anakronizm yapıp da osmanlıyı yaptıklarından ötürü suçlayıp yargılayacak değiliz. ama bu kliseden camii yapma muhabbeti bizim buralara çok uğrayan bir 'gelenek' olduğundan mümkünse bir daha tekrarlanmaması, hatta ayasofya örneğinin 'iade-i itibar' namına kliseye geri çevrilmesi pek hoş olurdu. sırplar camiilere zarar veriyor diye aynısını bizim kendi hristiyan vatandaşlarımıza yapmamızın lüzumu yoktur.
adım başı cami olan ve elini sallasan elli cami bulabileceğin anadolunun fethedildiği zamanlarda camisinin olmamasından yola çıkarak uygulanmış bir metod. ilk cumayı kılmak için bir tane kiliseyi cami yapmışlar, yapmışken de en büyüğünü yapmışlar. alın teriyle fethettik, bari en büyüğünü yapalım demişler. kiliselerin topunu yıkmak da ellerinden gelirdi, ki başkalarının eline fırsat geçtiği dakikada bizim camilerimizi yıkmaktan geri kalmadılar. kültür mirası kimsenin umrunda değil. sırpların yıktıkları camilerin görüntüleri henüz belleklerden silinmedi.
kliselerde bir oyuk bulunur ve o oyukta bildiğim kadarıyla hristiyan kültürüne ait nesneler vardır. bizdeki kliseden bozma camiilerde boşlukta duran o resimler alınmış ve boşluk salt boşluk olarak bırakılmıştır.
hristiyan kültüründe cennet ve cehennem tasvirleri islamiyetten çok daha fazla olduğu için klise duvar ve tepelerine inşa edilirdi, bunlar islamiyette de bulundukları için pek zarar görmemiş olsalar da frenk üsulü resim sanatı izleri kliselerden kaldırılmıştır. islamda resim günahtır bahanesi adı altında, bu yapılardan resimler kaldırılmış ve müzik içeri sokulmamıştır.
anadoluya yapılan bir kötülüktür kanaatimce kliseleri camii yapmak. adım başı camiisi olan, elini sallasan elli tane camii bulabileceğin yurdumda kliseleri camii yapıp anadolu mirasını heba etmek büyük bir densizliktir.
osmanlı devleti zamanında bir şehrin fethinden sonra gerçekleştirilen bir gelenek. Bu geleneğe göre bir şehrin fethi gerçekleştirildiğinde o şehirde bulunan en büyük kilise camiye çevrilirmiş. Örneğin 29 mayıs 1453 tarihinde Sultan 2. Mehmed (fatih sultan mehmed) komutanlığında istanbul fethedildikten hemen sonra Ayosofya kilisesi camiye çevrilmiştir.
