genel olarak mal ve hizmetlerin fiyatlarının artması olarak tanımlanabilir. Ancak enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artması değil, fiyatların genel düzeyinin sürekli bir artış göstermesidir. Diğer bir deyişle, sadece bazı malların fiyatlarının sürekli artması ya da tüm malların fiyatlarının bir sefer artması enflasyon değildir.
paranın satın alma gücünün düşmesi,
fiyatlar genel düzeyinin yükselmesi,
nominal para artışının reel para artışından yüksek olması, gibi tanımlarla açıklanabilir.
düşük seviyelerde seyreden enflasyon, fiyatların artması nedeniyle yatırımları teşvik ettiği için kabul edilebilirdir.
fakat adamın götünden kan alırlar derecesinde yaşanan enflasyon, halkın yoksullaşmasıdır.
dolaşımdaki para hacminin mal hacmine oranla daha hızlı bir biçimde artması sonucu da oluşabilen fiyatlar genel düzeyindeki ciddi ve sürekli artışlardır. bunun tam tersi ise deflasyon oluyor, yani fiyatlar genel düzeyinde düşüşler yaşanması. teknik açıdan deflasyonun ekonomiye verdiği zararlar enflasyondan daha fazladır.
tabi bir de hiper enflasyon diye bir şey var ki, ekonominin tamamında baştan aşağı yapısal düzenlemeler yapılması gerektiğini gösterir.
Zimbabwe'de sürekli artan ultra-hiper enflasyonla baş edebilmek için piyasaya 100 bin dolarlık banknot sürüldü. Ancak bu yüz bin dolarlık banknotla sadece bir ekmek alınabiliyor. Bu tabi ki de ABD Doları değil, Zimbabwe Doları.
ilk duyulduğunda çok tuhaf geliyor ama aslında bu haberin Türk halkını çok şaşırtmaması gerekiyor. Zira daha bir yıl evvel paramızdan 6 sıfır atılmadan önce 500 bin türk lirasına 1 ekmek alıyorduk. Para birimimizin Türk Lirası değil de Türk Doları olduğunu düşünün. Oradaki durumdan farkımız ne? Ekmeği onlardan 5 kat pahalıya almamızı saymazsak.
Tabi Zimbabwelilerin durumu bizden çok çok daha iyi görünüyor çünkü onların en son basılan en büyük banknotları 100 bin dolar. Bizim ise daha 1 yıl öncesine kadar 20 milyon Türk Liramız vardı. Şöyle yeşil yeşil üzerinde 7 sıfırlı. (Ulan dünyanın en tembel öğrencisinin karnesinde yok o kadar sıfır, bizim banknotlarımızın üzeri sıfırdan geçilmiyor.)Düşünebiliyor musunuz Amerika'da elinizde 20 milyon dolarlık banknotunuz olsa neler yapabileceğinizi.. Şöyle bir hayal edelim, bu paranın 5 milyon dolarıyla Beverly Hills'de güzel bir malikane alsak, 3 milyon dolara mobilya falan dünyanın en kaliteli ürünleriyle doldursak, özel yapım bir Bentley alsak, (ki fiyatı 900 bin dolar falandır, bizde para kum ya 100 bin dolar da getiren çocuğa bahşiş verelim) etti mi sana 8 milyon dolar. Angelina Jolie film başına 5 milyon dolar alıyormuş, hadi onu da alalım, atalım 5 milyon dolarlık malikanemizin içine, (nasıl olsa biz de malikanemizde Angelina'yla film çevirmeyecek miyiz canım).. 1 milyon doları Beverly Hills Camii'nin yapımında kullansak, 1 milyon dolar da kiliseye bağışlasak (hak geçmesin:)) Eveeet altına bir çizgi çekelim, ne etti? 15 milyon dolar.. Yahu bu gavurun parası ne bereketliymiş ("gavur"-"bereket" hayırdır inşallah:)) harca harca bitmiyor. Cebimizde hala 5 milyon dolar var n'apsak bilmiyorum ki, oldu olacak bir de Fenerbahçe'ye transfer yapalım da tam olsun.. Dur şimdi kafam karıştı, Fener'e bir yıldız mı alalım yoksa bu 5 milyoncuğumuzu hakemleri sübvanse etmek için mi saklayalım? Ya da Aziz Yıldırım'ı geri döndürmek için helikopter kiralayıp villasının üzerine 1907 tane gül mü attıralım..
Bak sen yahu, keferenin 20 milyon dolarını harcarken yoruluyoruz, bizim 20 milyon türk liramızla bir vupır menü ancak alabiliyoruz. Yabancı turistlerin bize kıçlarıyla gülmelerine pek şaşmamak lazım. Haklı olarak millet üzerinde bu kadar bol sıfırı olan bir kağıt parçası görünce, onun para mı yoksa başka bir şey mi olduğunu düşünmeden edemiyor. Ne yaptık? 6 sıfır atarak paramıza dünya gözünde (sözde) itibar kazandırdık. Hayırlı uğurlu olsun da, ben bu memleketi şu kadar tanıyorsam, paralardaki sıfırların geri dönüşü fazla sürmez. Daha önce 50 yıl geçmesi gerekmişti, paranın bu hale gelmesi için, bakalım bu sefer kaç yılda bu işi halledebileceğiz. Neyse en azından paradan sıfırların atıldığı bir döneme şahit olan bir kişi olarak, 20 sene sonra çocuklarımıza anlatabileceğimiz bir geyik mevzuu elde etmiş olduk.. 20 yıl sonraki halimi şimdiden görebiliyorum: " -Baba 100 bin lira versene sakız alıcam.
-Ah ah bizim gençliğimizde 100 bin liraya Ataköy'de daire alınırdı."
üretimin tüketimden fazla olması sonuçu enflasyona sebebiyet verir.
birinci olarak tek bir fiyat ya da fiyat grubu değil, fiyatlar genel seviyesi gösterge alınmaktadır.
ikinci olarak artışın bir kereye ya da birkaç defaya mahsus olmadığı, sürekli olduğu vurgulanmaktadır.
genelde faiz oranlari ile pozitif bir korelasyona sahiptir. ornegin ekonomi dusun bir seyir icinde ise enflasyon ve faiz oranlari dusuktur.
bir ulkede enflasyon yuksek ise merkez bankasi faiz oranlarini yuklseterek ekonominiyi serinletmeye calisir.
bunun sonucunda issizlik artacak, tuketiciler ve sirketlerin para talebini azaltacak, bunun sonucunda faiz oranlari dusmeye ticari aktiviteler duser. yani ticari aktiviter ile faiz oranlari da ayni sekilde pozitif iliski icindedir.
bu yılki enflasyon oranını tahmin edebilmek için iç ve dış piyasalara bakmamız gerekecektir. şöyle ki;
iç piyasada yatırım hareketlerindeki durgunluğun sebebi, siyaset arenasında yaşanan kaosun gelecekle ilgili belirsizlikleri artırmasındandır.
dış piyasalarda ise uluslararası piyasalardaki petrol fiyatlarında olası bir artış, kuraklık beklentisi (üretim yetersizliğinin gerçekleşemesi anlamında) gibi beklentilerin gerçekleşmesi ve ismini koyamadığımız diğer olası hareketlerdeki devinimin, fiyatlar genel seviyesinde ortaya çıkacak harekete artış yönünde ivme vereceği ve bunların gerçekleşme olasılığının güçlü olması itibarıyla, ağustos ayından itibaren fiyatlar genel seviyesinin artış trendine gireceği ve bu trendin hızlanacağıdır.
türk siyaset ortamının seçim dönemine girmesiyle piyasalarda yaşanan belirsizlik artmakta ve bireylerin gelecekle ilgili kaygılarını artırmaktadır. bu eğilimin devamlılığı sürdükçe fiyatlar genel seviyesindeki hareket, beklenenin altında gerçekleşecektir. çünkü ortada büyük çaplı yatırımlar mevcut değildir. 22 temmuz 2007 sonrası fiyat hareketlerindeki bu yavaşlama yerini hareketlenmeye bırakacaktır.
bu hareketlenmeye göre 2007 yılının muhtemel enflasyon oranının %10-11 dolaylarında seyretmesi muhtemeldir.
kaynak: ilgili makaleler, gazetelerin ekonomi sayfaları... ve ödevim : )
2007 hedefi yüzde 4 olan alet, edevat. çok zor evet ama kriz çıktığında yüzde 0 olsa neye yarar? portföy yatırımı ve imf'ye bu kadar bel bağlanacağına yatırımlar desteklense, kendiliğinden düşer zaten, kurcalamaya gerek yok.
