vakti zamanında süleyman demirel tarafından: "ege bir türk gölü değeldir. ege bir yunan gölü de değeldir. binaenaleyh ege bir göl değeldir" diye tarif edilen deniz.
aslında akdeniz olarak söylenilmesi gereken denizdir. türkiye ve yunanistan kıyısı olan bir denizdir. içerisinde bulunan yaklaşık 360 adadan sadece 4 tanesi türkiye'ye aittir, gerisi yunanistan'a aittir.
son zamanlarda bünyesindeki faylar baya hareketli sanıyorum. dün geceyarısı hafiften sallandı (15 dk. arayla çandarlı 3.8 ve bademli açıkları/çanakkale 3.7 şiddetinde iki deprem olmuş, birini hissettim ben), bugün yaklaşık 1 saat önce sallanmış (gökçeada, 3.0), yaklaşık on dakika önce de bu sefer hissedilir biçimde salladı benim kaseyi (bkz: bir sismograf olarak göt), henüz kandilli'de gözükmüyor lakin. izmir'de yaşayanlar dikkatli olsun derim her ihtimale karşı.
edit: bahsettiğim deprem kütahya, simav'da olmuş. büyüklük 5.0, derinlik 7.3 km (yüzeye yakın sayılır)
ege bölgesine ismini veren denizdir. suyu marmara denizine yaklaştıkça soğuk, akdenize yaklaştıkça sıcaktır. gidilesi yüzülesi denizdir, hele balıkları tadından yenmez.
ege denizi diye bir yer yoktur. bugun ege denizi diye tabir edilen yerin gercek ismi " ic akdeniz"dir. netekim ataturk "ordular ilk hedefiniz akdeniz'dir ileri" komutunu verdiginde turk ordulari'nin guneye yani akdeniz'e degilde batiya yani izmir yonune taaruz etmelerinin sebebi iste bu dur.
karasularinin geni$ligi hususuna ba$lamadan once ilgili pozitif hukuk metinlerine ve varsa teamullere deginmek ilk etapta faydali olacaktir.
deniz hukuku ile ilgili ilk kodifikasyon cali$malarinda karasulari ile ilgili olarak devletler mutabik kalamami$lardir. cunku ulkelerarasi deniz ta$imaciligi hususunda buyuk filolari haiz olan devletler icin asgari karasulari geni$liginin onlarin cikarlarina daha iyi hizmet edecegi aciktir.
1958 tarihli cenevre konvansiyonlari deniz hukukuna damgasini onemli pozitif hukuk metinleridir. bu konvansiyonlardan biri de karasulari ve bitisik bolge konvansiyonudur. bu konvansiyon, karasulari adini ta$imasina ragmen karasulari gibi onemli bir hususta somut normlar konulamami$tir.
ucuncu deniz hukuku konferansinin ardindan kabul edilen 1982 birle$mi$ milletler deniz hukukuna dair konvansiyonda karasulari icin 12 millik bir ''azami'' bir geni$lik ongorulmu$tur.
gelgelelim yunanistan'in bu husustaki tutumuna. yunanistan, ilk kodifikasyon cali$malarindan itibaren karasulari hususundaki geni$ligini 3 mil olarak ongormu$ arada 6 mile cikmi$ ancak 1972'li yillardan itibaren 12 mili savunmaya ba$lami$ ve nihayetinde 82 konvansiyonunda bu tez uluslararasi bir hukuk metninde yer almi$tir.
turkiye ise ilk kodifikasyon cali$malarindan itibaren 12 mil ile ilgili goru$lere acikca ve tutarli bir sekilde kar$i cikmi$tir. 1964 tarihli karasulari kanunu'na gore karasulari geni$ligi 6 mil olarak kabul edilmi$, karasulari daha geni$ olan devletlerle kar$ilikli olarak istisnaen daha geni$ bir karasulari alaninin kabul edilebilecegi duzenlenmi$tir.bu son esas, fiili mutekabiliyet esasi olup, sscb ile turkiye arasinda karadeniz'de kar$ilikli 12 mil uygulanmasini saglami$ti. 1982 yilinda degi$tirilen karasulari kanunu'nda yine ayni esaslar yer almi$tir.
bu bilgiler i$iginda, yunanistan, turkiye'ye karsi ege'de 12 mil karasulari geni$ligini ileri surebilir mi?
ilk olarak bir andla$manin yalniz taraflari icin birtakim hak ve yukumlulukler doguracagi ilkesine deginmek gerekir. buna gore 82 konvansiyonuna taraf olmayan turkiye'ye kar$i bu geni$lik ileri surulemeyecektir. bu ilgili hukum tum dunyada cikarlari ozel olarak etkilenen devletler de dahil olmak uzere ne kadar cogunlukla kabul edilirse edilsin, ne kadar guclu bir teamul haline gelirse gelsin bu esasin, ortaya ciki$indan itibaren, buna acik, tutarli ve surekli bir $ekilde itiraz eden devletlere kar$i ileri surulemeyecegi aciktir.
ikınci bir husus da $udur. konvansiyonun ilgili maddesinde 12 mil geni$lik azami geni$lik olarak ongorulur ve bu demek degildir ki her devlet karasularini, kiyida$ devletlerle ilgili cografik ozel duzenlemeleri gozonune almadan, nisfete aykiri olarak saptayabilsin. bu yuzden ozel bir durum arzeden ege denizi gibi bir cografik alanda 12 mil azami geni$lik ileri surulemez diyoruz turkiye olarak...
kardak krizi sırasında yunan başbakanı (yanılıyor olabilirim) açıklama yapmış 'ege bir yunan gölüdür' diye. bizim basın hemen zamanın cumhurbaşkanı s.demirel'e koşmuş demişler adam böyle böyle dedi diye demirel'in cevabı aynen:'ege bir yunan gölü deeldir, ege bir turk gölü de deeldir. binaenaleyh ege bir gol deeldir'
