Edendim bu konuyu bundan tam iki bin küsür sene önce yaşamış romalı şair ve filozof lucretiusda düşünmüş ve şu fikri ortaya atmıştır.
iki ihtimal var; evrenin sonu yok ve evrenin sonu var. ikinci ihtimal ele alalım: evrenin sınırındaki duvara bir ok atarız. ok duvara saplanırsa evrenin gerçekten bir sonu var demektir. ama bu aynı zamanda o duvarın üstüne çıkıp bir ok daha atabiliriz demektir. bu ok için de aynı iki ihtimal geçerli olur. bir duvara saplanmazsa sınır yok, saplanırsa sınır var demektir. eğer bir duvar daha varsa bunun da üstüne çıkılıp tekrar bir ok atılabilir. öyleyse evren sonsuzdur.
Bir balon düşünün. Üfledikçe genişleyen. Büyükçene bir balon olsun bu. Kabaca böyle tabir edelim. Hah işte o balonun içinde genişliyor. Bir zemini var. Müsade edildiği yer ve zamana kadar da genişleyecek bu balon. Taa ki bir iğne gelipte bu balona batıncaya kadar. Battığında iğne, boooooooommmm. Kıyamet kopacak. Yıldızlar dürülecek. ışıklar sönecek. Herşey dümdüz olacak. Akla şu gelebilir hemen; bu nasıl olacak? Böyle devasa bir âlem nasıl olurda bir anda yıkılır da yokolur? Bu sorunun cevabı bu âlemin nasıl yaratıldığında gizli. Hatırlayın kûn (ol) emriyle bir anda (big bang) oluvermişti herşey. Yine biranda yokolacak. Başladığı gibi. Alemde Herşey aslına rücû eder. Edecek.
muhtemelen evren, diğer trilyonlarca evrenle birlikte büyük bir uzay havuzunda oradan oraya yüzüyor. bizler de burada " aslında uzayın dışı böyle, yok amuha goyum aslında böyle" diyerek kavga ediyoruz :D
edit : teorik fizikçi leonard susskind bir belgeselde ; fizikçiler olarak doğa yasalarını matematiksel temelde anlıyoruz. fakat bunları günlük dilde ifade ederken zorlanıyoruz demişti. fizikçiler ; evrenin dışı yok, bir şeyin içinde de değil dediklerinde " nasıl bir şeyin içinde genişlemiyor ?" diye soruyoruz.susskind in dil ile ifade etmekte zorlanıyoruz dediği şey tam olarak bu bence. bunun matematiksel yolla izahı, en net izah olacaktır.ne kadar üzümlü kek örneği verilse de pek uymuyor diye düşünüyorum. sonuçta üzümlü kek de mekan içerisinde. genişleyen uzay ile genişleyen kek hamuru arasında analoji kurulmak isteniyor olsa da uzayın benzersiz olması bu analojiyi pek sağlıklı kılmıyor.
şimdi baktımda tanımlara kosmos ile evren aynı şey gibi duruyor.
öyleyse o sonsuz boşluğa yeni isim bulunmalı. e bu benim aklıma geldiğine göre isim babası ben olayım hatta ismi hemen koyayım. pilotmont.
kimene lan. benim aklıma geldi istediğim ismi veririm. bundan sonra pilotmont diyeceksiniz oraya.
bak hem mantıklı da mont nedir böyle kapsayan bişey di mi. e tamam işte her şeyi kapsıyor.
pilot kısmı da yönlendiriciliği temsil ediyor. her şeyi orası yönlendirmiyor mu?
hadi şimdi ağzımız alışsın hep bir ağızdan, pilotmont.
hadi bi daha, pilotmont. *
sanırım ama emin değilim. cosmos ya da kosmos ile evren farklı şeyler. evren, cisimlerin olduğu ve sınırları cisimlerin bitişiyle biten bir hacim.
kosmos ise var olduğunu düşündüğün her şey. şimdilik boşluk değimiz kısımda dahil.
bu tanımlar doğru ise evren, kosmos un içinde genişliyor.
Zaten puding gibi statik bir şeyle evrenin genişlemesini örneklendirmen olayı özetliyor. Puding örneğini bir yerlerden aparlamış olduğun o kadar bariz belli ki puding örneğini evrende yer kaplayan cisimlerin karanlık madde üzerinde birbirlerine etkileri için kullansaydın bu anlaşılabilirdi. Fakat sen kalktın evrenin genişlemesi için kullandın.
Durağan birşey genişleyen birşey için nasıl örnek olarak verilebilir bre ampul.
Tam olarak üst entry'nin dediğini demiş olmama rağmen adamın biri bana öyle kinlenmiş ki ne desem giydirecek.
O değil bana laf sokacağım diye evren karanlık madde içinde genişler dedi, sonra da utanmadan karanlık madde ile ilgili açıklamalar yapmaya çalışıyo. Pes yani.
—spoiler—
ben anlatamazsam sen mi anlatacaksın yani.
—spoiler—
kafan alacaksa bir kaç okul, 3-5 araştırmacı paylaşırız.. okursun-okumazsın, anlarsın-anlamazsın.. ilgileneceğim bir durum değil..
yeter ki saçmalama..
—spoiler—
sen ki az önce karanlık evrenin karanlık madde içinde genişlediğini iddia ettin. bilim çevreleri senin çok bilmiş bir edayla söylediğin zırvayı okusa sana g.tleri ile gülerlerdi.
—spoiler—
karanlık evren diye bir şey yok, aydınlık evren de yok.. dolayısıyla öyle bir şey de demedim..
pudingin içinde meyveler düşün, o puding en basit haliyle genişler.. o puding ve içindekiler evrendir.. evrenin sınırından fln bahsedilemez..
evren hakkında bugün bildiğimiz şeyler hemen hemen bir hiç boyutundadır.. genişliyor ve genişleme hızı artan bir şeyden bahsediyoruz..
genişlemesi, neden genişlediğinin düşünülmesi, big bang meselesinin sikindirik iki telekomunikasyon mühendisi sayesinde temeline oturması vs.. haberdar mısın?
galaksilerin mevcut kütlelerinden doğacak enerjiden daha fazlasını gerektirecek hızlarda hareket etmesini neye bağlıyorsun mesela?
hangi über biliminle sınırından bahsedebiliyorsun da insanın sinirlerini zıplatıyorsun..
—spoiler—
dipnot:karanlık madde boşluğun her yerindedir. evren katı, sıvı, gaz yada boşluk, hiçbir şeyin içinde değildir. en azından bilimin aldığı kriter budur. en kuvvetli teori der ki evren bir noktadan şişerek/sarılarak/genişleyerek oluşmuştur. onun dışı ise tanımlanabilir değildir.
—spoiler—
boşluk dediğin mesele de komple dinci ezberi..
boşluk ise ve kütleler sahip oldukları enerjiden daha fazlasını gerektirecek bir hızda hareket ediyorsa -ki ediyor, bu da kabul edilmiş bir gerçekliktir- şimdi sen nasıl boşluk diyorsun..
şu an, günümüzde bunda bile iki farklı görüş var..
içerik, kara madde, kara enerji ve diğerleri.. kara enerji konusunda uzayı dolduran bir enerji, ya da uzayı -geçici olarak oluşan ya da kaybolan bir enerji olarak tanımlayan düşünceler var..
neymiş abicim evrenin sınırı bir anlatsana hele sen?
ama sen ve benzerlerine göre her şey maaşallah çok net..
ondan sonra gelsin daldan dala atlamalar, maymunluk yapmalar..
ekleme: hala utanmadan olayı kendine indirgiyorsun.. benim açımdan değersiz bir varlıksın.. cevabım sana değil, barındırdığın genel zihniyet yoluyla senin gibi bütün fabrikasyon salaklara..
ha bir de ileri fizik bilmeyere gerek yok demişsin..
kesinlikle yok..
bir şey hakkında eminsen zaten hiçbir şeyi bilmene gerek de yok..
şu kuran mucizeleri başlıklarını tekrar bir uplasan da seviyeni hepten gözler önüne sersek..
geri zekalıya geri zekalı denir.. şahsına özel bir durum değil yani.. önemli biri olduğu için geri zekalı denmez insanlara..
kozmoloji üzerine hararetli, küfürlerin havada uçuştuğu bir tartışmaya konu olan başlık.
modern bilim henüz bu soruya cevap bulmaktan çok uzaktır. kaba etmizden atış serbest ise; meta-uzay içinde genişliyor diyelim de kimse kırılmasın. tabii evrenimiz de tek değil. başka evren kardeşleriyle birlikte genişliyor genişliyor genişliyor.
