toplam gelirlerle faiz harcamaları dışındaki diğer harcamalar arasındaki farktır. Bütçe toplamda açık verse dahi, bütçe açığı faiz harcamalarından daha düşükse, faiz dışı fazla veriliyor demektir.
faiz dışı fazla verildiğinde, vadesi gelen borçlar yeniden borçlanarak ödeniyor. Borçların faizlerinin ise bir kısmı yeniden borçlanılmak zorunda kalınıyor. Kalanı gelirlerle karşılanıyor.
türkiye ekonomisi'nin toplam büyüklüğü 400 milyar dolar civarındadır. türkiye her yıl ekonomisinin yüzde 6.5'u kadar faiz dışı fazla vermeye çalışır. yani bu tutar da yaklaşık 25 milyar dolara tekabul eder. fakat türkiye cumhuriyeti devleti aşırı borçlu bir ülke olduğu için her sene büyük miktarlarda faiz geri ödemesi yapar. mesela geçen sene yaklaşık faiz dışı fazla kadar faiz ödemesi yapılmıştır ve sonuçta denk bir bütçemiz olmuştur. eğer bu kadar borçlu olmasak ve bu miktarları faiz olarak ödemesek bütçemiz fazla verecektir. fakat bu durum kısa dönemde pek mümkün değildir.
şimdi bugunlerde 6 aylık bütçe gerçekleşmeleri açıklandı. rakamlara baktığımızda 2007 rakamlarının 2006 rakamlarına göre kötüleştiği görülmektedir. zaten merkez bankası başkanı da aşırı harcamalara dikkat çekmiş ve bu durumun ekonomiyi tehdit ettiğini belirtmiştir. 2007 haziran ayında olması gerekenin çok üstünde toplam harcama yapılmıştır(büyük ihtimalle 7. aydaki harcamalar da beklenenden çok fazla olacaktır). şimdi yapılması gereken acilen seçim havasından kurtulmak ve tekrardan sıkı maliye politikalarına dönmektir.
sayısal bir örnek geliştirmek gerekirse; devletin toplam gelirler 100 ytl toplam giderleri ise 140 tl olsun. bu giderlerin ayrıntılarıda, 50 ytl devleti maaş ödemeleri, 50 ytl yatırımlar ve 40 ytl de devletin daha önceki senelerde aldığı borçların faiz ödemeleri olsun. bu durumda faiz dışı fazla devlet bütçesinde daha önceki senelere ait borçların faizlerinin toplam giderden çıkartılması sonucunda oluşur. 140 ytl lik giderimizden 50 ytl faiz giderini düşersek, devletin toplam geliri 100, toplam gideri 90 olacaktır. bu durumda faiz dışı fazla 10 olduğu için borcun sadece 10 liralık kısmını ödeyebiliyor oluyoruz.Şimdi açık vermeyecek isek, gelirleri arttırmak, faiz dışı giderleri de düşürmek zorundayız, çünkü borç faizini bir kere baştan kabullenmişiz. Yani yapmamız gereken faiz dışı fazla rakamını yükseltmek, faiz yükünü de azaltmak
saçmalığın daniskasıdır.
faiz ödenmediği durum varsayılarak uydurulmuş imf terimidir. giren girdikten sonra giderlerden faiz harcamalarını çıkarıp gelirle karşılaştırsan ne olacak karşılaştırmasan ne olacak? önemli olan faiz dışı fazla kavramı değildir. önemli olan faize sebep olan iç ya da dış borç stoğunu eritmenin bir yolunu bulmak ya da bir şekilde gelirleri arttırmaktır.
diyelimki ben bir bankadan borc aldim ve bunun faiz odemesini yapmam gerekiyor.bunun icin gelirlerimin en azindan faizden fazla olmasi gerekir aksi halde tekrar bankadan borc almak zorunda kalirim.
yani bu ay icin,
giderlerim 12000
gelirlerim 10000
bu giderlerin 4000 tl si ise faizdir.
