverişini yaptığı, hinterlandı geniş bir ilçedir. en uzun caddesi reşadiye caddesi'dir. anadolu, anadolu öğretmen ve fen lisesi aynı zamanda meslek yüksekokulu ve deniz ve su bilimleri fakültesi bulunmakta.
türkiye'de yaşanmaması gereken ilk şehirdir. fatsa karadenizin en gelişmiş şehirlerinden biridir yalanına inanmayın. çünkü gelişmiş şehirde elektrikler her gün 4-5 defa gitmez, en işlek sokakları ve sahili kanalizasyon kokmaz. fakat gelişmiş ilçe fatsa*da bunların hepsi var.
bir zamanlar yumruklu yıldız'ın kalesiyken şimdilerde yobazların hüküm sürdüğü karadeniz'in şirin ilçesi.memleketin geneline yansıyan çatışma ortamından fatsa'da eser yokken 4 temmuz 1980 çorum katliamından sonra dönemin başbakanı süleyman demirel''çorum'u bırakın,fatsaya bakın'' demiştir ve 1 hafta sonra fatsa'dan tanklar geçmiş,terzi fikri'nin de aralarında olduğu birçok kişi tutuklanmış,belediye yönetimi dağıtılmış,fatsa karanlığa gömülmüştür.fatsa'daki nokta operasyonundaysa o dönem nazlı ılıcak'ın da yazar olduğu tercüman gazetesi ve dönemin ordu valisi olan ve mhp'li faşistlerin pek sevdiği reşat akkaya başat rolü oynamışlardır.neden fatsa'da bu operasyonun yapıldığına gelince;
1-chp'li belediye başkanı nazmiye komitoğlu'nun ölümünden sonra yapılan 14 ekim 1979 seçimlerinde chp ilçe teşkilatı ve mhp'li faşistlerin binbir tezgahına rağmen fatsa belediye başkanı seçilen fikri sönmez müteahitlerin asfalt inşaatı sebebiyle köstebek yuvasına çevirdiği fatsa sokaklarının temizlenmesi için ''çamura son'' kampanyası başladı.çoğu insanın 25-30 yıla zor temizlenir dediği fatsa sokakları halkın gönüllü katılımıyla 2-3 ay gibi bir sürede temizlendi ve üstüne 5 km.lik yeni bir yol yapıldı.
2-şehirde karaborsacıların,faşistlerin ve daha önce belediyeden çıkar sağlayan üçkağıtçıların etkinliğini bitirerek halkın belediyeye gönüllü katılımını sağladı.
3-ilçede şenlikler yapıldı ve bu şenliklere can yücel gibi sanatçılar da katıldı.
bu düzen çevre il ve ilçelerde yaşayan insanların da ilgisini çekti.kendileri için büyüyen tehlikenin farkına varan devlet güçleri ve faşistler operasyon yapmaya karar verdiler.operasyondan önce chp,ap ve msp fatsa ilçe başkanları bile şu açıklamayı yapmışlardır;
''fatsa'da komünist işgal yoktur.fatsa'da herkes huzur içindedir.durum böyleyken bu huzuru bozmak niye?''.
fakat terzi fikri tutuklanmış ve amasya cezaevi'nde kalırken 4 mayıs 1985 günü kalp krizi geçirerek hayatını kaybetmiştir.
iki yıl önce 3 haftamı geçirdiğim, gerçekten bayıcı bir yerdir. Muhtemelen içinde bulunulan mevsimin de bir yer hakkında kişide oluşan fikirler üzerinde büyük bir etkisi vardır ama kış aylarında gerçekten boktan bi yer sıfatının ötesine geçemez. akşamlarınızı meydanda bulunan büyük pastane tarzı cafe de geçirmek en büyük lüksünüz olacaktır. Sahil kenarında bir öğretmen evi vardır. kalınabilecek yer açısından rahatlıkla tercih edilebilir.
yağmuru eksik olmayan,
güneşi görebilmek için günlerce beklenilen,
kafanızı çevirdiğiniz hemen hemen her yerde görebileceğiniz fındık bahçeleriyle,
yaz aylarında mısırıyla, kara dutuyla,
kış aylarında pancarıyla, turşusuyla,
şehrinin kimi zaman asi, kimi zaman uysal, ama özünde iyi insanlarıyla,
havasıyla, kokusuyla tam bir karadeniz şehridir. *
