geçen gece, sanki başka hiç uğraşım yokmuş gibi bu interaktif sözlüklerin vaziyeti üzerine bir süre kafa patlattım. birkaç senedir sözlükleri takip eden ve sanal ortamın imkan verdiği ölçüde kendince yazarlık yapan biri olarak bu konuyu kendi içimde tartışmamı bayağı garipsedim. şimdi de bu konu üzerinde neden daha önce kafa patlatmadığım üzerine kafa patlatıyorum. bu, daha da ilginç...
hiç üşenmedim dostlarım, tarayıcımda yeni bir sekme açtım ve wikipedia dan tanımın tanımını buldum. wikipedia, bu konuya şöyle açıklık getiriyor: "Bir kavramın niteliklerini eksiksiz olarak belirten veya açıklayan cümle, tarif." şimdi, sözlüğün kuruluş yılından sonra yapılan tanımların kaçı bu tanıma uyuyor? sanırım hiçbiri. kaldı ki, tanımlanması gereken kavramlar zamanında bu sözlükte ve diğer sözlüklerde tanımlanmış. ben tanımı olmayan herhangi bir kelimeye ne bu sözlükte ne de diğer önde gelen sözlüklerde rastlamadım. yani, biz burada tanım yaptık diye aslında kendimizi kandırıyoruz. bir olayı, bir haberi, bir kişiyi tanımlamaya çalışıyoruz ve saçmalıyoruz.
sözlük alemi olarak ciddi anlamda bir kavram kargaşası yaşamaktayız. sonuna "-dır" ekini getirdiğimiz her cümleyi tanım sayıyoruz; bu da yetmezmiş gibi başından geçen herhangi bir olayı biraz abartarak, biraz süsleyerek veya tamamen hayal gücüne dayanarak yazan insandan hiç utanmadan tanım yapmasını istiyoruz. anının, hikayenin, ünlü veya sıradan birisinin tanımı mı olur be safım? yapma allasen... bir mekanı, bir kişiyi tanımlayamayız; ancak ve ancak betimleriz.
mantığımızın temelinde bir sorun var. diplomatik bir dil kullandığımız takdirde kendimizi bloglardan, forumlardan ayrı bir noktada konumlandırabileceğimize inanıyor ve bu doğrultuda kurallarımızı oluşturup, sözlüğün işlerliğini sağlamaya çalışıyoruz. sözlük formatındaki herhangi bir kuralda bile resmi bir üslup kullanıyoruz. misalen, "forum-chat tarzı entry ler silinir." bu aynen şuna benziyor: akademik alanda uzmanlaşmış bir adam, bir seminer veriyor. bahsettiği konu gerçekten çok önemli ve orada bulunan insanları çok yakından ilgilendiriyor. ama bu amcamızın fermuarı açık. söylesenize, orada bulunan kalabalığın yüzde kaçı adamın söylediklerine yoğunlaşabilir?
"forum-chat tarzı entry" nedir yahu, öncelikle bana bunu açıklayın. bu cümleden kastınız yazım ve imlanın önemsenmediği kepaze sözcük yığınlarıysa, orada bir durun. kendimden yola çıkacak olursam, ben gerek msn'de biriyle yazışırken, gerekse forumlarda mesaj gönderirken, konu açarken yazım ve imlaya son derece dikkat eden bir insanım. ne yani, benim bütün entry'lerimi silecek misiniz şimdi?
lafı, "sözlük denen şey, forumlardan, bloglardan ve bilumum sosyal paylaşım sitelerinden daha farklı, daha nitelikli bir oluşumdur" demeye getiriyorsun. seni de anlıyorum ancak sözlük tüzüğüne böylesine saçma bir kural konmaz.
başladığım konudan biraz sapacağım şimdi zira aklıma şu "swh", "lmwh" ve bunların türevi olan gizli bakınızcıklar geldi. bu bakınızları veren sözlük yazarlarına cidden acıyorum. yazık lan, bu kişi entry ine ağız tadıyla bir "smiley" konduramayacak mı yazarlık ömrü boyunca? şekilden şekle giriyor yazarcağız. ne yani, gizli bakınız şeklinde "swh" yazdığında biz çok marjinal bir topluluk mu oluyoruz? smiley olayının önüne geçtiniz diye forum-chat tarzı entry lere mahal vermemiş mücahit bir sözlük komutanı muamelesi yapmam hiçbirinize, kusura bakmayın. entry in herhangi bir yerine koyulmuş smiley, bu sözlüğün değerini ne artırır ne de azaltır. şu sefil sözlükte düştüğümüz komik durumun biraz olsun önüne geçer sadece.
ben demiyorum ki, sözlük formatı diye bir şey olmasın. ben istiyorum ki, sadece bu sözlük fikrini ilk olarak ortaya atan kişinin sözlük adına oluşturduğu kurallara kayıtsız şartsız biat edilmesin. tanım zorunluluğunu kaldır misal. veya heyecanlı yazarın smiley kullanmasına müsaade et. "swh" gibi mide bulandıran iğrenç bakınızlar vermesine engel olmuş ol.
yok, ben bildiğimi okurum. kurulan ilk sözlüğün kuruluş aşamasındaki kurallarını buraya aktarmaya inatla devam ettireceğim. sözlük yazarlarının üzerinde dravdan bir otorite kuracağım dersen de, bir şey diyemem tabi. ama o zaman da, "sözlük klonu" lafı ağrına gitmeyecek abicim. zira, sen böyle yaptıkça sözlüğüne daha çoook klon diyen çıkar. hatta sana bile klon derler. ssg'nin klonu...
kral; anadan üryan dolanıyor ortalıkta. sizse "bayım, takım elbiseniz gerçekten çok hoş" diyorsunuz. yapmayın be oğlum, dönün bir daha bakın. daha iyi bakın. kral harbiden çıplak!
