zıtların birliği, tez-antitez-sentez süreci... olayların ortaya çıkışını tahlil ederken göz önünde bulundurulması gerekir. sebep sonuç ilişkisi, niceliğin niteliğe geçişi (suyun 100 derecede buharlaşması gibi), her şeyin birbirine bağlı olduğu gerçeği, olumsuzlanmanın olumsuzlanması diye gider bu kurallar.
diyalektik, poliyalektik de olabilir: karşıtlıklar birbirine hiç yaklaşmazlar ve uzaktan sadece etkileşirler, burada da olduğu gibi. zaten çatışma libido ve kültür yitimidir. bu poliyalektik durum doğada da karşımız çıkmaktadır ve atom altı parçacıklarda elektrik kuadropol etkileşmesi, izomer kayması, enerji düzeyi yarılması gibi kavramların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Hegel'e göre; olgu/pratik, idea/teoriye uygun olmalı, onunla örtüşmelidir.
Diyalektik materyalizme göre; ideal, teoriler, ilkeler ve hatta değerlerin kendisi olgu ve pratikten çıkarılmalıdır, olgu ve pratiğe göre uygun olmalı.
“Gerçekte, komünist manifestosundaki prensipler de, Fransız ihtilâli prensipleri de, ilmî veriler değil, felsefî görüşlerdir. Liberal burjuvalar ve komünist işçiler, ekonominin üstünlüğü mevzuunda aynı görüşü paylaşıyorlar”
“stalin-hitler anlaşması yürürlükte bulunduğu müddetçe amerikan komünistleri, müttefikleri emperyalistlikle itham ettiler. halbuki sonunda, sanki başlangıçtan beri bir düşmanmış gibi, hitler’e sövmeye ve yermeye başladılar...”
teorisi pratiğe yakın olan bir görüştür. ana fikri; "madde bir bütün olup karşıtlıklar içinde gelişir", "pratik olmadan teori kurtarmaz"dır. Hegel’in yaptığı gibi olayların gerçek akışının “diyalektiğin ilkeleri”nden çıkarsayamayacağını, ilkelerin olaylardan çıkarılması gerektiğini savunur...
hülasa; bu görüş; mekanik materyalizme de karşıdır. bilgiyi yalnızca verili duyu izlenimlerine dayandıran mekanik görüşün tersine, pratik çalışma sürecinde toplumsal olarak elde edilen insan bilgisinin diyalektik gelişimini vurgular...
istediğince yalın görünsün göze
Kuşkuyla bakın en küçük olaya bile!
Sınayın gerekli olup olmadığını,
Hele “alışılagelmiş” türden ise!
Açıkça istiyoruz şunu sizden:
Sakın doğal bulmayın hep alışılageleni!
Çünkü artık hiçbir şeye doğal denmemeli;
Şu kanlı kargaşanın, şu düzenli geçinen düzensizliğin,
serserice başına buyrukluğun ve insanla ilintisini yitirmiş
insanlığın egemen olduğu dönemlerde kimse demesin:
Doğaldır bu olup bitenler; böyle denmesin ki.
Her şeyin değişebileceğine inanılsın.
Bertolt Brecht
Diyalektik materyalizmden bahsetmek için önce diyalektik kavramını açıklayalım. Diyalektik eski yunan filozoflarının atışarak gerçeği bulma sanatına verilen isimdir. Bu kavram, zaman içerisinde gerçeğin bilinmesi olarak nitelendirilmiştir. Diyalektik bilimsel bir yöntemi de ifade etmektedir.
Eğer dini inanç sahibi iseniz pek de önemli bir kavram değildir.
Maddeciliğin en yoğun işlendiği görüştür. Gelgelelim kendi eşini bu durumu kabullendiremeyen marx toplumları bir şekilde uzaktan kıyısından köşesinden de olsa etkilemiştir. Bir de şu vardır benim anladığım yanlış ise bir uzır yeşillendirir umarım madde döngüsü vardır, değer yargıları değişmektedir. Bu da diyalektik materyalizmin zamanla evrildiğini gösterir. Her neyse işte zaten mutlak doğru yoktur.
aslında marx idealist diyalektikten ayrılır ama hegel bunu geliştirmiştir. marx ondan alıp bunu materyalist temele oturtup onla birleştirmiştir.
komünizmin temeli zaten materyalizmle diyalektiğin birleşimidir. hatta materyalizmi o devirde şahlandıran da bu fikirdir. ancak şu sıralar bayağı bir çökerttiler materyalizmi orası ayrı tabi.
Marksist felsefenin adlandırılma biçimi.Karl Marx sistematik bir biçime soktu bu felsefi görüşü.
"Benim diyalektik yöntemim, Hegelci yöntemden yalnızca farklı değil, onun tam karşıtıdır da. Hegel için insan beyninin yaşam-süreci, yani düşünme süreci —Hegel bunu "Fikir" ("Idea") adı altında bağımsız bir özneye dönüştürür— gerçek dünyanın yaratıcısı ve mimarı olup, gerçek dünya, yalnızca "Fikir"in dışsal ve görüngüsel (Phenomenal) biçimidir. Benim için ise tersine, fikir, maddi dünyanın insan aklında yansımasından ve düşünce biçimlerine dönüşmesinden başka bir şey değildir." (Das Kapital,Almanca ikinci Baskıya Önsöz)
marksist-leninist partinin dünya görüşüdür. doğa olaylarına yaklaşışı,
onları inceleme ve anlama yöntemleri diyalektik, bu olayları kavrayışı ve teorisi materyalist olduğundan, bu dünya görüşü, diyalektik materyalizm adını almıştır. tarihsel materyalizm, diyalektik materyalizmin ilkelerini toplum yaşamının incelenmesinde kullanır; bu ilkeleri toplum yaşamındaki olaylara, toplum ve toplum
tarihi üzerindeki çalışmalara uygular.
Özellikle Karl Marx, Friedrich Engels ve Leninin görüşlerinden hareketle kurulan sosyalist yönetimlerde ateizm komünist partilerin propaganda aracı olarak kullanılan ideolojik dünya görüşü. Eski Sovyetler Birliği ile Sosyalizmin hakim olduğu bazı üçüncü dünya ülkelerinde ateizm, Marksist ve Leninist dünya görüşünün ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirilmiş ve bilimsel ateizm adıyla takdim edilmiştir.
Antik yunan filozoflarından Herakleitos : her şeyin bir nehir gibi aktığını ve aynı nehirde 2 kez yıkanılamayacağını söylemişti. Bununla tabii ki kastı suyun sürekli aktığı gibi yaşamın da sürekli değiştiğiydi. Evrende her şey sürekli bir hareket halindedir. Durağan görünen her şey atomik düzeyde de olsa bir hareket halinde olup evren içindeki diğer nesnelerle de etkileşim halindedirler sürekli. Evrende hiç bir olgu bir başka olgudan tam olarak bağımsız değildir ki olması da mümkün değildir.
Diyalektik kavramı eski yunanda başlarda "Tartışma Sanatı" anlamında kullanılmaktaydı ama sonrasında kavram, "karşıtlık ilişkisinden hareketle doğruya ulaşma hedefli araştırma ve düşünme yöntemi" anlamına gelecek şekilde değişti. Değişim ve hareketin itici gücü çelişkidir ve diyalektik yöntem bu noktada çelişkinin mantığıdır. Herakleitos böyle demişse de bir yöntem olarak diyalektiği etkili bir şekilde bilinen ilk kullanıcı Sokrates'dir. Platon'dan günümüze ulaşan eserlerde Sokrates'in bu yöntemi nasıl kullandığı açıkça görülür. Yeniçağ Avrupa düşünce tarihinde diyalektiği yöntem olarak canlandıran Kant olmuştur ve ondan sonra da sırasıyla Hegel ve Hegel'de ters duran diyalektiği doğrultan Marx...
Hegel'e göre değişim ve gelişim yani tarih, doğada ve toplumda somutlaşan ona yansıyan "Mutlak Tin" e dayanırken Marx a göreyse tam tersi olup idea'yı yaratan doğada ve toplumda yani insanın bilincinin dışındaki süreçlerdir.
Marx'ın diyalektik anlayışı materyalisttir yani bilgi duyular yoluyla elde edilir. Bilgi deneyimle elde edilir ve deneyimle sınanır. Bilginin saf düşünce ya da sezgi gibi duyu dışı yöntemelerle deneyimlenmeden elde edilmesine karşıdır. Marx'ın geliştirdiği bu diyalektik yönteme "Diyalektik Materyalizm" denir ve bununla tüm toplumsal süreçleri analiz etmişti. Diyalektik materyalizm bizzat gelişme olgusunu genel yasalara bağlar ve bu yasalar kurgusal olmayıp toplumun,doğanın işleyişinden içinden çıkartılmış tekrar bu işleyişe uygulanarak doğruluğu,gerçekliği denetlenmiş bilimsel yasalardır. Bu yasalar evrene dair gelişmenin değişimin anahtarlarını verir. zihinde düşünsel yasalar üretip bunu doğaya-topluma uygulamaz tam tersine mevcut sonsuz değişimin dayandığı doğal yasları bulup çıakrtır ve yine bu yasaları istenilen olguya uygular. Mesela bir ağacı incelerken aynı zamanda ağacın içinde olduğu ormana dair de bilgi edinilir ve ormana dair edinilen yeni bilgiyle tekrar ağaca dönülüp bakılır ve sonra tekrar elde edinilen yeni bilgiyle ormana dönülür..
Diyalektik materyalizm en net ve kısa tanımıyla "Marxizm"dir. Tarihseldir yani olguları tarihsel sürekliliği,devinimi içinde inceler ve bu yüzden Marx "Tarih öyledir çünkü o şartlar altında başka türlü olması mümkün değildir" demiştir. Şayet Marx bugün dünya yüzünde hakim olan burjuvazi sınıfına karşı olmayıp salt olguları açığa çıkaran bir burjuva filozofu olsaydı ismini duymayan, bilmeyen insan kalmaz adına sayısız methiyeler düzülürdü fakat malum nedenlerle hala insanlar tarafından bilinmemesi tanınmaması için uğraşılmaktadır hakim sınıf tarafından ama gelecekte bir gün mutlaka insanlar bugünlere bakıp çok şaşıracaklardır eminim, böyle bir filozofu nasıl olur da kitleler bilmez araştırmaz, Marx'ı bilmeden nasıl üniversite mezunu olmuş insanlar diye...
edit. eksi oylayan arkadaş diyalektikle ilgili bir yanlışım varsa eğer beni aydınlatırsa çok sevineceğim.
bence en önemli öğretisi devrimcilik hakkında düşüncelerdir.
nitel değişim nicel değişikliklerle mümkündür ve bu konuda nicel birikimleri
önemsemeyen anarşizm'e çatarlar.
ama ben devrimci değil de reformcu bir anarşisttim.
georges politzer reformculuğu da sevmez ama zaten ben komünist de değilim.
pozitif ateistler ve agnostikler tarafından yaygın olarak kabul gören materyalizm formudur. diyalektik bilimin olmazsa olmazlarındandır, materyalizm ise tamlayanı ne olursa olsun irrasyonel bir tamlanan olmaya mahkumdur.
kısaca ; her şeyin birbirine bağlı olduğunu, her şeyin değişebileceğini, niceliğin nitelik yaratabileceğini ve zıtlıkların birliğini anlatan düşüncedir.
