Türkiye'de,Güneydoğu Toroslar'dan doğar.Suriye ve Irak'ı geçerek Basra Körfezi'nde denize dökülür.Uzunluğu 1.850 km'dir.Bunun yaklaşık 520 km'si Türkiye'dedir.insanlık tarihi boyunca önemli bir akarsu olmuş,Mezopotamya uygarlıklarının yeşermesinde önemli rol oynamıştır.Nehrin denize döküldüğü yerden Bağdat'a,hatta Musul'a kadar deniz taşıtlarıyla ulaşılabilir.20. yüzyılda,Basra -Musul-Bağdat arasında tren ve karayolu taşımacılığının gelişmesiyle,dicle üzerinde yapılan taşımacılığın önemi azalmıştır.
Diyarbakır iline bağlı bir ilçe.
kuzeyi palu(elazığ), doğusu hani , batısı ergani ve maden(elazığ) , güneyi eğil ilçeleri ile çevrilmiştir.
975 km2' lik bir alana yayılmış olan ilçe topraklarının büyük bir bölümü dağlık ve ormanlıktır.
ovalar ise dağlar arasına yerleşmiş küçük parçalar halindedir.
ilçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 970 m dir.
arazinin %30 unun meşe ağaçlarıyla kaplı ve ormanlık olması yüzünden diyarbakır'ın diğer ilçelerine göre daha fazla yağmur almaktadır.yağmurlar özellikle aralık ayından başlayıp nisan ayının sonuna kadar devam eder. yazlar çok sıcak ve kurak kışlar ise çok soğuk olur.
