ilhan Berk'in derin anlamlar yüklediği bitki. Ne güzel adamlar geçti, gitti:
Bir sap ebegümeciyle döndüm.
Bitki sözlükleri ebegümecini nasıl anlatırlar acaba?
Biliyorum önemsiz bir bitkidir, onun için de pek durulmaz üstünde. Ama yine de Latince bir adı vardır; sonra da iki satırlık bir tanımı: 20-70 cm. boyunda, eflatun çiçekli, tüylü, yuvarlak yapraklı, uzun saplı bir bitki, diye ...
Bütün sıradan otlar gibi de çoğunluğun bir otu olduğunu söylerler mi? Belki.
Hem ebegümecinin de bu umrunda değildir. Niçin olsun? Bencilliği aşmıştır o. Bir ermiş. Bir ermiş gibi alçakgönüllüdür. Her toprakta yetişir, gene bir ermiş gibi uzun ömürlüdür. Bütün önemsiz, sıradan otlar gibi de bilinmek, anılmak istemez sanki. Bir imece hayatı.
- Ey unutuş!
mu demiştir?
işte bunun için sözlüklerin ne dediklerine bakmaz.
Şimdi önümde dururken de öyle değil mi? Sanki bir ebegümeci olarak bir ozanın önünde durmasını, onu eline almasını, ona bakmasını, bu şiire girmesini yadırgıyor. Hangi ot bu denli alçakgönüllüdür? Hangi ot onun gibi evlere, sofralara bütün görmüş geçirmişliğini, ezilmişliğini, çelebiliğini, efendiliğini takınıp girer? Daha dün koparmamış mıydım onu. Bu yazı için. Bir şiire girmek onu niçin bu denli ürkütüyor? Hem böyle bir ot şiire girmeyecektir de kim girecektir?
rahmetli anneannem sağlığı yerindeyken mahallemizin yeşillik yerlerinden toplayıp pişirirdi zorla bize yedirirdi kadıncağız.
şimdi istesek de yiyemiyoruz.
nerede o eski kadınlar ? şimdikiler bırakın sokaktan pişirecek bitki toplamayı pazardan ne alacağını, aldığı şeyi nasıl pişireceğini bilmiyorlar.
kadın var çerden çöpten aş eder.
kadın var pişmiş aşı taş eder.
Göğsü yumuşatır. Öksürük keser. Mide bulantısı ve kusmaları önler. Ateşi düşürüp vücuda rahatlık verir. Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. Dişeti hastalıklarını tedavi eder. Cildi nemlendirir ve yumuşatır. Ebegümeciyle kan dolaşımını hızlandırabilir, göz altındaki kırışıklara ve şişliklere de iyi gelir.
suda kaynatılıp 5 saat sonra aç karına içilirse akciğerlerde sigaranın etkilerini ortadan kaldırıyormuş azaltıyormuş sigarayı bırakanlar için iyidir kanseri engelleyici ve balgam attırıcı özelliği vardır.
yonca nın hallicesi bir bitki. kavurunca tadı güzel olur, ama cebinize koymayın, kaşındırır, ya da cebinize dikkat edin, delik olmasın, en azından don giyin. "kaşınıyor kardeşim napayım" diyorum, vurdukça vuruyor ahali "pis sapık" diye. linç kültüründen kurtulmamız lazım milletçe.
