batı ve değerleri konusunda sert düşünceleri olan söz konusu yazarın içinde bulunduğu durumdur. slavizm eğilimine bağlı bu düşmanlık, dostoyevski'nin avrupa'ya gidip her şeyi gözleriyle görmesi ile daha realist bir çizgiye oturmuş olabilir. yaz izlenimleri üzerine kış notlarıadlı deneme kitabında aktardığı görüşleri, avrupalı insanı adeta çırılçıplak bırakan, yerin dibine sokup çıkaran, tıngırdatan ve boşluk sesini duymamızı sağlayan bir düzeydedir. panslavizmin bir uzantısının islam tipi doğu karşıtlığına kadar ulaşabileceği ise bir başka başlığın konusudur.
