Kesinlikle halk önce gelir. Yahu bu millet 16 defa yıkılan devleti 17 defa kurmuş. Bu millet devletini baştacı yapmış zaten. Neden devleti halktan ileri görülmek zorundaki. Sonuç olarak devletin bütün çarkları millet sayesinde dönüyor. Millet olmadan devlet bir hiçtir.
Devlet, bir aygıttır. Vidayı sıkan tornavida gibi. Şarabı açan tirbüşon gibi.
insanlar tabiat halinde yaşarken, toplum sözleşmesini akdederek cebir tekelini devlete devretmiş ve devleti tanımış, teşekkül ettirmiş, hayata geçirmiştir.
Sorunun cevabı, oldukça basittir. Devlet, halk için, halk sayesinde, halk marifetiyle mevcuttur.
kronolojik olarak, batı avrupa'da önce uluslar ortaya çıkmıştır, ardından ulus devletler. geri kalan coğrafyada - özellikle de az gelişmiş ülkelerde - önce ulus-devlet ortaya çıkmış ve o devlet akabinde ulusu inşa etmeye çabalamıştır. batı avrupa'da birey ayrıcalıklı konumda iken geri kalan coğrafyalarda bir devlet fetişizminden söz etmet mümkün olmaktadır. tabii mesele bu kadar basit mi? değil. ama bu da bir perspektif.
