ömer asım aksoy'un 2000 sözün eleştirisini yaptığı, ilk basımı 1991 kasım'da çıkan kitabıdır.
iki ana bölüme ayırarak incelemiş.
ilk bölüm olan "türkçe yanlışları" kendi içinde 18 başlığa bölünmüş.
ikinci bölüm olan "osmanlıca yanlışları" ise 6 başlık altında incelenmiş.
1. bölüm: türkçe yanlışları
1- yapıları yanlış olan sözcükler
örn: çekirdek yiyilip, gazoz içilen yer. / yanlış
çekirdek yenilip, gazoz içilen yer. / doğru
2- birbirleriyel karıştırılan sözcükler
örn: ingiliz sömürgesi altıında yaşayan ülkeler.../ y
ingiliz sömürüsü altında yaşayan ülkeler... / d
3- okuma, yazma, söyleme yanlışları:
4- yazım yanlışları:
örn: buna gönlün el verir mi? / y
buna gönlün elverir mi? / d
5- yanlış anlamla kullanılan sözcükler:
örn: çam fidanını eski yerinden söküp buraya ekiniz. /y
çam fidanını eski yerinden söküp buraya dikiniz. /d (tohum ekilir, fidan, ağaç dikilir)
6- gereksiz sözcükler:
örn: yüz adet karyola satın alınacaktır. /y
yüz karyola satın alınacaktır. / d
7- yineleme yanlışları:
örn: teşekkür - şükran
devre - dönem
8- gereksiz yardımcı eylemler:
örn: ... isteklilerin bakanlığımız özlük işleri müdürlüğüne başvuruda bulunmaları gerekiyor./ y
... isteklilerin bakanlığımız özlük işleri müdürlüğüne başvurmalaraı gerekiyor. / d
9- çelişen sözler:
10- tamlama yanlışları:
11- özne yanlışları:
12- tümleç yanlışları:
13- yüklem yanlışları:
14- yanlış yerde bulunan sözcükler:
15- çeviri kokan sözler:
16- bozuk anlatımlar:
17- özentiler:
örn: dedikodusal/ y - dedikodulu / d
brifing vermek / y - bilgi vermek / d
18- atasözlerinde yanlışlar:
19- deyimlerde yanlışlar:
2. bölüm: osmanlıca yanlışları
20- yapıları yanlış olan sözcükler:
21 birbiriyle karıştırılan sözcükler:
örn: şeb- i aruz / y
şeb-i arus /d
Anlamı çok değiştirdiği için çok dikkat edilmesi gereken yanlışlardır. Demin sözlükte şöyle bir tanıma denk geldim.
Bir gazete başlığında gazete için: "bir günlük siyasi gazete" denmiş. Buradan, gazete sanki bir gün çıkıp kapanacakmış anlamı çıkıyor. Doğrusu "günlük siyasi bir gazete" olmalı. Görüyorsunuz anlam ne kadar değişiyor.
Bunun iki üç sebebi var: TV dizi ve filmlerindeki iğrenç çevirilerin toplum belleğine sirayet etmesi. Bu ifadenin ingilizcesi "a daily political newspaper" olur. Buradaki "a", yani "bir" çevirilerde o kadar yanlış çevrilir ki işte Türkçemizin içine böyle edilir. Çevirisi genelde şöyle olur: "bir günlük siyasi gazete". bakın yukarıdaki çeviri olmayan yanlış cümleyle aynı.
Aslında "a"nin çevrilmesine bile gerek yok. "Günlük siyasi gazete" yeterli olacaktır. Ama bizim yarım akıllı çevirmenlerimiz Türkçe bilgisinden kıt oldukları için bunu idrak edemez.
ikinci sebep de dediğim gibi Türkçeyi çok iyi kullanamamak, yani çok fazla kitap okumamış olmak.
Uludağ Sözlük gibi okuma yazma ve kültür oranının iyi olmasını beklediğiniz yerde böylesi varsa normal anadolu halkını siz düşünün artık.
Her gün radyoda, televizyonda, günlük gazetelerde; her ay dergilerde, kitaplarda öylesine dil yanlışlarıyla karşılaşıyorum ki, birçok yazarın okur - yazarlığından kuşkuya düşüyorum. Diyeceksiniz ki: "iş yazarla, bitmiyor bir de bunları yayımlayanlar var." Doğru, ama onların yayımladıkları yazıları okudukları kanısında değilim. Ne yayımlanmadan önce, ne de yayımlandıktan sonra.
