Dort kapi Kirk makam kuran'dan geliyor. Alevilik'te bu kirk makam cok onemli. Sünni'yim ama alevilik'i ve dort kapi kirk makam'i felsefe olarak benimsiyorum.
Yunus Emre şu şekilde anlatır:
“Kırk bin kırk dört tabakat meşayih evliyalar
Dört kapıdır kırk makam dem evliya demidir”
“Şeriat, tarikat yoldur varana,
Hakikat, marifet andan içeru”
“Evvel kapı şeriat, geçse andan tarikat
Gönül evi marifet, ışk hakikat içinde”
Harabî’nin anlatımı da batınî bir yorumu vermektedir:
“Şer-i şerif inkâr olunmaz ama, şeriat var şeriattan içeri,
Tarikatsız Allah bulunmaz ama, tarikat var tarikattan içeri.
Gördüğün şeriat şeriat değil, gittiğin tarikat tarikat değil,
Marifet sandığın marifet değil, marifet var marifetten içeri.
Vech-i Harabiyye gel eyle dikkat, Hakk’ın cemalini eylesin rüyet,
Sadece Hakk vardır demek değil hakikat, hakikat var hakikatten içeri.”
*
Hacı Bektaşın Makalat ile Fevaidadlı kitaplarında ve Buyruklarda geçen öğretidir. Kapı dörttür. Bunlar sırasıyla; Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat kapılarıdır. Her kapının on makamı vardır. Böylece kırk makam olmaktadır.
