dunya ticaretinde somuruye karsi 1980 yilinda kurulan, Fairtrade Labelling Organisation International-FLO (Uluslararası Adil Ticaret Markasi orgutu)nun onayini alan urunlere verilen sertifikanin kisa soylenisi.
dunya ticaretinde onemli yeri olan muz (afrika), kakao ve kahve (guney amerika),cay (seylan), findik (turkiye)vb. urunlerin buyuk sirketlerce cok ucuza alindigi, koylulerin yasam kosullarinin ne kadar kotu oldugu herkesin malumu. bu duruma bir son vermek, bilincli tuketiciye ahlakli alisveris yapma hakki taniyan bir olusum.
uygulamasina baktigimizda kimi yerlerdeki koylulerin yasamlarinda onemli degisikliklerin olmasini sagladigini soyleyebiliriz.
bir urune fairtrade amblemini koymak, tipki "organik" urunlerde oldugu gibi bir dizi ciddi kurallara baglanmis durumda.
sertifika islerini FLO dunya ulkelerindeki temsilcilikleri araciligiyla yurutuyor. bu temsilcilikler direk FLO'ya bagli olmayan ayri kuruluslar. su an dunyada 19 ayri fairtrade onayi veren sirket var.
bir urune fairtrade onayi alabilmek icin ureticinin parasini yeterinc veriyor olmak yeterli degil. ureticinin sosyal haklarini sonuna kadar saglamali, urun yetistiricilerinin urun kalitelerini artirmalarini da gozetmeli.
fairtrade fikri ilk olark hollanda'da ortaya cikti. yapilan calismalarin ardindan 6 yil sonra, 1986 yilinda ilk fairtrade onyli urunu, meksika kahvesi satan "Max Havelaar" piyasaya surdu.
tahmin edilebilecegi gibi fairtrade onayli bi urun digerlerine gore bir miktar daha pahali. bugun turkiye'de fairtrade onayli urunlerin bulunmamasinin nedeni de bu olsa gerek.
gelismis ulkelerde fairtrade onayli urunleri kullanma egilimi son derece yaygin. yapilan arastirmalar fairtrade urunlerinin tuketiminde,her yil bir onceki yila gore %20 oraninda artis oldugunu ortaya koyuyor. bu durum kuskusuz buyuk firmalarin da gozlerinden kacmiyor. bugun londra'da herhangi bir supermarkete gittiginizde hazir kahve reyonunda "nescafe" firmasinin bile fairtrade onayli urununu bulabiliyorsunuz.
bir yanda sefalet kosullarinda yasayan ciftcilerin urettikleri, bir yanda da haklari odenmis ciftcilerin urettikleri.
tuketme ozgurlugu bu olsa gerek!!!
