her uzun yazımda olduğu gibi sizlere bir çok kanıt sunacağımdan önyargılarınızdan şimdiden arınıp sadece gerçekleri akıl süzgecinizden geçirmeye hazırlanmanızı dilerim.
şimdiden saygılarımı sunuyor ve aynı saygıyı sizden de bekliyorum.
dersim daha sonra değiştirilen adıyla tunceli'de 1876 yılından itibaren tam 11 isyan çıkmıştır. bunlardan en kritiği 1921 ve 1916 yıllarında yaşanmıştır. bu isyanlar ve sebepleri şu başlıklarla açıklanabilir.
1- dersim isyanına giden süreç
2- dersim isyanı ve dış etkenleri
3- dersim'le alakalı sunulan raporlar
4- dersim'de harekat öncesi ve sonrası nüfus
5- dersim şehitlerimiz ve harekat
1- dersim isyanına giden süreç:
bu isyanların ilki 1876 yılında abdülhamit padişahken çıkmıştır. 1916'ya kadar daha pek çok isyan ve devlete baş kaldırma yaşanmış olmakla beraber abdülhamit bu aşiretleri birbirine düşürerek onlarla baş etmeyi başarabilmiş ve hatta gelecekteki aşiret reislerini kontrol altına alabilmek için sadece aşiret reislerinin çocukları için özel bir okul yaptırmış ve aşiret reislerine çocuklarını buraya göndermelerini söylemiştir.
1876 yılından 1916 yılına gelindiğinde birinci dünya savaşı sırasındaki rus işgali esnasında rus destekli olarak bir dersim isyanı daha çıkmıştır. isyan güçlükle bastırılmıştır.
ardından alınan tehcir kararı ile ermeni halkı göç ettirilmeye başlanınca ingilizler tarafından kurulan ve amacı kürdistanı kurmak olan o günün bdp'si olan hoybun cemiyeti görevlisi m. nuri dersimi'nin anlatımına göre yaklaşık 20 bin ermeni devlete verilmemiştir. ittihatçılar aşiretleri kendi tarafına çekmek için bazı aşiretlere özerklik sözü verince aşiretlerden bazıları da ruslara karşı bizimle birlikte savaşmıştır.
1876-1916 kısmı böyleyken 1921 yılına gelindiğinde o güne kadar olan en büyük dersim isyanı çıkmıştır.
Koçgiri isyanı: tbmm'ye karşı ermenilerle birlik olarak kürt aşiretlerinin çıkardığı bir isyandır. isyan güçlükle bastırılabilmiştir. kurtuluş savaşı'nı zora sokan isyanların başında gelen koçgiri isyanı ingiliz destekli bir isyandır. gene bu isyanda da ermenilerle kürtler aşiretleri işbirliği göstermişlerdir ve hatta hoybun cemiyeti ile ermeni cemiyetleri bir kürdistan-ermenistan sınırı dahi çizmiştir.
koçgiri isyanı sonrasında bir çok kürt aşiret isyanı daha çıkmıştır. 1. jilyan raçkodan raman 2. jilyan isyanları gibi...
ve yıl 1937 daha önce musulu almak için hazırlık yapan mustafa kemal ve mücadele arkadaşları gene bir ingiliz ajanı olan şeyh saitle karşılaştıkları gibi şimdi de seyit rıza adında bir isyancıyla karşı karşıyadır. dersim isyanına giden süreç bu şekildedir. ancak isyanın iç yüzü ancak dış bağlantıları kavrandığında anlaşılabilir.
2- dersim isyanı ve dış etkenleri:
a)fransa faktörü: fransa 1800 lü yıllardan itibaren ortadoğuyu kontrol altına almak için çabalamaktaydı. 1. dünya savaşı esnasında imzalanan sykes-picot antlaşmasıyla güneydoğu anadolu bölgesi kendisine verilmişti. ve serv antlaşmasının 62. maddesine göre de bu bölgede bir kürdistan kurulacaktı. ancak kurtuluş savaşı ile bu amaçlarından vaz geçmek zorunda kaldılar. ancak mustafa kemal atatürk musul'u alma kararı alınca önce şeyh sait isyanını ve ardından da dersim isyanını desteklemişlerdir.
fransız ajanı izettin'in dersim isyan lideri seyit rıza'ya gönderdiği mektuplar bunlara kanıttır. ayrıca seyit rıza ifadesidne de bunları anlatmaktadır. en önemlisi ise isyan çıkmadan önce ajan izettin seyit rıza'ya bir mektup getirmiştir. ve isyanda bundan sonra patlak vermiştir.
b)ingiltere faktörü: ingiltere'de ortadoğu'da 1800 lerden itibaren egemenlik kurma mücadelesindedir. ve 1. dünya savaşından sonra anadoluda kendisine bağlı kürt devleti kurmak için kürt teali cemiyetini kurmuştur ancak serv antlaşmasından sonra bu cemiyet hoybun adında bir ermeni-kürt cemiyetine dönüştürülmüştür. ingiltere 1800lerin başlarından itibaren sayısız ajan ve misyoneri ortadoğu ayrıca anadolu'ya göndermiştir. bu misyoner ajanlar aracılığıyla musul meselesi çıkınca nasturi ve şeyh sait isyanlarını çıkartmıştır. şeyh sait'in oğlu dahi isyandan sonra ingiltere'de ortaya çıkmıştır. ingilizler bunla da yetinmeyip raçkodan ve raman isyanlarını da çıkartmışlardır. churchill'in cumhurbaşkanı mustafa kemal atatürk'ü türkiye'yi musul konsunda diretmesi halinde ülkenizi böleblirim tehditi de bilinen bir gerçektir.
c) rusya faktörü: ruslar 1916 yılında dersimde planladıkları büyük isyan sonrasında amaçlarına ulaşamamışlardır. ancak yeni gelen sovyetler içinde durum farklı değildir. her ne kadar kurtuluş savaşı sırasında yardım edilmiş olsa dahi seyit rıza'nın da ifadelerinde yer aldığı söylediği gibi rusya'dan yüklü mühimmat yardımı dersim isyancılarına getirilmiştir.
d) ermeni faktörü: 1919 yılı sonrasında kürt ve ermeni komiteleri ortak hareket etme kararı almışlardır. ve binbaşı noel ile hoybun cemiyeti arasında yapılan antlaşmalarla bir kürdistan-ermenistan sınırı belirlenmiştir. ermeni bogos ve hoybun cemiyeti üyesi m. nuri dersimi dersim ve çevresinde gizli görüşmeler yapmışlardır. ve gene isyanı başlatan kahmut köprüsünün yakılması olayını gerçekleştiren isyancı da ermeni asıllı demirci mustafadır.
3- dersim'le alakalı sunulan raporlar: bu raporların başında kurtuluş savaşı komutanlarından fevzi çakmak'ın raporu gelir.
fevzi çakmak raporunda "dersim'i askere almayın silah kullanmayı ve askeri taktikleri öğrenirlerse bize saldıracaklardır."
cemal bardakçı ise "dersimde huzursuzluğun sebebi açıktır." diyerek aşiretleri işaret etmiştir. hamdi bey de 1 kasım 1936 yılında vergi vermeyen asker vermeyen ve devleti tanımayan ayrıca dış güçlerle irtibat halidne olan bölücü aşiretlere şu sözleri söylemiştir.
"dersim bir çıbandır bu çıban okşamakla geçmez onu kökünden koparma gerekmektedir."
aynı söylem 1 kasım 1936'da mustafa kemal atatürk tarafından yinelenmiştir.
ve gelelim en son ama en önemli kısma...
4- dersim harekat öncesi ve sonrası nüfus:
bu kısımda lafı dolandırmaya pek gerek yok çünkü veriler ortadadır.
dersim nüfusu 1935 : 101.935
dersim nüfusu 1940: 94.639
bu veriler dahi katliam olmadığını 100 binlerce insanın öldürülmediğini kanıtlamaktadır. dersim isyanı esnasında toplam kayıp ise 13.160'tır ve yaklaşık 12 bin insan zorunlu iskan ettirilmiştir. bu ailelerse isyana karışma ihtimali olan ailelerdir.
şunu da dipnot düşmek gerekir. modern kürt tarihi uzmanı davit mcdowell dersim'de 40 bin kişinin katledildiğini ileri sürer. ancak bu kişi kürdistan için kendince emperyalist emellerle tarihi belgeler oluşturmaya çalışmaktadır.
aynı mcdowell 1. dünya savaşında osmanlı ordusunda tam 250 bin kürdün şehit düştüğünü söylemektedir. halbuki osmanlı zaten 1. dünya savaşı'nda 358 bin asker kaybetmiştir. yani bu durumda şehitlerimizin yarısından fazlası hatta %70i kürttür. böyle birşey nüfus oranı olarak da mümkün değildir.
5- dersim şehitlerimiz ve harekat: 1937 yılının sonlarında mustafa kemal atatürk bölgeye singeç köprüsünü açmak için gelecektir. ve güvenliği de o bölgedeki bir karakol sağlıyordu. ancak isyancıların saldırısıyla 33 askerimiz ve ismail hakkı komutan şehit edilmiştir. saldırılar bunla da kalmamış devam etmiştir. diğer türk birlikleriyle bağlantı kurulmasın diye bölgedeki telefon hatları kesilir. ve birçok köprü isyancılar tarafından yıkılır.
Pax bucağı karakoluna baskın düzenlenir. Seyit Rıza bizzat Sin Karakolu'nun da basılması için asi milislere emir verir. Bölgedeki 9. Seyyar Jandarma Taburu'na da baskın düzenlenir. isyan yayıldıktan sonrasında harekat artık kaçınılmaz olmuştur.
bölge komutanı general alpdoğan bölgeye giremediği için hava harekatı yapılır isyancıların özellikle laş bölgesindeki isyancı birlikleri dağıtılır. ancak dağlarda savaş zor olduğundan harekat yavaş ilerlemektedir. seyit rıza çağrıldığı barış görüşmeleri esnasında tutuklanır. ve kendisi sorgusunda ingiltere'den rusya'ya kadar olan bağlantıları anlatır. ayrıca daha sonra diğer 11 isyan lideri de yakalanır.
ve 7 sı idam edilir. 4'i ise yaşı tutmadığından ağır mühebbete çarptırılır. görüldüğü üzere isyancı başları dahi yaşı tutmadığı için asılmamıştır. hal böyleyken bebekleri öldürmek nasıl mümkün olabilir?
asılan kişiler şunlardır: Seyit Rıza
Resik Hüseyin (Seyit Rıza'nın oğullarından, 16 yaşında)
Seyit Hüseyin (Kureyşan-Seyhan aşiret reisi)
Fındık Ağa (Yusfanlı Kamer Ağa'nın oğlu)
Hasan Ağa (Demenan aşiret reisi Cebrail Ağa'nın oğlu)
Hasan (Kureyşanlardan Ulkiye'nin oğlu)
Ali Ağa (Mirza Ali'nin oğlu)
17 kasım 1937 yılında mustafa kemal atatürk singeç köprüsünü dersimde açmıştır.
gerçekler böylesine ortadayken kör gözler her zamanki gibi göremeyecektir.
cahile bir şey anlatmak verimsiz toprağa ekin ekmek gibidir.
saygı duyanlara ve ilgi gösterenlere teşekkür ederim.
dediğim gibi cahile laf anlatmak verimsiz toprağa ekin ekmek gibidir. aradaki nüfus farkının bile 10 bin olduğunu göremeyen yazar kişiliğine ne denilebilir ki başka ne denilebilir?
konuyu tartışmaya açan bir ifadedir. lakin içerikte hem isyancı başının yaşı tutmadığı için asılmadığı söylenip, hem asılanlar arasında ilk sırada seyit rıza'nın isminin belirtilmesi gibi bilgi tutarsızlıkları olması ve niteliğine ciddi anlamda değinilmemiş nüfus rakamları gibi bilgiler sağlıklı değerlendirme yapmayı güçleştirmektedir. ayrıca bu kadar uzun bir metin verilmekle birlikte kaynak belirtmesi de ciddi anlamda yapılmamıştır. bununla birlikte yazarın giriş ve bitiriş kısımlarındaki nazik üslubu, bağcı dövme değil, üzüm yeme niyeti taşıdığını gösterir niteliktedir.
amaç üzüm yemek değil, bağcı dövmek olunca, her türlü abartı, uydurma, edebiyat, peşpeşe ve devlete nelere mal olacağı düşünmeden basit çıkarcı siyaset uğruna ortaya atılır.
seyit rıza'nın asıldığı değil sadece 11 isyan liderinin 6 sının asıldığı yazılmıştır. ayrıca kaynakça istenmiş ve hepsinden önemlisi metni okumayıp sırf başlığa bakıp muhalefet olanlara bilgece okumalarını tavsiye ederim.
kaynakça entry'nin sonundaki linkte verilmiştir ama madem buraya da kopyalıyım.
http://www.diyadinnet.com...1-kaybetti%C4%9Fi-bilgisi
^ name="radical">Şablon:Cite web l
^ a b c David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, Mayıs 2004, s.209
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; radical isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: <a class="external text" href="http://tr.wikipedia.org/w..._gösterme">Kaynak gösterme</a>)
^ ismail Beşikçi, Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi, Belge Yayınları, 1990.
^ a b Ntv Tarih dergisi, 11.sayı, Kapak konusu
^ a b Leslie A. Davis, Yves Ternon et Anne Terre, La province de la mort: Archives américaines concernant le génocide des Arméniens (1915), Éditions Complexe, 1994,(ISBN 9782870275238) sayfa: 210. Alıntı="Beaucoup d'Arméniens ont été massacrés par les Kurdes à l'instigation du gouvernement turc; mais d'un autre côté, nombreux sont les Kurdes qui ont abrité les Arméniens dans leurs villages et les ont protégés de diverses façons. Les Kurdes du Dersim ont beaucoup fait pour les aider. J'ai bien connu nombre de ces Kurdes et je les ai trouvés très amicaux. Certains d'entre eux venaient souvent me voir, entre autres trois vénérables aghas à longue barbe."
^ "Çağlayangil'in Anıları / Kader Bizi Una Değil, Üne itti", Dışişleri bakanı ihsan Sabri Çağlayangil, Bilgi Yayınevi 2007, Sayfa 65, ISBN:9752202221
^ a b c d e f g Dr. M. Nuri Dersimi, Hatıratım, Geliştirilmiş Yeni Basım (ilk baskı: Roja Nû Yayınları, isveç, 1987)
^ a b Tarihçiler Dersim'i nasıl yorumluyor? Radikal, Taner Akçam/ Minnesota Üniversitesi, Dersimlilerin 1915 Ermeni soykırımı sırasında takındıkları tutum onların imhasında ayrı bir rol oynamıştır.
^ Ak Parti resmi sitesi, Dersim Olayları ile ilgili Yeni Belgeler Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın, Genişletilmiş il Başkanları Toplantısı'nda Dersim olayları ile ilgili açıkladığı yeni resmi belgeleri konu alan haber
^ Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-2000, Cilt I (1923-1940), Yapı Kredi Yay., istanbul, 2006, s. 277.
^ (Armaoğlu, 1987:126).ARMAOĞLU, Fahir, (1987), 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi, 1914 - 1980, Ankara.
^ (Akgül, 1992:101-104 ).AKGÜL, Suat, (1992 ), Yakın Tarihimizde Dersim isyanları ve Gerçekler, istanbul.
^ (Akgül, 2001:69-7).AKGÜL, Suat, (2001), Dersim isyanları ve Seyit Rıza, Ankara.
^ (Akgül, 2001:87-94).AKGÜL, Suat, (2001), Dersim isyanları ve Seyit Rıza, Ankara
^ (Akgül, 1992:115-120).AKGÜL, Suat, (1992 ), Yakın Tarihimizde Dersim isyanları ve Gerçekler, istanbul.
^ Çağaptay, Soner (2002). "Reconfiguring the Turkish nation in the 1930s". Harvard. 2010-08-02 tarihinde erişilmiştir.
^ a b Hür, Ayşe (16 Kasım 2008). "1937-1938’de Dersim’de neler oldu?". Taraf. 9 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir.
^ New perspectives on Turkey, Issues 1-4, Simon's Rock of Bard College, 1999 p. 15. (ingilizce)
^ Paul J. White, Primitive rebels or revolutionary modernizers?: the Kurdish national movement in Turkey, Zed Books, 2000, ISBN 978-1-85649-822-7, p. 80. (ingilizce)
^ Cemil Koçak, Umumi müfettişlikler (1927-1952), iletişim Yayınları, 2003, ISBN 978-975-05-0129-6, p. 144.
^ Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu, p. 66.
^ a b Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Güney Doğu, istanbul, p. 66, 194.
^ Cumhuriyet, August 26, 1935.
^ Erdal Aydoğan, "Üçüncü Umumi Müffetişliği'nin Kurulması ve III. Umumî Müffetiş Tahsin Uzer'in Bazı Önemli Faaliyetleri", Atatürk Yolu, Ankara Üniversitesi Türk inklâp Tarihi Enstitüsü, Vol. 33-34, pp. 1-14.
^ Hasretyan, M. A. (1995) Türkiye'de Kürt Sorunu (1918-1940), Berlin, Wêşanên, ënstîtuya Kurdî: I., p. 262. (Türkçe)
^ ihsan Sabri Çağlayangil, Anılarım, "Bölgedeki dönemin emniyet görevlisi ihsan Sabri Çağlayangil:'Atatürk Singeç Köprüsü'nü açmaya gidecek. O tarihte Seyit Rıza Dersim'in lideri. Devlet, Fırat üzerine bir köprü yapmış. Köprünün başında da bir karakol. Karakolda 33 askerimiz, başlarında ismail Hakkı adında bir yedek teğmen var. Köprüye Dersimliler saldırı düzenliyor. Karakol yakılıyor ve 33 askerimiz şehit oluyor. işte bu olay isyanın başlamasıdır. Atatürk olayla ilgileniyor ve kesin talimat veriyor: 'Bu meseleyi kökünden hallediniz..."
^ Bilal Şimşir, Kürtçülük Cilt II
^ Semih Vaner, Modernisation autoritaire en Turquie et en Iran,L'Harmattan, Ekim 1991,(ISBN : 273841009X), s.76
^ Ahmet Kahraman, a.e.g., s. 286-287.
^ Ahmet Kahraman, a.g.e., s. 292-293.
^ 16 Kasım 1937 tarihli Cumhuriyet gazetesi
^ M. Kalman, Belge ve tanıklarıyla Dersim Direnişleri, Istanbul, 1995, s. 350.
^ Cumhuriyet, November 18, 1937, 17 Kasım 1937: Atatürk'ün (Türkçe)
^ "Atatürk Pertek'te", Pertek Kaymakamlığ resmî sitesi.
^ "1937-1938’de Dersim’de neler oldu?", Taraf, November 16, 2008.
^ Faik Bulut, ibid, p. 277. (Türkçe)
^ Dersimi, N., Kurdistan Tarihinde Dersim, Doz yayınları, 1997, s. 291.
^ Muhsin Batur, Anılar, Görüşler, Üç Dönemin Perde Arsası, Milliyet Yayınları, 1985, p. 25. (Türkçe)
^ Martin van Bruinessen, Kurdish ethno-nationalism versus nation-building states: collected articles, Isis Press, 2000, ISBN 978-975-428-177-4, p. 116. (ingilizce)
^ a b Tunceli valiliği resmi sitesi il nüfusu sayfası
^ http://www.ntvmsnbc.com/id/25299620
^ Başbakan Dersim'le Resmi Tarihi Yırttı, Radikal, Cengiz Çandar, haber tarihi 24.11.2011
Ek okumalar [değiştir]
Ne zamandan beri nüfusun onda birinden fazlası öldürülerek isyan bastırılıyor. Ben ne komünistım ne aşırı hümanist. Azıcık empati yeterli. Şeyh sait isyanı bastırılırken, Atatürk ün otoritesi sağlamken (ınönü serbest firka için elini masaya vurmaya cesaret edemediği zamanlarda (ki başyaverlerden birinin kızı açıkladı) ) sadece önde gelenler ve onlara yakın adamlar öldürüldü. Destek veren aşiretler sürüldü. Halk affedildi. Netekim bu son ciddi dini ayaklanmaydı. Tazminat vb b.ktan seyler verilsin demiyorum. Ama yüzleşirsek bi daha zarar veremezler bununla.
bugün bazı tanık olduğu söylenilen kişilerin birinci ağızdan "kadınlara tecavüz ettiler" gibi sözleriyle karşılaşıyoruz. kurşuna dizdiler bebekleri öldürdüler vs... isyan liderlerini bile yaşı tutmadığı için asmayan bir hükümet mi bebekleri öldürdü dediğimde ses çıkmıyor. katliam diyorlar nüfus sadece 7 bin azalmış ki bunun içinde sürülen aileler ağırlıkta.
ayrıca fevzi çakmak dahi "dersim bir sorundur" raporları hazırlamış bölgede her fırsatta isyan çıkartılmış üstüne üstlük devlet dinimizi çalıcak diye de propaganda yapılmış bu isyanı bastırmayıp da ne yapmaları gerekiyordu?
kadınları öldürmediler tecavüz ettiler diyen kişilerin atatürk düşmanı olduğu da aşikardır.
örneğin mehmet metiner kendisi atatürk'e dil uzatmıştır. peki kim bu kişi?
söyliyim. eski hadep başkan yardımcısı. hadep ne mi peki?
dtp'nin bir önceki versiyonu ve pkk'ya militan toplayan bir kuruluş.
bu tür konuların afaki sözlerle değil, rakamlarla, belgelerle, olaylarla tartışılması ve sağduyuyla değerlendirilmesi gerektiğini bir kez daha akla getiren bir ifade.
--spoiler--
dersim nüfusu 1935 : 101.935
dersim nüfusu 1940: 94.639
bu veriler dahi katliam olmadığını 100 binlerce insanın öldürülmediğini kanıtlamaktadır. dersim isyanı esnasında toplam kayıp ise 13.160'tır ve yaklaşık 12 bin insan zorunlu iskan ettirilmiştir. bu ailelerse isyana karışma ihtimali olan ailelerdir.
--spoiler--
yukarıdaki ifadelerin akla getirdikleri:
1) doğum kontrolü diye bir kavramın olmadığı bir dönemde bir ilde nüfusun 5 yılda % 7 azalması, o ille ilgili başka hiçbir bilginiz yoksa bile, salgın hastalık, doğal afet gibi bir nedenle, normalde artması gereken nüfusun üstelik çok da az olmayan bir oranda azalmaya maruz kaldığını gösterir. (unutmayalım ki 5 yıl boyunca normal şartlarda ölüm sayısından fazla doğum olmasını ve nüfusun 101.935'te kalmayıp artmasını beklemek gerekir. o artış da normal şartlar altında ülkenin 5 yıldaki ortalama nüfus artış hızı ile paralel beklenir.)
2) eğer 101.935 nüfuslu bir ilde 25.000 civarı nüfus azalmış ise (13.160 kayıp + 12.000 zorunlu iskan) , o ilde büyük bir olay olmuş olduğunu düşünmek gerekir. çünkü nüfusun neredeyse % 25'i eksilmiştir.
dolayısıyla, elbette ki ortada bir isyan olduğu ve devletin bu durumda bazı tedbirler alması gerekeceği noktasını es geçmemekle birlikte, o yıllarda söz konusu ilimizde aşırı bir nüfus eksilmesine yol açacak düzeyde bazı durumların olduğunu da teslim etmek gerekir, zaten üzerinde sıkıntı olan konu budur. yoksa eğer devletin isyana müdahale etmesine karşı çıkılıyorsa, ortada daha başka kaygılar ve art niyet var demektir. öte yandan normal şartlarda bir "isyana müdahale" durumunda bir yılda isyancılardan 13.000 kişi ölmez (aksi takdirde, şehit sayısı da (allah hepsine rahmet eylesin) 33'ten çok daha fazla olurdu). 13.000 kişi (devlet resmi rakamlarına göre 13.000 kişi) ölüyorsa , demek ki alelade silahlı çatışmalardan çok daha fazlası olmuştur.
tabii bütün bunlar tarihi kişilikleri karalama vesilesi yapılmamalıdır. neticede günümüzdeki gibi nokta operasyonlarının yapılabildiği, helikopterlerin olduğu bir dönemden bahsetmiyoruz. ancak yine de, şehirlerini haritadan silen, insanları kitleler halinde öldürebilen, sürebilen bir devlet imajının kafada oluşması ve kutsanmasından da, övülüp savunulmasından da kaçınmalıyız. makul düşünmeyi elden bırakmamak kaydıyla, tarihimizle hem olumlu, hem olumsuz yönleriyle yüzleşebilmeliyiz. böylece hem okullarda yalan-yanlış bilgiler vermekten ve çocuklarımızın soruları karşısında susup kalmaktan kurtulmuş oluruz. hem de gelecek için önemli birtakım dersler çıkarabiliriz. ceberrut devlet imajını silmeye de bir adım daha yaklaşabiliriz.
13. entry'e itafen yazılmıştır: eğer nüfus 7 5 yılda sadece 7 bin azalmışsa çıkıp da yüzbinlerce kişi öldürüldü diyemezsiniz. bunun da savunlacak bir tarafı yokken dönemin hükümeti isyan elebaşlarını bile yaşı tutmadığı için asmamıştır. 11 elebaşından sadece 7si asılmıştır. tüm bunları görmezden gelip olay büyüktü diyerek dönemin hükümetini suçlayamazsınız evet olay büyüktü çünkü elebaşlarından seyit rıza'nın da dediği gibi sscb dahi isyana destek vermişti.
yorum kabiliyetinize bravo demekten başka bir seçenek bırakmadınız açıkcası.
