hünkarımız merkez bankası başkanına diyor ki neden faizleri yükselttiğin oranda indirmiyorsun.
3 puan yükselttiysen şimdi de 3 puan aşağı indir.
hani bunu bakkaldaki şekerin kilosunu 3 lira aşağı çekmekle aynı şeyi düşünüyorsan evet olabilir.
de açıklaması :
--spoiler--
Merkez Bankası şok faiz indirimi yaparsa ne olur? işte bu sorunun yanıtı...
Türkiye'de son iki gündür gündem Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Merkez Bankası'na yönelik sert eleştirileri... Başbakan Erdoğan'ın faiz hassasiyetini bilmeyen yok. Ama bu hassasiyet ülke ekonomisini her zaman olumlu mu etkiliyor? işte bu tartışılıyor.
Merkez Bankası Erdoğan'ı dinler de faizi artırdığı gibi hızla indirirse bunun sonucu ne olur? En çok merak edilen bu sorunun yanıtını Vatan ekonomi yazarı Ali Aağaoğlu bugünkü köşesinde kaleme aldı.
işte Ali Ağaoğlu'nun o yazısı;
Başbakanın Sen dalga mı geçiyorsun? Yükseltirken beş puan birden yükseltiyorsun, şimdi yarım puan indiriyorsun. Kendine çeki düzen vermesi lazım sözleriyle garip bir tartışmanın içindeyiz: Yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan çıkar tartışmasına benzeyen yüksek faizin sebebi enflasyon mu, yoksa yüksek enflasyonun sebebi yüksek faiz mi?
Ekonomi literatüründe yüksek faizin, yüksek enflasyona yol açtığına dair kanıtlanmış bir çalışmaya henüz rastlamadım.
Eğer bu sav doğru olsaydı; 25 yılı aşkın süredir deflasyon ve durgunlukla mücadele eden Japonya şu ana kadar dünyanın en yüksek faizin veriyor olurdu. 2008 yılından bu yana deflasyon korkusu ile yaşan Fed , daha dünkü açıklamasına deflasyon tehlikesine karşın para politikasını devreye sokmaktan kaçınmayız diyen Draghi neden faizleri yükseltmek yerine düşürmeyi tercih ettiler? Yükseltselerdi faizleri, kolaylıkla enflasyon yaratıp çıkabilirlerdi krizden. Maalesef teori ve pratik bunun böyle olmadığını söylüyor.
Ekonomik büyümeyi sağlayabilecek tasarruf açığımızı biz; fon ithal ederek, yani cari açık vererek çözüyoruz. Bu fon ithalatını sağlayabilmek için de maalesef yüksek nominal/reel faiz vermek zorunda kalıyoruz. Çünkü temel sorunlarımızı çözmek adına eğitim yatırımları, dünya markası oluşturmak, AR-GE faaliyetlerine önem vermek, icat çıkarmak gibi hemen herkesin artık ezberlediği uzun vadeli yatırımlara önem vermeyip, kısa vadeyi kurtarmayı tercih ediyoruz. Onu da her zaman beceremiyoruz. Ayağımızı yorganımıza göre uzatamadığımız bir anda dünyadaki bir aksama bize kırılma olarak yansıyor.
Bir de dünyayı yanlış veya eksik okuyunca şok faiz elzem oluyor. Bu noktada Başbakan Erdoğan, MB Başçıya haksızlık ediyor. Zira 28 Ocaktaki olağanüstü toplantıda 475 baz puanlık olağanüstü faiz artışına gelene kadar Başbakan ve ekonomi kurmaylarının hiç mi suçu yoktu? Başbakanın faiz hassasiyeti nedeniyle gecikilen faiz hamlesi hepimize çok pahallıya mâl olmadı mı? Oldu.
Peki, MB şok faiz indirimi yaparsa diye soran Mehmet Amcaya da bir cevap verelim.
Diyelim ki MB faizleri yüzde 3e düşürdü. iyi niyetli bir hamle ile MBnin bankacılık sistemine sağladığı fonlamayı da sabit tuttuğunu varsayalım. Bu durumda mevduat faizleri teorik olarak yüzde 3 seviyesine düşer mi? Düşmez ama, düştüğünü varsayalım. Nisan ayı itibariyle yüzde 9.38e yükselmiş olan bir enflasyon ortamında Mehmet Amca parasını ne yapar?
Ülkemizde ilk cevap dolar alır olur. Tıpkı dünkü (şimdilik) cılız tepkide bile olduğu gibi dolar kurları yükselir. Bu yükseliş tırmanırsa MB, yine faiz arttırmak zorunda kalır mı? Kalır.
ikinci cevap da madem faiz kazanamıyorum, enflasyonla param da eriyor, bari paramla mal alayım der. Bu durumda talep enflasyonu gelir mi? Gelir. Bu durum MB yine ne yapar? Tabii ki kaçınılmaz bir şekilde faizleri yükseltmek zorunda kalır.
Gelin iki konuda anlaşalım:
1- Tüm dünya bu konuda yanılıyor olamaz.
2- Hamasi söylemlerle ekonomi gemisi yürümez!
--spoiler--
