Hegel'e göre; olgu/pratik, idea/teoriye uygun olmalı, onunla örtüşmelidir.
Diyalektik materyalizme göre; ideal, teoriler, ilkeler ve hatta değerlerin kendisi olgu ve pratikten çıkarılmalıdır, olgu ve pratiğe göre uygun olmalı.
diyalektik, poliyalektik de olabilir: karşıtlıklar birbirine hiç yaklaşmazlar ve uzaktan sadece etkileşirler, burada da olduğu gibi. zaten çatışma libido ve kültür yitimidir. bu poliyalektik durum doğada da karşımız çıkmaktadır ve atom altı parçacıklarda elektrik kuadropol etkileşmesi, izomer kayması, enerji düzeyi yarılması gibi kavramların ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
zıtların birliği, tez-antitez-sentez süreci... olayların ortaya çıkışını tahlil ederken göz önünde bulundurulması gerekir. sebep sonuç ilişkisi, niceliğin niteliğe geçişi (suyun 100 derecede buharlaşması gibi), her şeyin birbirine bağlı olduğu gerçeği, olumsuzlanmanın olumsuzlanması diye gider bu kurallar.
