Élan vital, henri bergson tarafından yaşamın canlılığını tanımlamak için kullanılmış bir ifadedir. ingilizce'ye "vital impetus" olarak çevrilmiştir.
hipotetik olarak bergson'un bilinç ile yakından ilişkilendirdiği evrim ve organizmanın gelişimini deneyimin sezgisel algısı ve ruhsal zamanın akışı ile açıklamasıdır. buna göre yaşam maddeye egemenlik kurar, kurmak zorundadır. yaşam çizgisel bir süreç yerine devinimsel olarak sıçrayan atılımlar halinde gelişir. bergson bu sıçramaya kısaca "elan vital" adını verir.
henri bergson'a ait ''yaşam atılımı'' anlamına gelen ifade.
bergson'a göre evren iki karşıt devinimin çatışmasıdır. ''itilim ve atılım'' adını verdiği bu iki devinimden Yukarı doğru olan atılım, yaratma ve evrim süreçlerini kapsar. Yaşamı oluşturur. Hiç bitmez. Öteki devinim itilim ise, aşağı doğru bir tür “inme” devinimidir. “inme” türü devinimler, maddenin oluştuğu ve uyduğu devinimlerdir. Bu devinimlerin aslı bir çözülme ya da dağılmadır.
yaşam, evrendeki en büyük güçtür. Dünyanın başlangıcında verilmiştir. Maddede yol bulmaya çabalar. Düzenleme yoluyla yavaş yavaş maddeyi kullanmayı öğrenir. Maddenin direnci, atılımın gücünü aştı mı sokak başlarındaki rüzgar gibi, değişik yönlere yönelir, kollara ayrılır. Bazen de gelişimini o noktada durdurur ama bu, yaşamın yukarı doğru devinimden vazgeçtiği anlamına gelmez. Yaşam bütünlüğünde, başka yerlerden yukarı tırmanıcı devinimini sürdürür. fakat Bunu düz bir çizgi doğrultusunda ve kesintisiz olarak yapmaz. Büyük patlamalı atılımlar biçiminde yapar.
işte Yaşamın bu yukarı tırmanıcı patlamalı büyük atılımlarına Bergson, “elan vital” yani “yaşam atılımı” adını verir.
bu atılımın sürekliliğindeki ayrıntı aynı şiddet ve zamanda değil, ani gelişen ve sıçramacı bir atılım olmasıdır. durduğu düşünüldüğü yerde dahi ilerler,der bergson. bunu söylemesi mantıksız görünebilir ama bergson'un zaman anlayışındaki hareket ve zaman arasındaki ilişki açısından bu atılımın aniliği, belirli bir zaman diliminde ivmeli bir yer değiştirme olarak değil; bir zaman bütünlüğünde, o zaman akıyorken yer yer kabaran sıçramalar, başka bir deyişle dalgalanmalar gibidir. lineer veya bir doğrultuda zamanın içinde yahut dışında bir yerde değil, bir şeyin kendi zamanının zaman bütünlüğünde.
