1894-1906 yılları arasında fransız kamuoyunun bölünmesine neden olan hukuksal ve siyasal skandal. kamuoyu dreyfusçular ve dreyfus aleyhtarları olmak üzere ikiye bölündü: her iki taraf da birbirine saldırıyordu. insan haklarını, kişisel özgürlüğü, gerçeğin ve adaletin aranmasını isteyen dreyfusçular, siyasal bakımdan solu temsil ediyorlardı. öbürleriyse vatanın yüksek çıkarlarını ve ordunun onurunu öne sürdüler.
daha sonradan hainin başka birisi olduğu ortaya çıkmış ve kendisine itibarı iade edilmiştir. fransız demokrasisi açısından son derece önemli bir dönüm noktasıdır.
fransa nın hukuksal bir hata yaptığını yıllar sonra kabul ettiği olay. ayrıca antisemitizmin avrupa kıtasında adolf hitler'e değil daha eskilere dayandığının resmidir. emile zola'nın j'accuse mektubu bu olayı araştırmak isteyenler için en güzel ve en başarılı kaynaktır.
fransız ordusundan alfred dreyfus isimli yahudi kökenli askerin adamakıllı kanıt gösterilmeden müebbet hapse mahkum edilmesi,sonrasında da bu işin arkasında antisemitist bir kasıt olduğunun patlak vermesi sonucu fransayı şöyle bir titretmiş olay.
başta emile zola olmak üzere birçok aydın bu durumu şiddetle kınadılar,bu insanlık suçunu duyurabildikleri kadar duyurdular ama sesleri almanya'ya ve rusya'ya ulaşamamış,ulaşsa da duyulmamış olacak ki takip eden elli yıl içinde çok büyük boyutlarda kıyımlar ve göçler yaşandı.
"
14 Ocak 1893 tarihli l'aurore gazetesi entelektüellerin beyannamesi'ni yayımlar.kurulu düzene karşı bir savaş îlanıdır beyanname.gelenekle kalem arasındaki bu savaşın baş kahramanı emile zola.
bu tarihten sonra entelektüel,yazı veya söz aracılığıyla toplumun şuurlanmasına yardım eden kişi olur.kelime sol'un bayrağıdır artık.sağ,dreyfus davasından beri entelektüele şüpheyle bakar. " C.Meriç
topçu subay dreyfus'un almanlara gizli bilgileri sattığı iddiasıyla başlatılmış davadır.
edebiyatçı emile zolanın savunmasıyla birlikte kendini aklamış ve adını temizlemiştir.
emile zola 'gerçek' kitabında dreyfus olayını dolaylı olarak işlemiştir. çok etkileyici ve yer yer yürek sızlatıcı bir kitaptır. kesinlikle okunması gereken özel bir eserdir 'gerçek.'
13 Ocak 1898'de Fransa'da L'Aurore gazetesi, ilk sayfası tümüyle ünlü Emile Zola'nın "J'accuse - itham Ediyorum" başlıklı uzun makalesine ayrılmış olarak çıktı. Emile Zola herkesin malumu; natüralist materyalizm dediğimiz teknik üslupla, canlı tasvirleriyle toplumların hayatında herkesi acıtacak gerçeği ortaya koyan bir yazardı.
Fransa onun bu açık suçlamasıyla birbirine girdi. Suçlananlar Fransa'nın üst kademe komutanlarıydı. Alfed Dreyfus adlı yahudi asıllı bir yüzbaşıyı Alman casusluğuyla suçlamışlar, Paris sokakları ve bütün Fransa Yahudilere karşı kışkırtılmış, ülkenin insanları hatta yakın akrabalar bile bu davanın etrafında birbiriyle karşı karşıya gelmişti. Aydınlanmanın getirdiği laik düşünce, şimdi savunmaya ve hatta bir tür saldırıya geçmişti. Emile Zola laiklerin ikonu oldu, ihtilalin getirdiği eşitlik ve Napoleon Bonaparte idaresinin düzenlemelerine rağmen şimdi Yahudilik dindar bağnazlığın ötesinde ırkçı bir saldırıya uğruyordu.
Dreyfus olayından beri kendisini yeni düzenin ve Avrupa'nın yeni ortamında Hristiyan laiklikle kaynaşmanın temsilcisi olarak gören Theodor Herzl aslı Avusturyalı bir yahudi gazeteci yazar dahi Fransa'daki bu patlamadan ani bir sarsıntıya uğramış ve endişe ile kaçınılmaz olarak bir Yahudi devleti, Yahudilerin kendi başlarına yaşayacakları bir ülke kurma fikrini ortaya atmıştı. Onun çok kısa zamanda "Der Judenstaat" (Yahudi Devleti) adlı eserinde ortaya koyacağı fikirler Batı Avrupa Yahudilerini "Bu zevzekliğe ve bölücülüğe ne lüzum var?" şeklinde bir tepkiye ittiyse de Polonya, Avusturya - Macaristan ve tümüyle Rusya yahudilerinden çok büyük destek gördü. Çok geçmeden Siyonist kongre Basel'de toplandı ve Siyonizm ortaya çıktı.
Emile Zola'nın direnişi yani sonuçlanmış ve mahkumiyetle biten Dreyfus davasını yeniden deşmesi aslında bir Yahudi taraftarlığı ve adalet arayışı kadar, Avrupa dünyasındaki bu bölünmelere de bir cevap ve çözüm getirme çabası taşımaktaydı. Zola ilk anda Fransa'yı terk etmek zorunda kaldı ama taraftarları arasında Jean Jaures gibi bir sosyalist yanında Anatole France ve ilerinin başbakanı Georges Clemenceau ve gelecek cumhurbaşkanı Henri Poincare gibi onunla pek alakası olmayan büyük şahsiyetler de vardı. Eski dostu ünlü ressam Paul Cezanne ise yoktu.
Dreyfus yeniden yargılandı, önce cezası indirildi sonra cumhurbaşkanı affetti. 1906'da ise yeni bir muhakeme ile tamamen aklanarak yeniden orduya alındı. Ama Dreyfus'un suçluluğu antisemit ve muhafazakar batı dünyasında bir slogan olarak kaldı. "L'affaire Dreyfus - Dreyfus Olayı" nı lailk veya dindar sağ cenahı suçlamak için kullananlar olduğu gibi sosyalistler ve laik liberaller cephesini suçlamak için kullananlar da vardı.
1908'de Emile Zola'nın kemiklerinin Pantheon'a nakli töreninde dahi Alfred Dreyfus bir saldırıya maruz kaldı ve hafif yaralandı. Bütün bu hazin gelişmelerin içinde ortaya çıkan ama hala örtülmeye ve tartışılmaya çalışılan bir gerçek daha vardır:
Casusluğu yapan subay Esterhazy adlı bir başka Genelkurmay mensubuydu. Fransa tarihinin Dreyfus'u gönülden aklaması ise François Mitterand'ın başkanlığı sırasında Raspail Bulvarı'nda bugünkü Ecole des Hautes Etudes'in bulunduğu ve onun bir müddet kaldığı hapishanenin (Cherche - Midi) yerine küçük bir anıt dikilmesi ile oldu. (ilber Ortaylı, 15.01.2012, Milliyet)
rütbeleri sökülen alfred dreyfus'un afedersiniz ta ebesinin amına fransız guyanası olan şeytan adasına gönderildiği dava ile sonuçlanan olaydır, daha sonra suçsuzluğu kanıtlanmıştı dreyfus abimizin.
theoder herzl adlı kişiyi bir şekilde etkilemiş filistin topraklarına göz koymasını ve yıllar sonra* kuralacak olan israil devletinin tohumlarını atmasını sebebiyet veren olay.*
emile zola ve marcel proust gibi bir çok ünlü ismin müdahil olduğu dava. fransa'da yahudi bir askerin ihanetini sorgulanmış, ülke yahudi düşmanlığı yoluna girmiştir. ancak dreyfus daha sonra aklanmış ve legion d'honneur almıştır.
Alfred dreyfus adında yahudi asıllı bir fransız askerinin suçsuz yere 10 yıl hapis yatması olayıdır.kesinlikle hukusal bir hata değildir, bildiğin kasıt vardır. Hukuk, eşitlik ve adalet kavramlarının yüksek siyasete kurban edilişinin en çarpıcı örneğidir. Gerçek suçlu suçunu itiraf ettikten sonra bile dreyfus' un masum olduğu görmezden gelinmiştir.bunun üzerine Halk bu duruma tepki gösterince hükümet, dreyfus'u affetmek zorunda kalmıştır fakat masum olduğu bilgisinin gizli kalması koşulu ile.anca iki yıl sonra masum olduğu resmen kanıtlanmıştır. Bu olayda asıl kahraman Emile zoladır tabi, Zola tam bir aydın tavrı takınıp hayatı boyunca bu adaletsizliğin karşında durarak dreyfus'un masumluğunu dolayısı ile hukuk ve adaleti savunmuştur. Dreyfus olayı fransa halkını tabiri caizse ortadan ikiye ayırmıştır. antiseminist, hükümet destekçisi grup ve emile zola'nın önderliğindeki, dreyfus'un masum olduguna inanan muhalif grup.
Aslında bugünki türkiye gündemine benzer bir durum değil mi?
Öncelikle bazı konulara değinmek istiyorum.Tarihte yahudiler pek sevilmese de 19. yüzyıl sonlarına gelirken avrupa insanları antisemitizm(yahudi düşmanlığı) konferansları oluşturup belli gruplar oluşturdular.Birçok kitap yazdılar yahudi düşmanlığı hakkında.Ne kadar bize almanlar yahudi düşmanlığı yaptı olarak gösterilse de fransızlar da bu konuda onlardan geri kalmadı zamanında.
1889 yılında pariste ünlü karikatürlerden biri:
"Yahudiler ırkımıza düşman, farklı bir ırktır... Yahudilik, işte düşmanınız!"
Tarihler 1894 ü gösterirken yahudi asıllı yüzbaşı alfred dreyfus casuslukla suçlandı.fransızlar yahudileri gerçekten sevmiyordu ve almanlara casusluk yaptıklarını düşünüyorlardı ülkesindeki yahudilerin.Birçok yerde okuduğuma göre böyle bir yahudinin o zamanın şartlarında böyle bir göreve gelmesinin milyonda bir olduğu söyleniyor.Alfred Dreyfus'un zeki ve becerikli birisi oluşu onu oraya taşıdı.
Fransız gizli servisin de çalışan bir kadın bir gün çöp sepetinde bir mektup bulur.Bu mektupta fransa'ya ait gizli bilgilerin ve önemli planların yazıldığı görülür.Soruşturmalar sonunda çabucak Alfred Dreyfus üzerinde sonuçlanır.Gerek yazılarının benzemesi gerek yahudi oluşu onu çabucak hapse attırdı.
1896 yılında alman elçiliğinde çalışan bir kadın Fransız binbaşı Easterhazy hakkında bir mektup bulur ve bu mektuptaki el yazısı eski mektuptakiyle bire bir aynıdır.Soruşturmalar açılır ve beraat eder binbaşı.
Ertesi günlerde ünlü fransız yazar Emile Zola "Suçluyorum!" adlı başlıklı açık bir mektup yazar Cumhurbaşkanına. Bu mektup büyük bir etki yapar fransa'da.Mektupta Fransız askerlerin ve fransız yargısının fransız binbaşıyı kayırdığını, insanların haklarının yendiği ve birçok insanlık dersi verir fransız hükümetine. Bu büyük etki yapsada dreyfus hapis yatmaya devam eder.
1904 yılında dava tekrar görülür ve tüm nişanları geri verilir Dreyfus'a.Ölümüne kadar görevini sürdürür.Bu olaydan sonra Emile Zola ise ününe ün katar.
