herakleitos' un oluş kuramının zıttı olan yeni kuramlar üretmiş felsefe okulu. kurucusu parmenides' tir. doğa olaylarının oluşla değil, değişmez ögelerin birbirine karışmasıyla gerçekleştiğini savunmuştur.
Elea Okulu, italya'nın batı kıyılarında yer alan ve bir Yunan kolonisi olan Elea'da kurulmuş bir felsefe okulu olduğu için bu adı alan ilk felsefe okullarının en önemlilerinden biridir.
Elea Okulunun, bir çok öğrenci yetiştirmiş ve çok önemli felsefi düşüncelerin temsilciliğini yapmış olduğu bilinmekle birlikte, adları felsefe tarihinde her zaman gündeme gelen üç büyük filozofu vardır; bunlar Ksenophanes, Parmenides ve Zenon'dur. Felsefe tarihinde Sokrates öncesi olarak kabul edilen dönemin en önemli okullarından olmuştur. Varlık, varoluş, yanılsama, birlik gibi kavramlarla felsefi tezlerini yürütmüş, mantık ve diyalektik aracılığıyla, varlığın birliği ve bölünemezliği, değişme ve hareketin olanakızlığını kanıtlama yoluna gitmişler, ilk önemli rasyonalist düşünürlerden olmuşlardır.
Parmanides, kendisinden sonra özellikle Sokrates, Platon ve Zenon üzerinde etkili olmuş ve bunlar üzerinden felsefe tarihinde en önemli yönelimlerin ilk halini şekillendirmiştir. Onun başlıca girişiminin Ksenophanes'nun, değişen görüntüler ardındaki değişmeyen varlık düşüncesini temellendirmek yönünde olduğunu söyleyebiliriz. Bunu da elbette ancak akıl sayesinde yapabiliriz. Parmanides'e göre "Varlık vardır ve yokluk yoktur"; tek gerçek,sonsuz ve bölünmez olan "Bir"dir. Bilgi konusunda da doğruluk ile sanıların birbirinden ayrıştırılmaya çalışıldığını görürürz.
Zenon'da onun yolundan giderek çokluk ve değişim düşüncesinden hareket edenlere karşı Parmanides'in önermelerindeki çelişkilerden ya da zayıflıklardan arınmış bir şekilde değişmezliği ve Bir'liği savunur. Bu konuda geliştirdiği paradokslar felsefe içinde her zaman popüler olagelmiştir. Mantık ve diyalektik aracılığıyla Zenon evrenin madde ile dolu olduğunu ve hareketin olanaksız olduğunu kanıtlamakta zeki yollara başvurur. Onunla birlikte rasyonalizm düşüncesinin Elea Okulu'nda bir anlamda doruk noktasına ulaştığını söylemek mümkün.
Antik çağ yunan felsefesinin ünlü düşünürlerinden ksenofanes (m.ö. 569-477), parmenides (m.ö. 540-450), melissos (m.ö. V. yüzyıl), zenon (m.ö. V. yüzyıl), gorgias (m.ö. V. yüzyıl) elea okulu adı altında toplanır. güney italya'daki elea kentinde parmenides ve öğrencilerinin kurduğu bu okul, parmenides'in öğretmeni ksenofanes'in tektanrı düüncesini, her türlü deneyi bir yana iterek tüm akılcılıkla geliştirmiştir. elea okulu, antik çağ yunan düüncesinin genel diyalektik yapısında olumsuz yanı tutar: deneydışıcıdır, tüm akılcı ve spekülatiftir, metafizikçidir, oluşu yadsır ve saltık varlığı savunur, devimi yok sayar... özet olarak, çağdaş bilimin doğruladığı bütün gerçeklere karşıdır. elea felsefesi, salt usçuluğun iç çelişmesi gereği olarak sonunda kendi kendini yadsımaya dönüşmüştür. nitekim gorgias, " deney yok, oluş yok, devim yok" derken bu hiççilik (nihilizm) zorunlu sonucu olarak "tanrı da yok" der.
"...sonsuz bir varlık [tanrı], kendisini sınırlayacak mekanda ve zamanda bulunamaz. öyleyse hiç bir yerde değildir, hiç bir yerde olmayan şey de yok demektir."
Felsefe dünyasında, dünyanın gerçek doğasının sadece akıl yoluyla keşfedilebileceğini öne sürmelerinden dolayı, Batı'daki rasyonalist geleneğin temelinde bulunan okul, bu okuldur işte. Bu sistemdir. herakleitos'un rasyonalizmi bir kaç seviye birden atlamıştır Parmenides'in elinde.
