bosna'dayım. geniş bulvarlara acılan cafe'nin içinde, saatlerdir tercüman arkadaşımla beraber zar zor rendavu alabildiğimiz adamı bekliyoruz. bu arada yan masamızda iki dünyalar güzeli boşnak kızının cafenin genelde sessiz olan havasını bölen, kahkaları yankılanıyor. beklemekten sıkılmış halimizle kızlarla konuşup üzerimizdeki kasveti dağıtmak istiyoruz. turkiye'den geldiğimizi ögrenince şaşıyorlar, ne için orada bulunduğumuzu soruyorlar. sorular üst üste biniyor, bunalıyoruz. oysa konuk olan bizdik, merak içinde olan bizdik. az sonra gelecek konuğumuzu da göz ederek kusturica diyorum. geldiklerinden beri mutlu kahkaları yankılanan kızlar, bu isim karşısında birbirlerini bakarak, adı sabriye olanı sorumuzu cevaplıyor ''onun ismini anmayın burada, vatan satandır diyerek cevaplıyor. geldiğimizden beri tek bir bosnalı da kusturica ismi karşısında, yüzünü somurtmayan,hakkında sert cevaplar vermeyen birini rastgelememiştik.onu siz bu dünyanın dışındakiler baş tacı yapıyorsunuz diyerek, bizimle aralarına mesafe cekiyorlar. bu topraklarında böyle bir yanı var, yanlış bir isim üzerine konuşursanız, dışlanıyorsunuz. yorgunduk ve üsteleyecek durumda değildik. yine kendi kasvetimize bürünerek beklemeye devam ediyoruz. az sonra cafenin acılan kapısından 60 yaşlarında birisi giriyor, tüm masalarda ufak bir hareketlilik. acaba beklediğimiz adam mı? garsonun yon gostermesiyle masamıza oturuyor. az önce konuştuğumuz bosnalı kızlar, yerlerinden kalkarak masamızdaki adamın önüne dikiliyorlar. bu adama karşı saygıları her hallerinden belli . anlayamadığım bir şeyler konuşarak elini öperek tekrar masalarına oturuyorlar. az önceki soğuklukları bu adam karşısında kayboluyor bize karşı. masamıza kahve yollayarak jest yapıyorlar. karşımızda kusturica'nın sjecas li se, dolly bell ve otac na sluzbenom putu filmlerinin senaristi abdullah sidran var. saatlerce onunla bosna savaşı, aydın tavrı, dünya politikası, sanat uzerine soyleşiyoruz. kendini ele verdikçe anlıyoruz ki; bu adamı dünya sineması bilerek eziyor, bilerek görmezden geliyor. çünkü sidran kendi coğrafyasının parcalanmışlığına çözüm arayışında, bosna'nın dramını hissedenlerin yanında. dunya sinemasının el üstüne taşıdığı kusturica gibi kendi topraklarına sırtını dönmüyor. savaşın acımasızlığında sanatının gücünü kullanmaktan mahrum kalmıyor, düşmanın topraklarında acılışlara katılmıyor. kusturica gibi halkını, şöhret şempazenliğine oynayarak satmıyor.
kusturica ise batının şımarttığı, cilaladığı bize dalgaladığı kof bir figure dönüşüyor şöhretin dunyasında..
bosna savaşında kendi ulusundan insanlar yokedilirken çıktığı her yerde bosna'da savaş yok abartılıyor diyebilme gafletini kendinde görmüş bir korkaktır/yalancıdır. kendi milletinden insanların kanı dökülürken/kadınlarına tecavüz edilirken/avrupanın göbeğinde katliam yapılırken tüm bunları görmezden gelen bir adamın çektiği lirik/pastoral aşk filmleri olmaz olsun. millete aşılamaya çalıştığı bu pembe hayallerini derdest edip kendisini bir daha hiç göremeyeceğim bir gezegene gönderme arzusu var içimde. keşke bu tip imkanlarım olsa.
keşke kusturica diye bir adam hiç olmasaydı. sinema böyle bir adamı var etmeseydi. neyse izleyin filmlerini kendinizden geçin/romantik hayallere dalın. nasılsa sarajevô'da hiç kan akmadı. mostar'a hiç bomba atılmadı. her şey kusturica filmlerindeki gibi toz pembe bosna'da. gidin ve bazı şeyleri görmezden gelmeye devam edin. merak ediyorum bu illüzyon içinde daha ne kadar boğulmadan yaşayacak bu kusturica ve sevenleri.
Yazıklar olsun, bu ülkenin kültür bakanına da, gelen misafiri kovana da, bu entryi eksileyecek olan faşiste de...
Ama en iyi cevabı Anlatya Büyükşehir Belediye Başkanı vermiştir:"Ben kültür bakanının böyle bir davranışta bulunacak kadar kültürsüz olduğunu düşünmüyorum, sanırım onun üstünde ondan da kültürsüz makamlar var ki böyle davranmak zorunda kalıyor!"
92 yılındaki * Savaş döneminde sistematik tecavüze uğrayan kadınlara yönelik, " Meseleyi lüzumundan fazla abartıyorsunuz " , " 500 yıl önce zaten hepimiz Sırptık, yeniden Sırp ve Hristiyan olalım, mesele bitsin . " gibi bir söz söylediği rivayet edilir .
aga bak sanat ile bilmem neyi karıştırma editi : sikerim sinemanızı da sanatınızı da ...
Bu adamın konuşmalarından sonra gerek AKPli, gerek yurdum vatansız, milletsiz imansız solcuları, gerek klasik muhafazakar tabandan nemalanmak zorunda olan MHPnin hal tavır ve hareketlerini izlemekten çok eğlendim. valla lan.
Neymiş birileri bu adamın dediğine tepki gösteriyormuş. La anten herif yüzbinlerce kişinin öldüğü olayı hafife alan bu adama neden tepki gösteriyorsun? Normal AKPli vatandaşsan medyanın gazıyla, siyasetçiysen vatandaşın gözüne girebilmek için.
Sen sikik solcu. Sen bu adamı niye koruyorsun? Bu adam sırf komunistlik oynadığı için. Ha bir de hani gıcık olduğun, sırf boşnaklar müslüman olduğu için üzülen, muhafazakar kesim saldırıyor diye. olayın bundan ibaret. o muhafazakar kesim sahip çıksa komunist, topitist demeden sen saldırısın bu sefer bu adama.
Sen MHP?
Arkadaş sen şunu anlayamadın, bu ülkenin klasik muhafazakar kesimi sana oy moy vermez. Seni bağrına basmaz. Bağrına bassalardı yani iki gram akılları olsaydı şu ülkede tek bir siyasi görüş olurdu o da Milliyeçtilik, bu ülke zaten o zaman düzlükte olurdu, MHPye de ihtiyaç kalmazdı. Bu ülkede herkes milliyeçti olmadığı, olamadığı ve olacak bilince sahip olmadığı için sen varsın. Sen vatandaşı milliyetçi yapamazsın, ama vatandaş seni muhafazakarlaştırıp, kendisi gibi cahilleştirir. Devlet insanını milliyetçi yapar. Ha o erki nasıl ele geçirirsin orası karışık.
ama ne konuşayım orada yüzbinler ölmüş burada birileri küçük beyinleriyle bu antenin söyledikleri üzerinden siyasetçilik oynayıp rant kavgasına tutuşsun. Ülkede siyasetin geldiği basitliğe bak.
Ha buradaki çirkefliğin yeganesini AKPlilerle, yurdumun über mi über solcularında görüyoruz.
yok dayanamayacağım.
Lan ibneler, Senin Başbakanın Irak'ın Kuzeyinin Kürdistan özerk bölgesi olduğunu kabul edip aşiret reisleriyle devlet başkanı gibi masaya oturunca Türkmenelindeki Türkmenlerin başına gelenler yüzünden niye gaza gelmiyorsun?=
Senin Başbakanın Hocalı Katliamını, Karabağ'ı hiçe sayıp ermenilerle kanka olurken, kiliseler açarken o kadar katliamlara duyarlıysan neden tepki vermiyorsun he?
Siktir git bana boşnakları falan düşündüğünü söyleme. Hiçbiriniz Boşnakları düşünmediniz Medya ne verdiyse onu yediniz. Katliamları vs düşünseydiniz medya vermeden karabağ'ı Türkmenlini hem de Kanınızdan dininizden olan insanları düşünürdünüz, Sırp Müslümanları yani boşnakları düşünmeden önce, onlara tepki verirdiniz. Hadi über komunistler zaten anadan doğma hatalı mal, hasasiyetleri bencillikleri üzerinden beslenecek şekilde doğuyor da sizler anadan doğma medya maymunu, propaganda maymunu doğuyorsunuz.
vah zavallı sinemaseverler vah. kan ile masturbasyon arasındaki korelasyonun sinematografik yanlarının emir kusturica filmlerinde olmaması onu ne şahane yönetmen yapmış da biz kaçırmışız. filmlerinde anlattıklarında savaşı anlatsın gibi bir gailemiz yok zaten kusturica ve sevenlerinden böylesine omurgalı bir hareket beklemek başlı başına bir ütopya olur. hani hep anlatmış ya bazı yüksek zekalı arkadaşlar hem laz olup hem pacinoluk yapanlar. beyinsiz olmak böyle bir şey galiba ya da okuduğundan alaturka tuvalet vecizeleri üretebilmek. ben bir daha deneyeyim anlatmayı bakalım bazılarının l(k)az kafası alacak mı:
emir kusturica film çekerken gelip benden elbette icazet almayacak/benimde onun filmlerini izlememek gibi bir hakkım var. o halde sorun ne. sorun onun çektiği filmleri savaşın kara mizhaı gibi gösterme pespayeliğini üstlenmiş bir grup süper akıllı seyirci ve kusturicanın bizatihi bosna'da savaş yok demesi. hal böyle olunca çektiği filmlerde attığı o kardeşlik nutukları havada kalıyor. adam sırp/hırvat/müslüman arkadaşların dostluğunu anlatırken televizyonları arayıp yahu efendiler bosna'da savaş yok adamlar bir iki el ateş etmişler bir tane füze yanlışlıkla birkaç müslümanı gebertmiş deyip telefonunu gönül rahatlığı içinde kapıyor.
sonra film çekiyor müslman/sırp/hırvat kardeşliği üstüne. yani adam kan göstermeden ordaki ölenlerin kanlarından öyle güzel istifade ediyor ki. sonra bunun adı masalsı anlatım oluyor. ulan akıllı seyirci bu tabi masal. kardeşliği tanımayan bir adamın attığı beynelmilel bir kardeşlik yalanı. sonra çıkıp sinematografisinden seçme örnekleri gösterip saçma kanıtlar bulma gayretkeşliğine yönlendirir bu yalan sizi. adamın çektiği filmlerin şiirsel/masalsı/lirik olması nedense savaşa dair attığı yalanları unutturmuyor. bu adamla meselemiz sinematografisi üzerinde şekillenmiyor. siyasi kimliğinin iftira ve yalanlarla örülü olması noktasında şekilleniyor.
sonra kimse çıkıp emir kustirica zor olanı yaptı bakın aslında bu iş ne zordu ama o taşın altına elini soktu herkesi gerçekler konusunda aydınlattı demesin. madem bu adamın savaş ile ilgisi olmadığı gerçeğini savunuyorsun sonra çıkıpta ''ama ama bak buyda bu savaşı anyattı ama'' gibi çocukca aforizmalar sergilemezsiniz. sergilerseniz inandırıcılığınızı yitirisiniz.
ayrıca konu kusturica iken kendi pespayeliğini haklı çıkarmak için ermenileri/kürtleri/türklüğü ortaya atmak neyin nesi anlamak mümkün değil. sanki emir efendinin kürt/ermeni meselesi ile ilgisi var ya da sanırsın ben ermeni katilami yaptım tek başıma onların üstünü çizip elemana yükleniyorum. saçma örnekleri konunun içine dahil ederek meseleyi kendi ekseninden çıkarıp başka mecralar çekmeye çalışmasın aklı evvel paçinolar.
ben çocukların kanları üzerine bina edilmiş bir masal okumadım ya da toplu mezarlar açılırken akan gözyaşları ekseninde şekillenmiş bir ütopya bilmiyorum. eğer savaşı inkar etmek sanatsa melih gökçek haklı galiba. savaşı inkar etmek en büyük masturbasyondur. iki damla kan göstermek savaşın olmadığını söylemekten evladır.
savaşları çıkaranlar zenginler , ölenler ise yoksullardır (jean paul sartre)
bir cinayet insanı katil , milyonlarca cinayet ise kahraman yapar (charlie chaplin) *
virgül.
sözlükteki genel "düzeyli sanat eleştirisi" temayülleri babında hakkında yakında "emir kusturica balon bir yönetmendir" başlığı görmemiz an meselesi olan yönetmen.
tabii ki son krize neden olan görüş ve beyanatlarına katılmıyor, aksine kıl oluyoruz; siyasi anlamda da zaten o görüşleri eleştirmek gerekir. öte yandan adamın sanatını bundan ayrı yorumlamak gerekir, zaten genel anlamda filmlerinde söz konusu görüşü empoze etmeye çalışmamakta, aksine savaşın kötülüğünden dem vurmaktadır. keza, yeni gündemimize gelmiş bazı görüşlerinden gaza gelip adamın sanatını eleştirmeye kalkmak da yanlış olur. ikisini birbirinden ayrı ve hakkını vererek yapmak gerekir. ne sanatı nedeniyle siyasi görüşlerini tasvip etmek, ne de siyasi görüşleri nedeniyle sanatını yerin dibine batırmak akılcı olur.
savaşı farklı açılardan görebilmek adlı şahane bir mottoyu bize kazandırmış yönetmen. kendi ulusundan olsun/olmasın ortada tecavüzler/dökülen kanlar/toplu mezarlar varken savaşa aşkın gölgesinden bakmak çalgılı müzikli savaşla eğlenmek bir zaviye meselesi değildir efendiler.savata matematiksel bir denklem hiç olmamıştır. savaş savaştır. kan kandır. çocuk çocuktur. tecavüz tecavüzdür.
ve bir yönetmen olarak aidiyet hissetmemek adına/vicadani sorumluluktan kaçmak adına aykırıyım/dünya vatandaşıyım ayağına yatıp ancak zavallıları kandırabilirsiniz. Radovan Karaciç'ten mloseviçten farkı nedir bu adamın. katliamı görmezden gelmek/yoksaymak katliamı yapanlar kadar suçlu kılar sizi.
sonra hayatında aykırılık nedir bilmeyen iki üç tane zavallının idealarında büyüttükleri aykırı yönetmen oluverirler. zavallılar ancak kendileri kadar zavallı olanları severler. şuurunu kaybetmiş zavallılar için (bkz: mavi kelebeğin izinde) (bkz: saraybosna sevgilim) *
savaşa steven spielberg bakış açısıyla bakıp kan göstermek ya da milcho manchevski bakış açısıyla bakıp hayatlar göstermek ya da emir kusturica gibi kara mizahla sunmak tamamen bir tercih meselesidir. savaş filmi çekilirken göstermeniz gerekenlerin gözü yaşlı bir ana, tecavüze uğrayan bir bacı, sümüğü akan ağlayan bir çocuk, kanı akan bir mazlum asker olduğu hiçbir yerde yazmaz. üstelik şahsi kanaatime göre bunu yapan kişi savaş filmi değil savaş pornosu çekiyordur. acının bu şekilde sunumu tamamen acıyı ajite ederek pornografik bir sunum yaratmaya dayalı aşağılık bir tarzdır. savaş filmlerinde kan, gözyaşı, acı gösterdiğini söyleyerek gerçekçi olduğunu iddia eden bir yönetmen kolaycı bir yönetmendir. ulan maharet o kanın içindeki komikliği görebilmek, onu sunabilmektir. savaş çok mu ciddi bir şey, sebepleri çok mu ciddi? veliaht öldürülmüş de birinci dünya savaşı başlamış, o ona laf sokmuş da savaş olmuş. s.kik sebepler yüzünden, ego savaşlarının tezahürü olan savaşları ve onu ciddiye alanları ciddiye almak zorunda mıyım lan ben? savaşı kutsal sanıp, onu asla s.kine bile takmayacak, egosu şişkin bir komutan uğruna ölen ve şehit olduğunu düşünen cahillere üzülürüm, onlar ciddiye alırlar savaşı. savaşı ciddiye alanlar sayesinde savaşlar devam eder, milyarlar yüzünden. keşke herkes savaşla emir kusturica gibi t.şşak geçebilecek cesarete, dünya görüşüne sahip olsaydı. bakın o zaman savaştırmak için adam bulabiliyorlamıydı. hoş bu da ütopya ya? en azından o ütopyayı sunan, denizin altından kopan bir kara parçasına beni götüren masal anlatan kusturica'ya dokunmayın.
