Pratikte hiçbir zaman bilemeyeceğimiz. Teoride ise manyetizma ile bağlantılı bir olgu elektrik olaylar. O yüzden Thales'e dayandırabiliriz. Ancak kim iddia edebilir ondan önce elektriğin kullanılmadığını -belki başka formlarda-. işte burada, tarihin ve diğer insan bilimlerinin pozitif bilim olmama durumları idrak ediliyor.
Hâlâ tesla diye geveleyenlerin olduğunu bize göstermiştir. Amına kodumun popüler kültürü bir kez tanrı ilan etti ya tesla'yı.. Artık hepimizin dibi düşmek zorunda. Her boku o buldu, tamam amına koyim.
bir elektrik mühendisi olarak ben de bilmiyorum. ancak tesla, edison, faraday vs. elektriği bulmamış kullanmıştır. ac elektriği tesla bulmuştur ama o sayılmaz.
bilim adamlarının ortak çalışması diyebiliriz. bir tür anonim yani.
şöyle ki:
1672 : Otto von Guericke (1602 – 1686), Kükürt bir küreyi döndüren bir aygıt yaptı. Yün parçasını dönen küreye tutarak bir kıvılcım üretti. Bu aygıt, sürtünme yoluyla elektrik üreten ilk üreteçtir.
1729 : ingiliz Stephen Gray (1696 – 1736), metallerin iletken, ametallerin yalıtkan olduğunu keşfetti.
1745 : Hollandalı Peter Van Musschenbroek elektrik depo edebilen , su dolu cam kavanoza batırılmış metal çubuktan ibaret Leyden Şişesi'ni yaptı ki bu tarihin ilk sığacıdır. (kondansatör).
1746 : Benjamin Franklin (1706 – 1790) Elektrik yüklerindeki artı ve eksi uçlarını keşfederek elektriğin korunumu ilkesini ortaya attı
1752 : Benjamin Franklin gök gürültülü havada bir uçurtma uçurarak ipek bir ip ile yüklü buluttan Leyden şişesini doldurmayı başardı. Böylece şimşek ile elektrik arasında bağıntı kurdu. Bu deney yıldırımsavarın (paratoner) bulunmasına yol gösterdi.
1759 : Franz Maria Aepinus (1724-1802) Paralel plakalı sığacı yaptı.
1770'ler : Henry Cavendish (1731-1810) Potansiyel fark, sıfır referans nokta, toprak gibi kuramları ortaya atarak, kendisinden sonra Coulomb ve Ohm'un çalışmalarına ışık tuttu.
1777 : Fransız fizikçi Charles Augustin de Coulomb (1736 - 1802), yüklü iki metal küre ya da iki mıknatıs kutbu arasındaki itme veya çekme kuvvetini ölçebilen burulmalı tartı aygıtını gerçekleştirdi;
1785 : Coulomb bulduğu tartı aygıtını kullanarak iki yük arasındaki itme veya çekme kuvvetinin, yüklerin çarpımı ile doğru, aradaki uzaklığın karesi ile ters orantılı olduğunu deneysel olarak gösterdi. Coulomb yasası, Newton'un kütle çekimi yasasının elektrikteki karşılığıdır (Kütleçekimyasasından farklı olarak elektrikte iki yük arasında itme kuvvetinin varlığı da söz konusudur).
1794 : italyan fizikçi Alessandro Volta (1745–1827), çinko ve gümüş plakalar arasına tuz karışımlı sıvı koyarak elektrik akımı elde etmiş oldu. Burada çinko ve gümüş elektrotlar, tuzlu su elektrolittir ve aralarındaki kimyasal tepkime sonucu elektrik üretiliyordu. Bundan önceki insan yapımı tüm elektrik kaynakları statik idi.
1796 : John Frederick Daniell (1790-1845) Elektrot yapımında farklı gereçler kullanarak günümüzün pillerine temel olan tasarımlarda bulundu.
1800 : Volta'nın tasarımını geliştirilerek ilk ticari piller üretildi. Bilim insanları, kimyasal değişikliklerin elektrik, elektriğinde kimyasal değişiklik yarattığını anladılar.
1800 : ingiliz William Nicholson, (1753-1815), elektrik akımı kullanarak suyu hidrojen ve oksijen gazlarına ayrıştırdı.
1807 : Humphry Davy (1778 – 1829) Özel olarak yapılmış güçlü bir Volta pilini kullanarak bileşikler içinden elektrik akımını geçirmek suretiyle potasyum ve sodyumu bileşiklerinden ayırmayı başardı.Yeni metaller keşfetti.
1819 : Danimarkalı Hans Christian Oersted (1775 - 1851), bir telin içinden akım geçirildiğinde elektrik akımının telin çevresinde bir manyetik alan oluşturduğu sonucuna vardı. Elektrik akımıyla manyetik alan yaratarak elektrik ile manyetizma arasındaki ilişkiyi kanıtladı.
1819 : Fransız matematikçi ve fizikçi André Marie Ampére (1775 - 1836), Oersted in olgusunu betimleyen ve Ampère Yasası olarak adlandırılan magnetik alan ile bu alanı doğuran elektrik akımı arasındaki bağıntıyı formüle etti. Elektrodinamiğin de kurucusu olan Ampére aynı zamanda elektrik ölçme tekniklerini de geliştirerek elektrik akımını ölçen bir aygıt yaptı. Anısına elektrik akımı birimi amperdir.
1827 : Alman fizikçi Georg Simon Ohm (1789 - 1854), iletkenlerden geçen elektrik akımına ilişkin çalışmalar yaparak Ohm yasası olarak bilinen, bir iletkenden geçen akımın iletkenin uçları arasındaki gerilim ile doğru, iletkenin direnciyle ters orantılı olduğunu formüle etti, Anısına elektrikte direnç birimi ohm dur.
1829 :iskoç asıllı bir Amerikalı olan Joseph Henry (1797 –1878) Demir çekirdek etrafında tel sarımı suretiyle yaptığı bobin ile güçlü manyetik alan yaratarak bir tondan fazla metali kaldırmayı başardı.
1831 : ingiliz fizikçi ve kimyager Michael Faraday, ( 1791 – 1867) Bir buhar makinesi ile bakır bir plakayı bir mıknatısın yarattığı manyetik alan içinde döndürerek elektrik üretti. Bu ilk generatördür.
1831 : Joseph Henry, Faraday'ın buluşunu tersine çevirerek, manyetik alandan elektrik akımı geçirmek suretiyle bir bakır çemberi döndürmeyi başardı. Bu bir elektrik motorudur ve tarihte ilk kez, elektrik enerjisi makinelere güç vererek iş yapılmasını sağlıyordu.
1833 : Alman fizikçi Wilhelm Weber (1804-1891) ve Karl Friedrich Gauss (177-1851) iki bina arsındaki ilk telgraf işlemini başardılar. Elektrik ölçüm için ilk uyumlu ünit sistemlerini buldular. Gauss jeomanyetik alanın yönü ve kuvvetini kaydetmek için Avrupa gözlem ağı organize etti
1834 : Alman fizikçi Heinrich Lenz (1804-1865) Akan bir elektrik akımına ters yönde bir direnç vardır. Kuramı onundur ki Lenz yasası olarak bilinir.
1841 : ingiliz fizikçi James Prescott Joule (1818-1889), Isının mekanik iş ile olan ilişkisini keşfetti. Bu keşif, enerjinin korunumu teorisine ve oradan da termodinamiğin birinci kanunu'nun eldesini sağladı. iş birimi joule, onun anısına verilmiştir. Lord Kelvin ile mutlak sıcaklık skalasını geliştirmiştir. Joule yasası olarak bilinen Bir direnç üzerinden geçen elektrik akımının ısı yaydığı buluşu onundur.
1844 : ABD'li bulucu Samuel Morse (1791 - 1872) kısa ve uzun sinyalleri bir hat ile göndermekle ilk elektrikli telgrafı yaptı. Kısa ve uzun sinyallerin harflerdeki kodlamasına , Samuel Morse anısına Mors alfabesi denir.
1845 : Alman fizikçi Gustav Robert Kirchhoff (1824-1887) Devre analizi olan “Bir noktaya giren ve çıkan akımların toplamı sıfırdır. Kirchhoff I”, “kapalı bir devrede harcanan gerilimlerin toplamı, sağlanan gerilimlerin toplamına eşittir. Kirchhoff II” yasalarını yayınladı.
1851 : Heinrich Ruhmkorff (1803-1877) Çift kat sarımlı indüksiyon bobinini buldu. Bu buluş AC transformatörün gelişimine önderlik etmiştir.
1864 : iskoçyalı matematikçi ve fizikçi James Clerk Maxwell (1831-79) Kuantum fiziği öncesi bilinen bütün elektrik ve manyetik kuramları açıkladı. Maxwell denklemleri olarak bilinen dört temel denklem onun tarafından ortaya atılmıştır.
1869 : William Crookes (1832-1914) ve Johann Wilhelm Hittorf (1824-1914) Birbirilerinden ayrı olarak katot ışınlarını buldular.
1876 : ABD'li Charles Francis Brush (1849 - 1929) Elektrik çalışma akımı üretebilen açık bobin dinamoyu buldu.
1876 : ABD'li Alexander Graham Bell (1847 – 1922) Elektrik titreşimlerini sese dönüştürerek telefonu buldu ve patentini aldı.
1877 : ABD'li Thomas Alva Edison (1847 – 1931) Sesi kaybedip yineleyebilen gramofonu (fonograf) geliştirdi.
1879 : Edison karbon flamanlı akkorlamba için patent başvurusu yaptı. Üç yıl sonra New York sokaklarında bu lambalar ışıyordu. Edison yaşamı boyunca gerçekleştirdiği hareketli resim kamerası, teyp, projektör gibi çeşitli buluşları için 1093 patent almıştır.
1879 : Brush ark lambaları Cleveland Caddelerini aydınlatmak için kullanıldı.
1880 : San Fransisko da elektrik satmak için ilk şirket kuruldu. (California Electric Light Company)
1881 : E.W. v. Siemens tarafından elektrikli tramvay yapıldı.
1882 : Dünyanın ilk merkezi güç üretim tesisi doğru akım(DC) güç sistemli The Pearl Street Station New York'ta Thomas Edison tarafından açıldı.
1882 : Wisconsin'de ilk hidroelektrik santral açıldı.
1883 : Nikola Tesla, Tesla bobinini buldu. Bu, elektriğin gerilimini dönüştürebilecek ve uzak mesafelere iletmeyi kolaylaştıracak bir transformatör olup Tesla’nın alternatif akım projesinin önemli bir ayağıdır.
1884 : ingiliz mühendis Charles Algernon Parsons (1854-1931) ilk başarılı buhar türbinini yaparak elektrik Jeneratör (generatör) lerini döndürmede kullanılmıştır..
1886 : ABD'li fizikçi William Stanley, Jr. ( 1858–1916) indüksiyon bobin transformatörünü ve alternatif akım sistemini geliştirdi
1886 : ABD'de 40-50 adet su gücü ile çalışan elektrik üretim tesisi hizmette ya da yapım halindedir.
1887 : Sırp asıllı bulucu, fizikçi, elektrik ve makine mühendisi Nikola Tesla (1856- 1943 Alternatif akım generatörü buldu. Böylece elktrik enerjisi uzun mesafelere kolaylıkla iletilebilecekti.
1888 : Heinrich Hertz (1857-1894) Yıllar önce Faraday ve Maxwell tarafından bahsedilmiş radyo dalgalarını keşfetti ve ölçtü.
1889 : ABD'de üretimlerinin tamamını ya da bir bölümünü su gücünden sağlayan elektrik şirketi sayısı 200'ü bulmuştur.
1889 : ilk ticari uzun mesafe doğru akım ENH Portland şehri ile Willamette şelalesi üretim tesisleri arasında kuruldu.
1891 : ilk belediye elektrik sistemi Northwest -- Ellensburg, Washington.
1892 : italyan fizikçi Guglielmo Marconi (1874 - 1937), sinyalleri birkaç km uzağa ulaştırarak' telsiz telgraf patentini aldı. Daha sonra ilk kıtalararası radyo sinyalini göndermeyi başardı. 1901'de, ingiltere Cornwall'dan gönderilen sinyaller, Kanada'dan alındı. Bu olaydan sonra birçok yerde telsiz telgraf istasyonları kurulmaya başlandı."Bilinenin aksine "Radyo", Marconi'nin icadı değildir. Amerikan Yüksek Mahkemesi, ölümünün ardından Radyonun mucidinin Nicola Tesla olduğuna hükmetmiştir."--78.190.245.209 19:57, 9 Şubat 2013 (UTC)Elektrik ve Modern Bilime Katkısı
1895 : Alternatif akım üreten ilk generatör Niagara şelalesine kuruldu.
1897 : ingiliz fizikçi Sir Joseph John Thomson, (1856 – 1940) elektronu keşfetti.
1897 : Nicola Tesla, iki patent başvurusunda bulundu; 'Elektriksel Enerjinin iletimi için Bir Sistem' ve 'Elektriksel Enerjinin iletimi için Bir Cihaz' Böylece resmen "Radyo" doğmuş oldu. Birkaç yıl önce Hertz tarafından bulunan ve de ölçümlenebilen radyo dalgaları, Tesla ile hayat buldu ve insanlığın hizmetine girdi.
1900'ler :Charles Proteus Steinmetz (1865-1923) Alternatif akım doğal kompleksi matematiksel analizini yazdı.
1900 : ENH'de en yüksek gerilim: 60 kilovolt.
1908 : ilk komplike üretim tesisi Columbia Nehri üzerine inşa edildi.
1911 : Elektrikli klima W. Carrier tarafından yapıldı.
1913 : ilk hava kirliliği kontrol cihazı. Kül tutucu
1913 : Elektrikli buzdolabı - A. Goss.
1923 : Rus asıllı ABD'li elektrik mühendisi Vladimir Kosma Zworykin' ilk kez resim tarama yöntemini tümüyle elektronik olarak yapan ikonoskopu buldu. Ertesi yıl da kineskop olarak adlandırılan resim tüpünün patentlerini aldı. Bu iki buluş, ilk televizyon sisteminin oluşturulmasına temel oluşturdu. 1950'li yıllarda televizyon artık izlenilmeye başlanmıştı.
1923 : Fotoelektrik hücreler keşfedildi.
1930 : ABD'li elektrik mühendisi Vannevar Bush (1890 - 1974)'un yönetiminde Cambridge'de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT)'nde ilk bilgisayar yapıldı.
1933 : 40 yıl boyunca dünyanın en büyük su santralı ünvanını elinde bulunduracak 6180 MW gücündeki Grand Coulee barajı ve HES yapımına başlandı
1942 : ilk elektronik bilgisayarın yapımına başlandı ve aygıtın yapımı 1945 yılında tamamlandı.
1947 : John Bardeen, Walter Houser Brittain ve William Bradford Shockley ABD'deki Bell Laboratuvarları'nda transistörü buldular. Elektrik sinyallerinin yükseltilmesini, denetlenmesini ya da üretilmesini sağlayan bu yarıiletken aygıt nedeniyle Bulucular 1956 Nobel Fizik Ödülü'nü paylaşmışlardır. Elektron lambalarının bütün işlevlerini çok daha küçük boyutlu ve hafif, mekanik etkilere karşı daha dayanıklı, ömrü daha uzun, verimi daha yüksek, ısı kayıpları daha düşük ve harcadığı güç de çok daha az olarak yerine getirebilen transistörler elektronik alanında bir devrim olarak kabul edilir.
1953 : ilk 345 kilovolt ENH
1954 : Dünyanın ilk nükleer santrali, Rusya'da elektrik üretimine başladı.
2000 : Deniz dalgasının hareketinden yararlanılarak enerji üretilen ilk santral, iskoçya'da işletmeye alındı.
pek bilinmese dahi elektriği bulan, hem teorik hem de pratik manada elektrik serüvenini başlatan ve dev adımlar attıran patrik van marc'tır efendim. avrupada dahi çok nadir ama sağlam ve kalın kaynakta bu ismin geçtiğini görüyoruz. lakin popülariteye kavuşamadığı için çoğumuz bu adı tanımayız.
van marc kardeşimi tanımam lakin kendisine her anlamda kefilim. zira kendisi adamdır, insandır! ona dair elektrikten sonra en çok bilinen şey, yardımseverliğidir. bir anektod:
van marc elektriği keşfedip çeşitli alanlara uygulayınca o zamanki frenk kralının dikkatini çeker. sarayına elektrikle alaklı şeyler yaptırmak ister, bunun için de van marc kardeşime hatrı sayılır bir para teklif eder. lakin van marc kardeşim boğazını temizleyip söz alarak o muhteşem ve tarihe geçen sözleri söyler:
"elektriği krala sunduktan sonra ne anladım ben bu keşiften!"
rivayet odur ki van marc karşim saraydan çıkar çıkmaz soluğu ultra fakir bir ailenin yanında alır. mevsim kıştır, hava buz... eve tanrı misafiri olarak buyur edilir. ahalinin hali perişandır. hemen demir somyanın üzerindeki 2 çocuğu dehledikten sonra somyayı tavana asar ve üzerinden elektrik geçirir. odum kömür bulamayan bu aile koca bir kışı sıcacık bir ortamda geçirir. işte van marc kardeşim böylesine adamdır, insandır! sözlük vesilesiyle onu hatırlamak gerçekten büyük keyif idi.
bulunmadi kesfedildi yazmayin artik, kim buldu diyoruz kim yaratti demiyoruz.
neyse asil meseleye gelirsek thales in surtunmeyle elektriklenmeyi kesfetmesi bi anlam ifade etmiyor. burda soru kullanilabilir elektrigi kim buldudur. o da biraz karanlikta kaliyor cunku yukarida adi yazan cogu bilim insani hemen hemen ayni donemlerde yasamistir. cem yilmazin dedigi gibi "telefonu buldum, alo, hassiktir benden once bulmuslar".
tesla tarihteki ilk entegre devreyi icat etmiştir. Daha sonra atom bombasını da bularak amerika'ya satmıştır. Bununla da yetinmeyip tek başına büyük hadron çarpıştırıcısını inşaa etmiştir.
günümüzdeki yeniden bulunan elektriğin kaşifinin sorulduğu soru hedesi.
bu noktada 2000 yıllık bağdat pilleri ve antik mısır hiyerogliflerindeki ark lambaları göz önünde bulundurulduğunda konunun gidişatı itibarı ile elektriği yeniden kim buldu şeklinde değiştirilmesi gereken başlıktır ve evet elektriği biz bulmadık bizden en az 2000 yıl önce yada piramitler açısından bakarsak 5000 yıl öncesinde zaten elektrik vardı...
teknolojinin geldiği şu noktalara en çok faydası dokunan nicola tesla'dır. şöyle düşünün ki; tesla'nın önü kesilmiş olmasaydı, şu anda insanlar elektriği uzaktaki bir kaynaktan kablosuz olarak bedavaya kullanabiliyor olacaktı. şu anda kullanamadığımız, bilmediğimiz kablosuz elektrik iletimini tesla yaklaşık 110 yıl önce gerçekleşmiştir. tabi ki böyle bir durumda elektriğin üretimi, iletimi ve dağıtımı tamamen yok olacağından dolayı firmalar batacaktır. bu nedenle 110 yıl önce keşfedilen bir şey hala kullanılmıyor diye düşünüyorum.
