geniş adı elektrik üretim anonim şirketi olan ülkemizin enreji ihtiyacını karşılayan eski adı tek yani türkiye elektrik kurumu olan elektrik üretim kurumu.
EÜAŞ 233 ve 399 sayılı KHK'lar, 2001/2026 sayılı BKK ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu çerçevesinde faaliyette bulunmak üzere kurulmuş bir kamu iktisadi teşebbüsüdür. Ana Statüsü, 27.07.2006 tarih ve 26641 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
EÜAŞ, devletin genel ekonomi ve politikasına uygun olarak, verimlilik ve kârlılık ilkelerine göre elektrik üretim faaliyetlerini yürütmektedir. Diğer görevleri arasında;
- elektrik enerjisi satış anlaşmaları yapmak,
- ilgili mevzuat gereği devir alınması gereken tesisleri devir almak ve özel sektöre devri yapılmamış üretim tesislerini kendisi ve/veya ortakları vasıtasıyla işletmek,
- faaliyet alanıyla ilgili olarak EPDK'dan lisansları almak ve lisans bedellerini söz konusu Kuruma ödemek ve alacağı lisansların hükümleri uyarınca faaliyet göstermek,
- elektrik üretimi için gereken her türlü etüt ve projeler ile inşaat ve tesisleri yapmak, yaptırmak, üretim tesislerinin yapılması, bakımı ve onarımı, rehabilitasyonu, işletilmesi ve genişletilmesi ile ilgili her türlü mal ve hizmetleri yurt içinden ve/veya yurt dışından tedarik etmek,
- gerektiğinde mevcut ve/veya kurulacak olan termik santrallarda, elektrik üretiminde kullanılacak madenleri ve diğer hammadde kaynaklarını işletmek veya hizmet alımı yoluyla ürettirmek sayılabilir.
Kuruluşun pazar payı 2007 yılı sonu verilerine göre yüzde 48 olarak gerçekleşmiştir.
5710 sayılı "Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve işletilmesi ile Enerji Satışına ilişkin Kanun”un Geçici 2 nci maddesi ile Afşin C-D santrallerinin yapımının yolu açılmıştır.
6200 sayılı Kanun'un Ek 1 inci maddesi uyarınca yayımlanan 2006/11068 sayılı "Devlet Su işleri Genel Müdürlüğü Tarafından inşa Edilmiş, işletmeye alınmış ve işletmeye alınacak Hidroelektrik Santrallerinin Enerji Üretimi ile ilgili Kısımları ve Bunların Mütemmim Cüzleri Olan Taşınmazların EÜAŞ'a Devir işlemlerine Ait Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" çerçevesinde 31.07.2007 tarihinde imzalanan protokol gereğince DSi tarafından inşa edilmiş olan 4,3 milyar YTL bedelindeki 35 adet hidroelektrik santralin EÜAŞ'a devir işlemleri 2007 yılı sonu itibarıyla tamamlanmıştır. Bu çerçevede söz konusu santral devri sonucu oluşan müspet aktif pasif farkına karşılık olarak kuruluş sermayesi 31.12.2007 ve 2007/T-28 sayılı YPK Kararı ile 4,3 milyar YTL artırılarak 5,6 milyar YTL'ye çıkarılmıştır.
Petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle doğal gaz fiyatlarının da artması, EÜAŞ'ın doğal gaza dayalı elektrik üretim birim maliyetlerini artırmaktadır. Öte yandan, doğal gaza dayalı elektrik üretimi yapan özel sektör üretim şirketlerinin, maliyet artışlarını gerekçe göstererek üretimden çekilmeleri, EÜAŞ'ın planlanandan daha fazla üretim yapmasına neden olmuştur.
Diğer taraftan, enerji KiT'leri arasındaki borç alacak sorunlarının çözülememesinden kuruluş olumsuz olarak etkilenmektedir.
Ambarlı Fuel Oil santralı doğalgaza dönüşüm projesi ve Aliağa Kombine Çevrim Santralının çift yakıta çevirme çalışmaları ihale aşamasına gelmiştir. Afşin - Elbistan B Santralına kömür sağlamak üzere Çöllolar Kömür Sahası işletmesi ihale yoluyla özel sektöre devredilmiştir.
2007 yılında toplam kurulu gücün yüzde 58,5'i EÜAŞ'a aittir. Toplam elektrik üretiminin ise yüzde 48,2'si EÜAŞ tarafından gerçekleştirilmiştir, EÜAŞ'ın toplam bilanço büyüklüğü 2006 yılında 19,3 milyar YTL iken 2007 yılında yüzde 25 artışla 24,3 milyar YTL'ye ulaşmıştır. Aktiflerde "ticari ve diğer alacaklar" ile DSi santral devirlerinden kaynaklanan "maddi duran varlıklar" kalemlerindeki, pasif kısmında ise "kısa vadeli yabancı kaynaklar" kalemindeki yüksek artışlar dikkat çekmektedir. Alacak ve borç kalemlerindeki artışların temel sebebi, Kuruluşun diğer enerji KiT'lerine olan kısa vadeli borçlarındaki artıştır.
2007 yılında brüt satışlar yüzde 28,6 artışla 7,3 milyar YTL, dönem kârı yüzde 43,54 düşüşle 152 milyon YTL ve toplam enerji üretimi 92,3 milyar KWh olarak gerçekleşmiştir.
Net satışlardaki yüzde 20'lik artışa rağmen, 2007 yılında yaşanan kuraklık sebebiyle kuruluşun enerji üretim kompozisyonu içerisinde hidroelektriğin payı azalmış, daha yüksek birim maliyetli kömür ve doğalgazın payı artmış ve bu durum satış maliyetlerinin yaklaşık yüzde 29 artmasına neden olarak kârlılığın azalmasında etkili olmuştur. 2007 yılında finansman giderleri 2006 yılına kıyasla yüzde 40 azalarak 305 milyon YTL olmuştur.
Cari oran, geçtiğimiz üç sene boyunca EÜAŞ için 1,4 civarında seyretmektedir. Asit test oranı 2004 yılından itibaren artış göstererek 2007 yılında 1,16'ya ulaşmıştır.
TETAŞ ve dağıtım şirketlerinden olan alacaklarının tahsilinde ortaya çıkan sorunların devam etmesi nedeniyle alacaklarını tahsil süresi 2006 yılındaki 400 gün seviyesini korumaktadır.
EÜAŞ, 2007 yılında 1,9 milyar YTL katma değer yaratmış, 783 milyon YTL faiz dışı fazla vermiştir. Kuruluş istanbul Sanayi Odasının açıkladığı 2007 yılı en büyük sanayii kuruluşları listesinde net üretimden satışlarda üçüncü sırada yer almaktadır.
