nam-ı diyar memleketimdir. bana
-nerelisin?
diye sorduklarında,
+elbistan lıyım kardeşim, derim.
bilen zaten,
-heee, sen maraş lısın maraş lı. kahraman maraş lı..
diyerek yapıştırır cevabı. bilmeyen ise bir sallamaya başlar ki; yok efendim azerbeycan a komşu, yok işte bu yunanistan ile sınır, kosova nın güneyinde kalıyor gibi saçma sapan muhabbetlere girer. sen tabi kıs kıs bıyık altından gülersin. en sonunda
+yok abi kahraman maraş ın ilçesi yaa
dediğinde de;
-e güzel kardeşim hadi sıçtım, sıvamama neden izin veriyorsun
dercesine serzenişte bulunur. elbistanlıların kullandığı çok özel kelimeler, deyimler vardır. bunlardan bazıları;
albıstan(elbistan)
neeşgörüyon(ne iş görüyorsun/ne yapıyorsun)
nedicin(ne yapacaksın)
gadanı alayım
akrabalar arasında -gil eki olmazsa olmaz
geteerif(git be adam)
hiç dadı yoğumuş(pek tatlı değilmiş/güzel olmamış)
get kele(yok canım)
bizim caan(bizim ceyhan nehri)
hatta o kadar ki elbistanca sözlüğü bile vardır. ayrıca hiç bir elbistanlı demez ki ben kahramanmaraş'lıyım.
Bir baskadir benim memleketiim. Kahramanmarasli degil, Elbistanli insanlariz biz. Ama memleketten uzaklasinca insan yozlasabiliyo, inanir misiniz gecenlerde biri memleketimi sordugu zaman marasliyim dedim, ardindan kendimden utandim. Hemen es dost akrabayi arayip kendimi teselli etmeye calistim. Off anlatirken bile cok heyecanli oldu birden.
dağın doğu yakasındaki ilçe. saat 15 den sonra dağın gölgesi sebebiyle güneş görmüyor, ilk defa öyle bir coğrafya gördüm, şaşırdım, yerleşimi gayet mantıksız geldi. göksun tarafından girişindeki küçük göl kenarındaki balık restoranı ve malatya'ya gelirken ıssız yolun etrafındaki altın rengi uçsuz bucaksız tarlalar ise gayet güzel. tek başına, gün batımında güneş arkadan vuruyorken malatya'ya doğru araba sürüyorsanız bir amerikan yol filminin son sahnesinde hissedebilirsiniz kendinizi.
kahramanmaraş'ın en büyük ilçesidir. türkiye'deki bir çok ilden büyük olmasıylada dikkat çeker. türkiye'nin en önemli dünyanında en önemlileri listesindedir elbistandaki linyit madenleri ve termik santral. kahramanmaraş ekonomisinin can damarı olması nedeniyle il olmasına maraş halkı bir türlü müsade etmez. onyıllardır aha ora il oldu biz daha büyüğüz biz niye olmuyoruz diye çabalar. seçim programında başbakanın miting yaptığı iki ilçeden biridir yine bu il talebi gündeme gelmiştir. pınarbaşı , içmeler , tarihi bir çok han, hamam vs. ile ünlüdür. kömür işletmeleri,şeker fabrikası ilçe ekonomisinde büyük paya sahiptir. mhp'nin kalesi olarak görülen ilçe başbakanın miting jestiyle bu dönem akp'ye düşmüştür ki akpliler bile şaşırmıştır. elbistan, fransa'nın kuzey doğusu'ndaki pont-à mousson şehri ile kardeş şehirdir. son 20 yıldır hem mhpli hem akpli çalışan çabalayan belediyeleri sayesinde çevre düzenlemeleriylede maraş'a öyle yapılmaz böyle yapılır dedirtmiştir. birçok ünlü markanın, bayilikleri olan ilçede ben bunu bulamadım demek pek mümkün değildir. dulkadiroğullarına baş şehirlik yapmıştır tarihte. hala dulkadirlilerden kalma eserler tek tükte olsa görülür.ceyhan nehrinin doğduğu yerde olması nedeniyle su sıkıntısı asla olmamıştır, şehrin altının tamamen su olduğu deprem uzmanları tarafından belirtilir ve risk arzettiği söylenir.
dipnot: elbistanlılar asla maraşlıyım demezler. yurtdışında bile sorsanız elbistanlıyım derler. maraşlılarla pek anlaşamazlar , malatyaya ve malatyalılara daha yakındırlar. kendisi doğu anadoluda olmasına rağmen maraş içinde akdenizde geçer. ki bende hayatımda sadece bir kere maraşlıyım demişimdir, maraştaki bir konser esnasında oda onlar daha kalabalıktı iş tartışmaya döndü kavgaya doğru gidiyordu.
endipnot: havası kirlidir kışın , ama bir başkadır benim memleketim. nüfusu unutmuşuz 100.000 üstündedir ama net bir sayım rakamı yok birkaç yıldır.
birçok kaliteli restaurant ve dondurma salonlarıyla dikkat çekebilir.
ayrıca günümüzde ilçe statüsünde olan acısu ve içmeleriyle meşhur ekinözü yani eski adıyla cela zamanında buraya bağlı idi.
elbistan oldukça eski bir tarihi yapıya sahiptir. öyleki dulkadiroğlu beyliği'ne ve memlükler'e başkentlik yapmıştır. zira dulkadiroğlu beyliği kurucusu alaüdevle bey elbistan ulu camii avlusunda yatmaktadır. lakin bu tarihi yapıyı günümüze taşıyamamıştır. bunun ileri sürülen nedeni 16. yüzyılda yaşayan şah ismail'in şehri zamanında yakıp yıkmış olması.
gel gelelim bu şehir günümüzde ilçe konumundadır ve yıllardır il konumuna gelmeyi istemektedir. öyle ki maraş markeze olan uzaklığı iki saati geçer. bu yüzden elbistanlı öğrenciler lisans üstü yerleştirme sınavları için malatya'yı tercih eder. eğer bir acil hastanız varsa yakınlığı sebebiyle yine malatya'yı tercih edersiniz. malatya'nın darende ilçesine çok yakındır ve bu ilçeyle yakın bir kültüre sahiptir.
son zamanlarda yanılmıyorsam c şubeside oluşturulan afşin-elbistan termik santrallerinin elbistan ekonomisinde azımsanamayacak derece etkisi vardır. buranın işçilerine halk "tekacı" der. eğer tekacı olabildiyseniz hayatınız kurtulmuştur. bu işçilerin yaşam kaliteleri yüksektir. lakin sağlıklı yaşamları tehdit altındadır. bu sebeble her gün yoğurt tüketenleri bilirim.
elbistanlı mülk sahibi olmaya oldukça önem verir. kiracı sayısı azdır. eski model arabalar, motorsiklet ve bisikletleri trafikte fazlası ile görürsünüz.
kaba bir üsluba sahiptir elbistan halkı fakat oldukça canayakınlardır. milliyetçisi tam milliyetçidir. ak parti hükümeti gelmeden evvel on beş yıl milliyetçi hareket partisi ve aynı belediye başkanı burada hüküm sürmüştür.
yaz aylarında nüfusu daha da artar. ülke içinden ve dışından gelen gurbetçilere ve çocuklarına rastlayabilirsiniz. eğitim kalitesi çok yüksek okulları bünyesinde barındırmasada üniversiteli öğrenci sayısı oldukça fazladır.
çok kurak bir havası vardır, nem oranı haliyle sıfırdır. bu sebebten insanları kavruk bir tene sahiptir. bu havayı termik santralide olumsuz yönde etkiler.
yemek kültürü ve damak lezzeti başlı başına ele alınacak konulardan biridir. sebze ve ot tüketimi çok azdır. aşırı derece et ve et ürünleri tüketilir. elbistan tavası ve yöre yemeği kıyma meşhurdur. çarşıları kebabçılarla doludur. en işlek caddelerinden biri malatya caddesidir. altıncılık fazlasıya gelişmiştir. sarrafçılar çarşısı mevcuttur.
ceyhan nehri buradan doğar, nehrin doğduğu yerin adı pınarbaşıdır. günümüzde oldukça güzel bir mesire alanına dönüşmüştür. gezip görülebilecek ender yerlerin başında gelir. haricinde belediyenin ve yine nehrin ismiyle anılan ceyhan parkı ziyaret edilebilir.
Bağımsızdır. K. Maraş'a bağlı bir ilçe sözüne itibar edilmemesi gerekir. Zira huyuyla suyuyla kültürüyle yemeğiyle adamlığı ve insanlığıyla Maraştan farklı ve hep bir adım hatta 11 - 12 adım öndedir.
muhtemelen bu yaz yine gideceğim kahramanmaraş ilçesi,memleketim. vallahi nasıl anlatsam boş, gidip atmosferi koklamanız gerekir. ilginç bir mekan. gitmesen özlüyorsun gitsen kısa zamanda sıkılıyorsun. ama yöresel yemeklerinden hiç bıkmıyorsun mesela. insanları çok cana yakındır bir de. fazla yakındır. hatta candır can.
Girişinde Elbistan iline hoşgeldiniz yazısıyla karşılaşılan Maraştan soyutlanmış yaşanılası yer. Gurbette olan Elbistanlıların en cok karşılaştıgı söz "ya sen baya baya Türkçe' yi öğrenmişsin" olsa gerek.
asıl memleketim olmadığı halde memleketim haline gelen yerleşim yeri. elbistan ilçemizin gelişme nedeni şüphesizki a.e.l adlı linyit işletmeleridir.bu sanrtaller afşin elbistanın tam ortasında bulur, elbistanın küçük almanya diye anılmasına neden olur, işçilerine tekai ci lakabı takılmasını sağlar. inanılmaz rakamlarda paranın döndüğü ve son dönemde özellerştirilen işçilerini emekli olmak zorunda bırakan ve havayı kar etmek amaçlı filtre çalıştırmayarak zehirleyen bi mekandır. elbistanda herşey çok pahalıdır. hatta esnafların birinden günlük yüzdeyüz kar yapmazsam rahat uyuyamam lafı bile duyulmuştur. ceyhan nehri burada doğar sahip olduğu tek doğal güzellik burasıdır. insanları oldukça kapalıdır. başka şehirlerden gelip sanrtalde çalışıyorsanız size karşı çok büyük bir kin duyarlar onların işlerini ekmeklerini ellerinden almışsınız gibi davranırlar. plakanız 46 değilse arabanızın tekerleklerine bıçak saplamak kaydıyla sizi skıntıya sokarlar. il olmasalarda kendilerince bağımsızlıklarını çoktan ilan etmişlerdir. çoğunlukla arabistan ermenistan gibi zannedilip aa oraya uçakla mı gidilir sorusuna maruz bırakmıştır beni. medeniyet oranın taşına duvarına değil insanına ulaştığında il olmaya layık bi hale gelecektir. herşeye rağmen diğer doğu illerine ve ilçelerine rağmen bi nebze yaşanılasıdır. maraşın akdeniz bölgesinde olup elbistanın doğu anadoluda olmasıda bilgi yarışmalarında sorulur,önemli bir genel kültür bilgisidir.
ismi itibari ile bağımsızlığını ilan etse kimsenin karşı çıkmayacağını düşündüğüm nüfusu ile * coğrafi konumu ile ticaret hacmi ile il olmayı hakeden Kahramanmaraşın ilçesidir.
elbistanlı birisi Kahramanmaraşlıyım demez elbistanlıyım der, kafalarda da il olmuş bir ilçedir.
üniversite de iken epeyce uzak olmama rağmen homesick hastalığındanmıdır nedir sürekli gitmek istediğim, şimdi ise 2 saatlik mesafe kadar yakın olmama rağmen 7 aydır gitmediğim ve de çok da özlemediğim memleketim.
sanıldığı kadar tutuculugu kalmamıştır, kendisi ve ahalisi hergün gelişmektedir.
il olmamasının sebebi bence mhp'nin buranın belediyesini yıllardır kazanması ve iktidar olan partinin de mhp'yi istememesi şeklinde basit bir mantıkla açıklanabilir.
bazen şöyle bir mantıkta çıkarılmaktadır; aşırı milliyetçi ve radikal sol eğilimli görüşlerin sahip olduğu memlekettir.
Ayrıca nüfus kimliğinizde doğum yeri olarak 'elbistan' yazıyorsa pasaport işlemlerinde hayli zorlamaktadırlar. büyükelçiliklere gittiğinizde resepsiyonda duran kişinin bunu ülke olarak algılaması vize işlemlerinde hayli sıkıntı çeknize neden olur. hele bir de shengen vizesi isterseniz hiç şansınız yoktur, vermezler.
ahalisi kanserle mücadele eden ilçe, memleketim. termik santralin takılmayan filtreleri sebebiyle el kadar bebelerin bile kanser olduğu yer. bu ülkeye nükleer santral yapılması için kıçını yırtanların dönüp dönüp bakması ve utanması gereken topraklar, büyüdüğüm şehir. kapitalizm adın kalleş olsun, ne diyeyim...
her haliyle oldukça güzel bir şehirdir. ceyhan nehri burdan doğar.
anne tarafım elbistanlı olduğu için çocukluğumda hemen hemen her yazı elbistanda geçirirdim. ilkokuldayken bizlere yaz tatilindeyken nerede ne yaptığımızı sorarlardı. ben elbistandaydım dediğimde arkadaşlarım ellerinde dünya atlası ve yüzlerinde şaşkın bir ifadeyle bana elbistan'ı göstermemi isterlerdi. gösteremezdim..
