fatsa, 12 eylül askeri darbesi öncesinde, sosyalist dev-yol fraksiyonuna mensup kimselerin etkili oldukları bir yerdi. belediye başkanı seçilen terzi fikri sönmez, fatsada müstakil, özerk bir yapılanma gerçekleştirilmesine öncülük etmişti. o zamanlar, fatsa kurtarılmış bölge idi. yani, o dönemin kendine ait karmaşası içinde, belli grupların hakimiyet kurdukları ve kendi anlayışları çerçevesinde düzenledikleri yerlerden biriydi. askerlerin ve polislerin giremediği ya da denetleyemediği, devlet kurumlarına alternatiflerin üretildiğinin iddia edildiği bir yerdi.kenan evren'in emri ile dağıldı.zamanın başbakanı süleyman demirel, fatsadaki duruma müdahale edilmesinden yanaydı.* milli güvenlik kurulunda fatsa cumhuriyeti tabirini kullanmıştı.*
devlet kurumlarına alternatifler kuran, kendi kurduğu mahkemelerde 200 civarında fatsa'lının idamına hükmeden bir komündür. terzi fikri'nin dışarıdan fatsa'ya getirdiği çok sayıda militan ile şehir merkezinde ve köylerde terör estirmişlerdir. fatsa'yı kurtarılmış! bölge haline getirmişlerir, polis ve jandarma ancak sahil yolunda boydan boya evriye atmaktan başka birşey yapamamıştır, birileri tarafından sağcı olarak ispiyonlananları öldürmekten çekinmemiş, köy kahvelerine girerek işaret ettiklerine, senin, senin, senin oğlun ölecek diyerek tehditler savurmuşlarır. bu sorgusuz sualsiz öldürmeleri bazılarının işine gelmiş, toprağını satmayan kızını vermeyen kişileri de sağcı diye ihbar ederek öldürülmesini sağlamışlardır. bu ramazan bayramında terzi fikrinin köydeki evinin önünden geçtim, torunu fikri sönmez de evin önündeydi, ve evin önünde naylon çadırlarda kürt fındık toplayıcıları vardı, artık fatsa'yı daha iyi biliyorlar bu kürtler, ve ilerde neler olur kim bilir? bu arada eski bir kiracımız olan biri de fatsa olayları sırasında fatsa'da bulunduğunu anlattı, sonrasında isviçreye kaçmak zorunda kalmış, fazla ayrıntı vermemişti çünkü muhtemelen birilerini ya öldürmüş yada yaralamıştı. evet fatsa komünü birilerinin haklı gösterebileceği masum bir oluşum değildir, fatsa'lı olmayan, sadece kitaplardan okuyanların düştüğü yanılgıdır masum oldukları düşüncesi. rahmetli dedemi militanların elinden alan da bu komünün mensubudur, aslen terzi fikri'nin niyeti cinayetlerin işlenmesi olmayabilir, fakat yabancı militanlar nedeniyle olaylar kendi inisiyatifinin dışına çıkınca olaylar iyice büyümüş ve katledilen sayısının artmasında önemli rol oynamıştır.
Fikri Sönmez'in belediye başkanı seçilmesiyle sosyalist yönetimle tanışan, sosyalist yönetimin ne kadar huzur getirebileceğini kanıtlamış fatsa şehirinde uygulanmış komündür. sosyalizm ile en küçük eve kadar halktan herkesin yönetebildiği bir yer olmuştur. şehir içindeki problemler azalmış kadına şiddet, içki, kumar gibi sorunlar ele alınmış bununla ilgili de "çamura son" kampanyası düzenlenmiştir. seçimle gelen sosyalist yönetim askeri operasyonla bitirilmiştir.
Komünizmin gerçek(karanlık) yüzünün en net görüldüğü yer. Onlarca masum insanı sebebsiz yere idam eden, dini adeta yasaklayan, bugünkü PKK'nın özyönetim projesinin esin kaynağı olan yer. Şunu da not düşeyim Fatsa artık AKP belediyesindedir.
Bağzi sağ zihniyetin eleştirdiği komindir.bugunkü zenginlerin darbeden sonra zenginleştiğini varsayarsak.haklilar.zaten kaddafiyide milletin evinin üzerine çöküyor filan diye suçlamişti bağzi kesimler.ama komşun açken sen uyuma diyen dinin önderleri kuzu çevirirken saraylarda köşklerde herhal unutuyorlar olsa gerek terzi fikrinin namazinida kildirmadilar.dini afyon yapan kendileridir.oysa dinden marx ruhsuz dünyanin ruhu diye başlamiştir sözlerine.dinle parayi bir arada tutan bir kesimin peşine gidenler inandiklari kitabi okumamislar ki okuyorlar ama anlamamişlarki demek daha doğru oku kurani al parayi kildir namazi al parayi diyen bir dinin peşinden gidiyorlar.birde sosyalist düzeni beğenmiyorlar aslinda sosyalistler kurana daha çok uyuyorlar gibi.
