"Her ne kadar gönlümde keder, dert ve bahtsızlıklar taht kurmuşsa da, bu yüzden, başkalarının talihsizliğine duyduğum merhameti kalbimden kovmuş değilim."
Kral heriftir. Ne gemicikleri ne de o gemicikleri bırakacağı bir pan oğlu vardır. Elde ettiği tüm geliri seyisi Sanço Panza'ya vermiş, gözü tok gönlü zengin gerçek bir şövalyedir.
Mançalı don kişot bir hayal kahramanı. Hem de kendi hayalinin. Hayalimizdeki kahraman neden kendimiz olmayalım? Her şeyi başkalarından mı bekleyeceğiz? Şimdiye kadar yüzlerce kahraman tanıdınız, sizden farklı hangi yönleri vardı?
Don kişot, karanlığa bir mum yakmak istedi. Fakat yalnızdı ve bu gecenin aydınlığa tahammülü yoktu. Yine de kötülüğün karşısına başkaları olup olmadığını umursamadan dikildi. "Neyi değiştirebildi?" diyeceksiniz. Belki hiç bir şeyi. Ama bugün onun destanını okuyoruz.
Don Kişot, dünyadan kötülükleri ve haksızlıkları silmek istiyordu. Yani everest'e çıkmak isteyen topal bir dağcıydı. Fakat çürük bir ipi ve yaşlı bir bedeni vardı. Zirve, varılacak gibi değildi. Ama o, en azından bir başlangıç yapmak, kendinden sonra geleceklere bir patika bırakmak istiyordu.
Bir uşağı vardı Don Kişot'un: Şanso Panza. 2 x 2 = 4 ten başka inancı olmayanların bir timsaliydi şanso. Fakat adını sanını bilen yok. Demek ki bizi ebediyete taşıyan: cesaret. Her şeyimizin akla ve topluma uygun olması bizi ormandaki her hangi bir ağaç, denizdeki her hangi bir dalga yapıyor, o kadar.
Dulsinea, Don kişot'un hayalindeki aşkıydı. Güzeller güzeli bir kadın olarak düşlemişti onu rüyalarında. Fakat onun aslında çirkin bir köylü kızı olması Don kişot'u büyük bir hayal kırıklığına uğrattı. Her insanın bir dulsinea'sı vardır. Onun uğruna mücadele eder, savaşır ve gerekirse ölür. Fakat hayali güzeldir Dulsinea'nın kendisi değil. Bir gün hepimiz, uğruna yıllarımızı feda ettiğimiz Dulsinea'larımızı makyajsız, en yalın ve nobran halleriyle görünce eminim çok üzüleceğiz.
Gerçek dünya çok basit ve sıkıcıydı don kişot için, ruhu ise alabildiğine maceracı ve hareketli. Tevfik Fikret'in Nedim için:
"Sana bir başka zemin başka zaman lazımdı
Sana bir alem-i lahut-nişan lazımdı." dediği gibi Don kişot'a da insanları kötülüklerinden kurtarabileceği bir canavarlar ve şövalyeler ordusu lazımdı. Bu dünyada bunları bulamayınca hayal dünyasına kaçtı. Burada istediği kadar dev ve şövalye vardı. işte: Prensesi esir almış dört kollu bir canavar kendisine meydan okuyordu. Bu düelloyu geri çeviremezdi, ucunda ölüm bile olsa. Kaldırımda kurbağalar ona kahkahalarla gülüyorlardı, ta ki bir tavşanın ayak sesinden korkup kaçana dek. Evet, köstebeklee göz gülünç geliyordu.
Bir keresinde karşısına "Aynalı şövalye" ünvanlı birisi çıktı. Don kişot'u düelloya davet etti. Anlaşmaya göre Don Kişot düelloyu kaybederse şövalyelikten vazgeçecek ve köyüne dönecekti. işte hayat da bazen hepimizin karşısına aynalı şövalyeler çıkartıyor. Mesela "kitap okuyayım" diyorsun, hemen karşına dikiliyor. " yoo" diyor, "beni yenmeden kitap okumaya gidemezsin". Çoğumuz mücadeleye bile girmeden pes ediyoruz. Ne yapalım günümüzün şövalyeleri mertçe karşımıza çıkıp gurur damarımızı tahrik etmiyor ki. Hem artık çağımızın rakip tanımayan müthiş bir şövalyesi de var: "Klavyeli şövalye".
Don kişot, çöken bir devri mızrağının ucunda yükseltmek istiyordu. Davranışı asildi. Fakat yakınları, türlü oyunlarla onu tekrar sıkıcı şatosuna hapsettiler. Bütün büyük adamların kaderinde de önce en yakınları tarafından ayaklarına çelme takılmak, ıslıklanmak hatta bazen alay edilmek vardır. Bu yüzden Emerson: "Fikir adamı egoist olmalı" der. Yıllarca beraber gülüp eğlendiğiniz kimseler, bir kaç adım uzaklaştığınızda hemen size düşman olurlar. Siz de herkes gibi olmak zorundasınız. Yoksa cemiyet, demir pençelerini boğazınıza geçirir ve boğmaya çalışır sizi..
Lisedeki felsefe hocam bana Don Kişot derdi. insanları ikiye ayırırdı. Don Kişot olanlar ve Sanço Panza olanlar. Beni idealist ve kalıplara sığmayan birisi olarak gördüğünden Don Kişot olarak çağırırdı. Sınıfın geri kalanı da Sanço Panzaydı zaten. O günden beri Don Kişot olarak yel değirmenlerine karşı mücadele veriyorum. Öncesinde de yel değirmenleriyle savaşıyordum ama Don Kişot olduğumu bilmiyordum.
Herkesin çocukluğunda okuduğuna emin olduğu, ama kimsenin sanço panzo'dan ve yel değirmenlerinden başka hiçbir şey hatırlamadığı, cervantes'in ünlü romanı.
Ben de aynı bu büyük topluluk gibi çocukken bunu okuduğuma emindim ve hatırladığım tek şey bunlardı. Lakin geçen aylarda nihayet tekrar okumaya girişince gördüm ki bizim "don kiş..yel değirmenleriiiiii" diye hemen atladığımız romanda yel değirmenleri bahsi kitabın başlarında ve sadece 1-2 sayfa kadar geçmekte.
Tabii kitabın tamamını okuduk ve hatırladıklarımızın öyle çok da önemli olmadığını gördük diye bu asırlardır süregelen "yel değirmenlerini bilici" nesli durduracak değiliz. Ben de bu geleneği devam ettirmek adına yanımda bıldırcın yumurtası yutan miniğe hemen hızlıca "don kişot ve yel değirmenleri"ni anlattım. Artık genel kültür bilgisiyle aranızdaki geleceğe daha hazır.
mancha da yaşayan alonso quijano isimli soylu okuduğu şövalye romanlarından etkilenip gezginci şövalye olmaya karar verir. bu işteki en büyük yardımcısı da hem çok saf hem de çok kurnaz olan seyisi sanco panza olacaktır. aklı melaikelerini neredeyse tamamen kaybeden şövalye don Kişot maceradan maceraya atılır. insanları hayretlere düşüren şövalyenin yalnız deliliği değil aynı zamanda cilginliklariyla tezat oluşturan Bilge sözleri ve öğütleridir.
Don Kişot yüzyıllar öncesinden günümüze ulaşan bir başyapıt. ve etkileyiciliginin dünya varoldukça süreceğine eminim. şövalyenin yaşadığı maceralar ve karşılaştıgi insanlar hayatın binbir türlü halinin bir yansıması.
'' insan bu yapıtı hayatında üç kez okumalıdır: duygularının hemen kolaylıkla harekete geçtiği gençlikte, mantığın egemen olmaya başladığı orta yaşta, her şeye felsefe açısından bakıldığı yaşlılıkta''
ünlü ispanyol yazar/şaircervantes in ünlü romanıdır. beyaz atlı prens olacak yaşı çoktan geçen don kişot kendini yaşayan son şövalye ilan eder ve yollara düşer. don kişot ve uşağı sancho nun maceralarının anlatıldığı roman halen en çok okunan romandır. yazar döneminin aksaklıklarını sistemin eleştirisini yeldeğirmenleriyle sembolize ederken kahramanının tutkusunu amacını da biricik aşkı dolcinea ile.
biraz çatlakken çok sevimli büyük hayalleri olan bir romantik olan şövalye aklı başına geldiğinde hayata dair hiçbir tutkusu kalmayan yaşama sevincini yitiren bir akıllı haline gelir ve mutsuzluk içinde ölür. kitap başlı başına hiciv niteliğinde döneminin ötesinde bir eserdir.
don kişot un bu sevimli ve hayalperest kişiliği yazarın kendisine benzetilir. osmanlı inebahtı savaşında sol elini kaybeden ve esir düşen cervantes cezayir de tutuklu bulunduğu sırada yazmıştır bu ünlü romanı. kendisinin de don kişot gibi hayalperest ve biraz çatlak bir adam olduğu rivayet edilir.
don kişot un savaş ile ilgili düşünceleri şöyle ifade edilir romanda:
...O şeytanca aletlerin, yani topların korkunç gazabından mahrum olan yüzyıllar, ne mutlu çağlarmış! Mucidi, bana kalırsa, şeytanca icadının mükafatını cehennemde görüyordur; onun yüzünden, korkak, sefil bir yaratık, yiğit bir şövalyenin canını alabiliyor; cesur yürekleri tutuşturan, canlandıran heyecanın ortasında, nasıl, nereden geldiği belli olmadan, isyankar bir mermi, belki de lanet olası alet ateşlenirken çıkan parıltıdan korkup kaçan biri tarafından gönderilerek, bir anda uzun yıllar yaşamayı haketmiş birinin düşüncelerini kesiveriyor, ömrünü noktalıyor.
Okuduğu hikayelerden etkilenip kendini şövalye ilan eden bir adamın komik öyküsü. ilhan irem şarkısına ilham kaynağı olmuştur.
--spoiler--
Yel Değirmenler'ine karşı don kişot muyum?
--spoiler--
roman sanatının ilk örneği olarak adlandırılan kitaptır. Richard Strauss'un 12 partisyonlu "Don Quixote, Op.35" adlı eseri dinlenerek okunursa alınacak keyif daha da artar.
cervantesin yazdığı romanın adı.
genel olarak kitap hakkında pek bir şey hatırlamıyorum zaten merak etmeyin spoiler vermiycem sadece küçük bir not eklemek istedim.
not: bu kitabı okuycaksanız hayatınızın 3 evresinde okuyun gençlik, orta yaşlılık, yaşlılık bu yazarın tavsiyesidir.
yeldeğirmenleriyle savaşıyla bilinen roman kahramanı. don kişot'un yeldeğirmenini "dev" farzedip saldırması ironik gelebilir. oysa don kişot gerçekliğe saldırır. yani "var" olan bir şeyin "yok"luğuna saldırır. don kişot bir katatonik gibi algılansa da değildir. çünkü don kişot değirmenin gerçekliğine değil devin sanrısına saldırır. eğer devi göremiyorsak bu don kişot'un savaşı kazanmasından ötürüdür.
