kimisinin "etrak" sözcüğünün "türkler" anlamına geldiğini bildiği halde "etrak-ı bi idrak"ın tüm türkleri kastetmediğini iddia etmesine sebep olan karşılaştırmadır.
oysa osmanlı kimin kim olduğunu pekala biliyor, ona göre konuşuyordu. örneğin evliya çelebi seyahatnamesinde ne zaman türklerin çoğunlukta olduğu bir bölgede halkın güzel bir yönünü (huy, fiziki görünüm, misafirperverlik, dindarlık..) anlatacak olsa lafa muhakkak "gerçi etrak memleketidir ama" diye başlar. fakat türklerin çoğunlukta olmadığı yerler (kürtler, araplar...) hakkında olumlu bir şey söyleyecekken kesinlikle böyle bir giriş yapmaya gerek görmez.
etrak-i biidrak, osmanlı döneminde, şimdiki anlamıyla türkler için kullanılmayan bir ifadedir.
bunu söyleyenler kendilerinin ve padişahların günümüzde kullanıldığı anlamıyla türk olduğunu bilmiyorlar mıydı? biliyorlardı. kendi aralarında konuşurken arapça veya farsça değil (ağır bile olsa) türkçe konuşmuyorlar mıydı? konuşuyorlardı. bu ifadeyle hem kendilerine, hem de padişaha hakaret edeceklerdi ama kimse fark etmeyecekti ha? basbayağı da eğitimsiz halk için kullanılmış "etrak-i biidrak".
