Domates Peru civarında çıkarak muhtelif memleketlerde ve yaklaşık 1900 yıllarında Adana’da yetiştirilmeye başlanmıştır.
Ucuz ve bol vitamin kaynağı olan domates besleyici ve lezzetli özelliğinden dolayı dünyanın birçok ülkesinde en çok üretilen sebzelerdendir. Turfanda olarak yetiştirilebilmesi nedeni ile her mevsimde tüketilebilmektedir. içinde A, B1, B2, C, K vitaminleri, niacin, protein, yağ, karbonhidrat, potasyum, kalsiyum ve demir bulunur. Taze olarak yenildiği gibi salça, domates suyu, konserve turşu, reçel, ketçap, şeklinde de değerlendirilebilmektedir. Tek yıllık bir bitkidir. 5-6 kg domatesten yaklaşık 1 kg salça elde edilebilir. 250-400 bin adet tohumu 1 kg gelir. *
Domates ülkemizde en çok üretilen ve tüketilen sebzedir. Dünyada taze olarak, yemeklerde diğer sebzelerle pişirilerek, dayanıklı domates suyu, konsantre domates suyu, turşusu, konservesi, salçası, ketçabı, sosu, pulp ve püresi, dondurularak, kurutularak değerlendirilmektedir.
Domates vitamin ve mineral maddelerce zengindir. 100 gr. taze domates 20-23 kalori, 1 gr protein, 0,3 gr yağ, 0,6 gr kül, % 93.8- 96.0 su, 4 gr karbonhidrat, %2-3,5 şeker, 0,6 gr seliloz, 7,21 mg kalsiyum, 17-28 mg fosfor, 0,6 mg demir, 1000-1100 IU A vitamini, 264-314 mg potasyum, 19-20 mg magnezyum, 24 -69 mg klor, 17-28 mg fosfor, 3-10 mg sodyum, 0,5-0,8 mg niacin, 20-28 mg C vitamini, 0,09 mg thiamin, 0,03 mg riboflavin, 0.40-0.80 mg K vitamini içerir.
iKLiM iSTEKLERi:
Domates sıcak ve ılıman iklim sebzesidir. Yetiştirme devrelerinde ısı sıfırın altına (-2,-3 ºC'ye) düştüğünde bitki tamamen ölür. Fidelerin tarlaya dikilmesinde ilkbahar geç donlarının bitmesi gerekir.
Domateslerde genellikle gece ve gündüz arasında 6 ºC ile 8ºC'lik bir farkın bulunması istenir. Gündüz sıcaklığının 19-26 ºC, gece sıcaklığının 14-18 ºC olduğunda gelişim iyi olur.
Döllenme olayının ısı ile çok yakın bir ilgisi vardır. Domates çiçek tozları 10 ºC ve daha yukarı derecelerde istenilen şekilde çimlenerek döllenme yapılabilmekte ve sıcaklık 15 ºC'nin altına düştüğünde meyve bağlama yüzdesi azalmaktadır. Düşük sıcaklıkta polen tozu çok az oluşur, kısmi döllenen şekilsiz meyveler meydana gelir. 40 ºC'nin üzerinde ise çiçek tozları ölür ve meyve teşekkülü olmaz.
Domates tohumlarının çimlenmesi için minimum 10 ºC, optimum 20-29 ºC, maksimum 36 ºC toprak sıcaklığı olması gerekir.
haftasonu açılan av sezonu için tekirdağ tarafına gittim. burada yıllardan beridir tanıdığım ve çokta saygı duyduğum şerif isimli bir abim var. kendisi bağ, bahçe, tarla işlerine bir ömür harcamış kişidir. işin kompetanı yani. elinde 40 yıllık domates tohumları var. yeni çıkan mahsülden aldığı tohumlarla bu süreci devam ettiriyor. bahçesinde gezerken domateslerin olduğu kısım özellikle dikkatimi çekti. domates fidanlarının boyu kadar otları gördüğüm zaman sebebini sordum.
bilinenin aksine, domateslerin arasında yetişen yabani otları kesmemek lazımmış. böceklerin çoğunluğu bu otlar üzerinde geziyormuş. kesildiği takdirde, böceklerin hepsi domates fidanlarının üzerine çullanıyormuş. bu yüzden domateslerin kalitesi düşüyormuş.
