tuz ekmek hakki bilene
sofra kurmasan da olur
ilik bir tas corba yeter
rizkim buymus der icerim
kadir kiymet anlayana
sandik acmasanda olur
kirk yamali hirka yeter
idris bicmis der giyerim
bir corbayla karnim doydu
hirka bana yorgan oldu
bir de kalem tutmayi ögret
kirk yil sana hizmet ederim
bana bir harf ögret yeter
kirk yil sana hizmet ederim
baris`im uzaktan geldim
dört kapi önünde durdum
dört kapidan gecemezsem
geldigim gibi giderim
öte yandan muazzam bir barış manço eseridir. manço'nun türkiye kültürü ile harmanladığı çok özel bir parçasıdır. bir nevi deyiştir.
sözleri:
Tuz ekmek hakkı bilerek
Sofra kurmasan da olur
Ilık bir tas çorba yeter
Rızkım buymuş der içerim
Kadir kıymet anlayana
Sandık açmasan da olur
Kırk yamalı hırka yeter
idris biçmiş der giyerim
Bir çorbayla karnım doydu
Hırka bana yorgan oldu
Birde kalem tutmayı öğret
Kırk yıl sana hizmet ederim
Bana bir harf öğret yeter
Kırk yıl sana hizmet ederim
Barışım uzaktan geldim
Dört kapı önünde durdum
Dört kapıdan geçemezsem
Geldiğim gibi giderim
+Efendim, bu 4 kapı meselesini ben pek anlayamıyorum. Bana anlayabileceğim bir lisanla anlatır mısınız?
-Şimdi bak, karşı medresede dersini çalışan dört kişi var ve hepsi rahlelerine eğilmiş. Sen git bunların hepsinin ensesine bir şamar at, sonra gel sana anlatayım.
Öğrenci gidip birincinin ensesine bir tokatı yapıştırmış. Tokadı yiyen derhal ayağa kalkıp arkasını dönmüş ve daha kuvvetli bir tokatla Mevlananın öğrencisini yere yıkmış. Öğrenci dayağı yemiş, geri dönecek ama hocasına itaat de var. Yaradana güvenip ikinciye de bir tokat savurmuş. O da derhal ayağa kalkıp elini kaldırmış. Tam tokadı vuracakken vazgeçip yerine oturmuş. Öğrenci devam etmiş, üçüncüye de bir tokat atmış. Üçüncü şöyle bir kafasını çevirip baktıktan sonra çalışmasına devam etmiş. Dördüncü, tokadı yemesine rağmen hiç oralı bile olmadan çalışmasına devam etmiş.
Öğrenci olanları anlatınca mevlana cevaplamış.
+işte sana istediğin örnekler;
Birinci, şeriat kapısını geçmiş biriydi. Şeriatta kısasa kısas olduğu için tokadı yiyince kalktı, aynısını sana iade etti. ikinci, tarikat kapısındadır. Tokadı yiyince o da kalktı, tam tokadı iade edecekti ki tarikat öğretisinde verdiği söz aklına geldi. ''Sana kötülük yapana bile iyilik yap''. Onun için döndü, oturdu.
Üçüncü, marifet kapısına kadar gelmiştir. iyinin ve kötünün tek Yaradandan geldiğini bilir, inanır. Yaradan bu kötülüğe hangi iblisi alet etti diye merakından şöyle bir dönüp baktı.
Dördüncü, hakikat kapısını da geçmiştir. iyinin ve kötünün tek sahibi olduğunu ve aynı olduğunu bilir. Onun için dönüp bakmadı bile.
Mevlananın bu 4 kapı örneklendirmesi ne kadar yaşanmıştır bilinmez ama öğretiyi çok doğru anlatır. Esasen bektaşi öğretisi olan 'dört kapı' anlayışı üzerine barış manço da bir şarkı yapmış ve şarkı sonunda 'dört kapıdan geçemezsem geldiğim gibi giderim' diyerek ''nasıl doğup bu sınava girdiysek ölüp gideriz de'' demek istemiştir.
Şarkıdaki sözlere bakarsak barış manço 3 kapıdan geçmiş çünkü elindekiyle yetinmeyi biliyor ama henüz 4.kapıdan geçememiş birisi çünkü hâlâ olan bitenlerin nedeniyle ilgileniyor. 4.kapı olan hakikât kapısında nedenlerle ilgilenilmiyor ve barış manço bunu bildiği için ''geçemezsem geldiğim gibi giderim'' diyor.
Barış Manço çağımızın çok ötesinde bir insanmış gerçekten. Günümüzün Mevlanası.
