epey bir süredir dış ticaret artışından zararlı çıktığımızı gösteren veridir. Bu veriye göre türkiye'nin ihracat birim değer endeksi ithalat birim değer endeksine nazaran daha hızlı azaldığı sürece ihracatın artması pek de hayırlı bir olay değildir. Düşün ki daha fazla satıp daha az alıyorsun. Daha fazla borçlanıyor, daha fazla ithal girdi kullanıyor, verimlilik diye işçinin suyunu çıkarıyor, sonuçta belki ihracatını arttırıyorsun ama ne pahasına? şimdi aynı tutarda ihracatla eskisinden daha az şey satın alabiliyorsun. aşağıdaki sütunlarda 2003 yılından beri sırasıyla ihracat birim değer ve ithalat birim değer endeksleriyle dış ticaret haddi görülebilir. dış ticaret haddinde 2009 daralmasından önce bile referans noktası diyebileceğimiz 1 seviyesinden bu kadar uzaklaşmadığımıza dikkat edin. 1'in yüzde 10 altında olmamız konuya uzak olanlar için basitçe anlatırsam şu anlama geliyor: önceden 100 domates satıp 100 yumurta alıyordunya, şimdi 111 domates satıp 100 yumurta alıyorsun. Yani aslında ekonomini o kadar kötü yönettin ki aslında şimdi eski dengeye göre 11 domatesini(onları üreten emeğini, üretmek için yaptığın diğer tüm harcamalarını..) bedavaya veriyorsun. "ama domates satışım da arttı" diye mazeret ileri sürebiliyor ve hatta hava da atabiliyorsun ama domates fiyatlarını yüzde 10 indirmişsen, yumurta alışının artış oranı domates satışının artış oranından en az yüzde 10 daha az olmalı ki bu işin yararı olmadığı gibi zararının da olmadığını söyleyebilelim. Yani şöyle; 100 domates verip 100 yumurta alıyorsan ve bu ikisi aynı değerdeyse 0 kardasın. 100 domatesi yüzde 10 ucuza verdin ve yumurta satışların ikiye katlandı diyelim. 0,90*100*2=180 eşit olmalı neye? 1*100*x=180'e. x yumurta alışının artması gereken oran olup bunu çekersek, 180/100=1,8 kat. domates satışın 2 kat artmışsa fiyat indiriminden zarara geçmemen için yumurta alımın 1,8 kat yani yüzde 10 daha az artmalı. oysa dış ticaret haddinin bozulduğu dönemde olması gerekenin tersine ithalatın ihracattan çok daha hızlı arttığı malum.
tarih, ihracat birim değer endeksi, ithalat birim değer endeksi ve dış ticaret haddi(ihracat birim değer endeksi/ithalat birim değer endeksi)
dış ticaret hadleri, ihraç malları fiyat endeksi nin ithal malları fiyat endeksine bölünmesi ile elde edilir. dış tica ret hadleri kavramını kullanarak belli bir dönemde bir ülkenin dış ticaretinin lehte mi aleyhte mi geliştiğini saptamak mümkündür. ge nel olarak ihraç mallarının fiyatları nın artması, ithal edilen malların fiyatlarının sabit kalması, düşmesi ya da ihraç mallarından daha yavaş artması dış ticaret hadlerinin lehte gelişmesi anlamına gelmektedir.
ayrıca
net değişim ticaret hadlerinin aleyhte değişmesi, ülkenin dış ticaret fiyatlarından gönenç kaybına uğraması anlamına gelebilir. çünkü söz konusu ülkenin belirli bir başlangıç yılına göre bir birim ithal malı elde edebilmek için eskisinden daha fazla miktarda ihraç malı vermesi gerekecektir. başka bir deyişle, net değişim ticaret hadleri aleyhine dönen bir ülke, bir birim ihraç malı karşılığında eskisine göre daha az ithal malı elde eder. dış ticaret hadleri lehine değişen bir ülke ise, aksine dış ticaretten kazançlı çıkar
