diyorum ki ''türkiye nasıl gelişir?'' diyolar ki
+ fabrikalar kurulursa.
-e kurulsun?
+ para lazım.
- niye?
+ demir parası falan.
- e başbakan gitsin demirciye para mı versin?
+ evet aynen öyle.
- e bunun için paraya ihtiyaç yok. başbakan olmuş adam ''hoooşt lan bu memleketin sahibi benim, adam ol ver şu demiri!!'' diyemez mi?
+ diyemez. ekonomi batar.
- niye batsın ki mis gibi beleşe fabrika kuruyoruz?
+ e o adam evine ekmek götüremezse o adam aç kalır çünkü ve yoksulluk artar.
- sikerim o adamı mis gibi fabrika kuruyoruz hem de beleşe.
+ hadi diyelim ki aldın elinden demiri, o adamın arkasında halk var.
- ya napabilirler ki sonuçta bu memleketin sahibi bensem onlar bana kafa mı tutacak?
+ ya o demiri alsan bile onu hep beleşe almanın bi sınırı var.
karmaşık değildir. sadece birbirini etkileyen dinamikleri iyi bilmek gerekir. hali hazırda çalışmaya çalışan bir sistem gibi düşünürseniz hangi düğmeye bastığınızda o düğmenin diğer düğmeler üzerindeki etki ve tepkimesi ne olacak şeklindeki bir analizle gayet kolay anlaşılabilir, öğrenilebilir. para politikası araçlarını ve maliye pol. araçlarını iyi öğrenirseniz az biraz da bloomberg filan bakınırsanız 2-3 aya ekonominin kurdu olursunuz. öyle janjanlı laflar edenlere bakmayın siz.
adam ''euro çıkıyor benim tansiyon çıkıyor iniyor benim tansıyon da düşüyor.'' demediği zaman ekonomideki karışıklık gider sevgili sözlük yazaarları bunu bir yere not etmek lazım efendim.
Dün aynı sorunla karşılaştım. Bu iktisat neden karışık ki ? Politik görüşlerini anlıyorum ancak ekonomide aşırı serbestlik,devletçi ve aşırı devletçi yapıların ne tür şeylere sebebiyet vereceğini kestiremiyorum.
düzenleme: yok mu şöyle açık açık anlatan bir üniversite makalesi bir anlasak şu ekonomiyi...
Evet dogrudur. Ornegin sanayi sektorunden bakalim.
Siz bir ulke olarak araba üretmek istiyorsunuz. Butun sermaye, calisma alanlari, fabrikalar da hazır fakat önünüze 2 sorun cikiyor.
1) siz araba uretmek istediginizde parcalari eger disaridan temin etmezseniz zararda olursunuz. Cunku turkiye de oturmus bir arac sanayi sektoru yok.
2) diyelim malzememiz de var. Onumuze diger bir sorun olarak dis pazar sikintisi ve ithal arac sikintisi cikiyor. Ornegin italya nin fiat SIRKETI size diyor ki: "eğer bu arabayi uretmeye kararliysan fiat araclari uzerinden size sagladigimiz YÜZDE bilmemkac ithalat vergisini 2 katina çıkaracagiz" hadi buna da katlaniyor olalim. Ama bunu sadece italya soylemeyecek. bu isin almanyasi, amerikasi, hollandasi, koresi, japonyasi var.
Sanayide eger seri uretimle diger ulkelerde olan ama sizin icin yeni olan bir mali uretmek isterseniz onunuze engel koyan cok olur. Bu yuzden ya elinizde ticari kozlar olup bu delikleri tikayacaksiniz ya da yillar onceden planlayip bir seyler yapacaksiniz.
-ekonomide önemli olan para değil toplam üretimdir. kaç para lan bir demir şeklinde düşünerek bir yere varamayız o yüzden. asıl önemli olan bir ülkede üretilen toplam mal ve hizmetlerdir. para sadece bunların nasıl dağıtılacağını belirlemek için kullanılan bir araçtır.
-yani fabrika kurmak isteyen birisi eğer ona demir lazımsa, ülkede demir üretimini arttırması gerekir öncelikle (çok basit oldu ama temel mantık bu). yarın sen demirciye gidip bana ver bu demirleri dersen, o adam o demirleri satacağı yerden kazanacağı parayı kazanamamış olur. sen devlet olarak aslında bunu yapabilirsin, insanların malına zorla el koyabilirsin fakat ertesi gün şu olur: türkiyedeki bütün sermaye sahipleri paralarını yurt dışına taşır artık buraya güvenemeyeceği için, kimse yatırım yapmaz ve böylelikle toplam üretim düşer, sonuç olarak yine zararlı çıkarsın.
-bunlar yüzünden ekonomide güven çok önemlidir. 2008 yılına kadar ülkeye giren yüklü yatırımlar sebebiyle iyiye giden ekonomi, son 3 4 yıldır iyi değil, bunun temel sebeplerinden birisi de hükümete güvenin kırılmış oluşudur. ne olursa olsun ben başkan olacağım diyen, faizleri indirin bu nasıl iş diyen, başkan olmak için savaş çıkartmayı düşünebilen bir insanın yönettiği ülkeye, kazançlar yüksek bile olsa kimse güvenip yatırım yapmak istemez.
+ortadoğu\'da petrol var, ama onlar neden zengin değil?
-petrolü satamıyorlar.
+e satsınlar çok mu zor?
-önce o petrolü işlemeleri lazım.
+e işlesinler anasını satayım?
-fabrikaları yok ki?
+e açsınlar?
-ama paraları yok.
+ne parası bu?
-ya madenciye gidecek ordan demirleri alacak falan.
+o zaman o ülkenin kralı da gitsin desin ki \'\'hooooşt lan bu memleketin sahibi benim, adam ol ver şu demiri!!\'\'
işte bu noktadan sonra karşıma çok saçma cevaplar çıkıyor:
*ya tamam da onu hep beleşe almanın da bi sınırı var.
*aldın diyelim o adamın arkasında halk var. (benim arkamda da polis var jandarma var emniyet müdürü var kim kime kafa tutuyor bi deneyelim??)
*işte yoksulluk artar o zaman o adam da evine ekmek götürmek zorunda.(ya sikerim adamı mis gibi fabrika kuruyoruz beleşe hem de)
*ya o zaman da yoksulluk artar refah azalır. (umrumda mı sence??)
