bilimin ve iletişimin çok hızlı gelişmesi sonucu hem bilimle olan çelişkiler hem de insanların başka toplumların yaşayışlarını görebilmeye, iletişim haline geçmeye başlamasıyla olan kaçınılmaz süreçtir. avrupa bu sürece daha erken girmiştir ama özellikle müslüman toplumların geç kalmış olmasına rağmen avrupadan çok daha hızlı, bilinçsiz ve sert bir şekilde girdiği süreçtir.
Kesinlikle katıldığım, bir uyanışın habercisi olan, önü alınamayacak çöküştür.
Bu önlenemez çöküşün asıl sebebi. dinlerin, insanları şükür, sabır, kadercilik, ebedi cennet, cehennem vs. gibi topluma ve değişen dünyaya entegre olmalarının önüne geçen, baskılayıcı, yaşamdan soyutlayıcı kavramlarla, dine inanan insanları, topluma dini telkin eden kişi ve oluşumların kendi menfaat ve çıkarları doğrultusunda kullanmalarından kaynaklanan durumdur..
Dünya geliştikçe, insanlar kendilerinde sorgulama iradesi ve özgürlüğü buldukça bu süreç kaçınılmaz şekilde daha da hızlı ilerleyecektir..