enflasyonun paranın değerini kaybettirdiği ve insanların satınalma gücünü azaltan -özellikle de emek geliri elde edenlerin- bir ekonomik sorun olduğunu biliyoruz.
Türkiyede son dönemde merkez bankasi dışında enflasyonun yüksek olduğunu savunan ve en temel sorunumuz olduğunu düşünen kurum kalmamıştır. Kısa bir örnekle aslında enflasyonun etkisini birlikte basit bir örnek üzerinden ele alabiliriz;
Türk ekonomisinde enflasyonun yüzde 20 olduğunu var sayalım. Bugün 1 liraya aldığımız bir ekmeği enflasyon ortalaması yüzde 20 düzeiynde olur ise tam olarak 13 yıl sonra 10 liraya alırız. yani sadece 13 yılda paramıza bir sıfır eklenir.
Peki enflasyon yüzde 5 olur ve ortalmasi uzun yıllar içinde bu sekilde devam ederse sonuc ne olur? bugün 1 liraya aldığımız ekmegi tam olarak 47 yıl sonra 10 liraya alırız ve paramıza bir sıfır eklenir.
Yani demek istediğim şu enflasyon tek haneli rakamlara düşmüş olsa dahi bugun cekirdek enflasyon yüzde 9.5 civarındadır. Ve bu oran oldukça yüksektir. enflasyon hedeflemesinden tamamen vazgecilir ve büyümeye odaklanılırsa enflasyon oranı yüzde 20 seviyelerine gelebilir. Ancak biz enflasyona gereken önemi verip bu yönde adım atarsak TL nin değer kaybı neredeyse sıfır düzeyinde olur.
Üstelik enflasyonun artması ücret hammadde mamuller ve vergilere ek zamlar olarak yansıyacaği için (kişilerin veya devletinreel gelirinin azalmamasi için) her enflasyon bir sonraki sene başka enflasyonlara sebep olur.
Örneğin 2015 senesinin 1 ocağında yapılan ötv zamları ve vergi artışları sebebiyle 8.8 olarak gerçeklesen enflasyonun en az yüzde 1.5 lik kısmi vergi resim ve harçlara yapılan zamlardan kaynaklanmaktadır. Yani devlet bir onceki yıl elde ettigi gelirlerin aşınmaması için zam yapmakta bu ise topluma tekrar enflasyon olarak dönmektedir.
Eğer biz tarım sektöründe mevcut bulunan yapısal sorunlara çözümler üretirsek, orta vadede enflasyona en büyük etkiyi yapan gıda fiyatlarındaki artışın önüne geçebiliriz. Bunhn için et üretiminin artırılması,entegre tesislerin çogalması için tesviklerin artırılması, tarımda ölçek sorununu çozecek toprak reformu ve yeni yatırımalrin yapılması, sulama imkanı artırılarak hayvancılığın yem ihtiyacının azaltılması, yem ithalinin yasaklanarak yem üretiminin artırılması ve yerli yemin kullaniminin yayginlaştirilması gibi ònlemler acilen alınmalıdır.
Eğer biz tarim alanindaki sorunu çözersek ve devletin vergi gelirinin aşınmaması için vergi zamlarının yapılmamasinı sağlarsak (bunu yapmak için önce vergi kayıp kaçağıyla mücadele edilip gelirler artırılabilir ve önceden toplanan gelir sayesinde diğer yıl vergi zammına ihtiyac duyulmaz) enflasyon oranı 3-4 yıl içinde yuzde 5-6 seviyelerine gelecektir.
Dikkat ederseniz enflasyon için baska bir çok önlem varken bunlari öne sürmedim. Zira türkiyede enflasyon yüksek ancak ondan çok daha büyük bir problem var:işsizlik. işsizlik yüzde 10.4 seviyelerinde görünse de genç işsizlik yüzde 18 seviyelerinde.
Her yıl neredeyse 1 milyon yeni istihdam oluşturuyoruz. Ancak nüfus (özellikle genc nufus) artışı istihdam daki artışımızın çok üstünde. Bu yüzden istihdamin yılda 1.4 milyon seviyelerine ulasmadığı her durumda işsizlik yüksek seyredecektir. Bu sebeple işsizliğe sebep olabilecek enflasyon önlemlerindende uzak durmak gerekir. Aksi halde enflasyonu baskilamak isterken ülke bir durgunluk durume girebilir.
Sonuç itibariyle türkiyede enflasyonun ciddi politikalarla üzerine gidilirse 3-4 yıl içinde istenen düzeye çekilebilir. Üstelik işsizliğe etki etmeden bu yapılabilir. Ancak bunun icin ciddi reform süreclerine ihtiyac vardır. Umarım efnlasyin hedeflemesinden vazgeçilmez ve gereken önem verilir.
