M.S. 650'li yıllarda Yenisey Irmağı'nın kıyısında bulunuş olan yazıtlardır. Orhun Yazıtlarında yaklaşık 100-150 yıl önce yazılmışlardır.
Kendi adını taşıyan ırmağın sol kıyısında bulunur. Yazıtın taşı, 10 ayak (304,8 cm) uzunluğundadır. Pürüzlü olup boza çalan esmer kızılımtrak bir kum taşıdır. Taşın biçimi, yukarıya doğru darlaşır. Yukarıdan aşağıya doğru derin yarık ve çatlaklar vardır. Taşa önce birtakım şekiller yapılmış, sonra yazıtı oluşturulmuştur.
Elegeş Yazıtı, öteki Türk yazıtları kadar tanınmaz. Elegeş Yazıtı, Alp Urungu adlı bir Türk beyinin yazıtlı mezar taşıdır. Otuz dokuz yaşında ölen Alp Urungu, yazıtta halkından, oğlundan, devletinden, akrabalarından, sadağından (okluğundan) ve Türk hânından ölüm nedeni ile ayrıldığı için üzüntülerini dile getirmektedir.
Ayrıca yazıtta Alp Urungu kendisinden " Kürt elkan" yani "Kürt ilinin hanı" olarak bahseder. Bu durum yazıtın, bazı araştırmacılar tarafından "Kürtlerin Türklüğü" tezlerinin kanıtı olarak gösterilmesine neden olmuştur. Ayrıca tarihçiler tarihte başka "Kürt isimli Türk boyları" da bulmuşlardır. Ancak Talat Tekin çevirisinde, "Kürt elkan" sözcüklerini, "Körtle kan" biçiminde çevirmiştir. Körtle Eski Uygur Türkçesinde güzel anlamına gelmektedir. Tüm bunlar etimologlar arasında hala tartışılmaktadır. Aşağıda önce yazıt metninin Eski Türkçe'si -altında günümüz Türkçe'si ile birlikte satır numaraları ile verilmiştir. Onun altında ise metin, sadece günümüz Türkçesi ile yer almaktadır. *
Bahsedilen yazıtta söz öbeğinin H. Namık Orkun tarafından "kürt el kan" şeklindeki yorumlanmasına itiraz 1995 yılında Türkolog Prof. Dr. Talat Tekin'den gelmiştir. Öbeğin bu şekilde okunmasının dilin dil bilgisi/grammer yapısına uymadığı ve "körtle kan" şeklinde okunması gerektiğini izah etmiştir. Bu bir isim olmakla birlikte 2. Elegeş yazıtlarında da bu isme denk gelinmiştir. Körtle Sayun (general körtle) şeklinde uygurca metinlerde de rastlanılır. Kürtler ve Türkler arasında tarihsel bağlantı hele ki Turani ırklık söz konusu değildir. Bunu iddia etmeden önce konuşulan dillere bakıldığında bir ortaklık olmaması dahi yeterlidir. Ünlü Türkologlardan Radloff, Malov, Vasilyev ve Kormuşin de "körtle kan/han" şeklinde okumuştur.
güney sibirya'da, yenisey ırmağı kollarından elegeş çayı çevresinde bulunmuş olan elegeş yazıtında kürt boyunun hanı alp urungu'nun ülkesine, hakanına, akrabalarında doyamadan 39 yaşında vefat ettiği, kendi ağzı ile anlatılır:
"kara budunum gayret edin! ülke töresini bırakmayın! heyhat, siz ülkem, hanım!
kürt elinin hanı alp urungu, altınlı okluğumu belime bağladım, halkım! otuz dokuz yaşımda.
bu anıt mezar ve kitabe de kürtlerin türklük camiasına mensup olduğunu göstermektedir.
yeşil, sarı, kırmızı renkler ve türklük
yeşil, sarı ve kırmızı renkler türkler tarafından kutsal sayılan renkler olup tâ göktürkler zamanından beri kullanılmaktadır.
1935'de, altaylarda; vıı-xı asırlarda yaşamış türk beylerinin mezarlarında yapılan kazılarda; yeşil, sarı, kırmızı ipekli elbise giydirilmiş cesetlerin bulunması, bu üç rengin türklerde milli olduğu kadar dinî değere de haiz bulunduğunu göstermektedir.
Olabilir mi olabilir ama bu kürt denilen boy ortadoğu da yaşayan hint-avrupa dil ailesinden iran dillerinin bir alt kolunu konuşan kürtler değildir bu Altay dil ailesinden türkçe konuşan bir türk boyuna aittir.
Bu yazıtta geçen'min kört el kan alp urıngı' cümlesinin ali ahmet Beyoğlu katıldı teke tek adlı programda murat bardakçı ve fatih Altaylı ya doğru olduğunu söylemiştir
Hatta macarların kökenini anlatırken macarların Fin-Ugor ve Türk kabilelerinin karışımından meydana geldikleri macarları oluşturan türk boylarının da Sabirler,kabarlar,kürtler olduğunu söylemiştir
Fatih Altaylı buna şaşırınca 'bizim burada yaşayan kürtler mi?' sorusuna 'hayır Altay dağlarının ötesinde yaşayan Türk boyu olan kürt hint-avrupa lı olan değil' şeklinde cevap vermiştir.
bahsedilen yazıtta söz öbeğinin h. namık orkun tarafından "kürt el kan" şeklindeki yorumlanmasına itiraz 1995 yılında türkolog prof. dr. talat tekin'den gelmiştir. öbeğin bu şekilde okunmasının dilin dil bilgisi/grammer yapısına uymadığı ve "körtle kan" şeklinde okunması gerektiğini izah etmiştir. bu bir isim olmakla birlikte 2. elegeş yazıtlarında da bu isme denk gelinmiştir. körtle sayun (general körtle) şeklinde uygurca metinlerde de rastlanılır. kürtler ve türkler arasında tarihsel bağlantı hele ki kürtlerin türk olması söz konusu değildir. bunu iddia etmeden önce konuşulan dillere bakıldığında bir ortaklık olmaması dahi yeterlidir. ünlü türkologlardan radloff, malov, vasilyev ve kormuşin de "körtle kan/han" şeklinde okumuştur.
Not:kürtler farsça konuşan bölgenin göçebe ve dağlı aşiretlerinin bir karışımıdır farsça konuşmaları irani oldukları anlamına gelmiyor misal çaraymaklar da farsça konuşur lakin soyca moğoldur.
