isyan bir okadar gereksiz ve mantıksız,bastırma şekli bir okadar vahşice ve acımasız olan durumdur(bknz.Cumhuriyet gazetesi manşeti:''Aralarında Sabiha Gökçen'in de olduğu savaş pilotlarımız Dersim'e aralıksız bomba yağdırmaya devam ediyor''
devletin; ayaklanan bir avuç köpeğin kıçına tekmeyi bastığı isyan. sen kimsin lan cumhuriyeti tanımıyorsun? ananı öperler böyle. ha unutmadan; bu yerin adı tunceli dir.
"ulusumuzun layık olduğu yüksek uygarlık ve refah düzeyine ulaşmasının engellenmesinin düşünülmesine yer bırakılmadığım ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle mutluyum.(bravo sesleri, alkışlar)
tunceli'nde yapılan uygulamaların sonuçları bu gerçeğin belirtilerldir."
millet meclisi tutanak dergisi d. v, c. 20
katliam olduğunu reddenlerin,kulaklarını kapatıp bundan öte bir yere gidemiyorlar. bir allahın kulu çıkıpta "katliam değildir,çünkü...." diye bir açıklama yapsın. amk yok işte. çünkü zihniyet o değil "devlet adına katliam yapan da, bebekleri süngüleyip nehre atan da, mağaraya sıkıştırıp kadın erkek genç yaşlı herkesi yakan da, 20 çocuğu üşenmeden teker teker boğazlayan da şereflidir. buna karşı çıkan da teröristtir, haindir".
ayrıca
" atatürk'ün türkiye büyük millet meclisinin v. dönem
4. yasama yılını açış konuşmaları
1 kasım 1938
millet meclisi tutanak dergisi d. v, c. 27, sa. 3
not : bu konuşma atatürk'ün rahatsızlığı dolayısıyla başbakan celal bayar tarafından okunmuştur.
anayasamızın 36 ncı maddesi hükümlerine uyarak cumhurbaşkaınmız atatürk'ten aldığım emir üzerine bu yıla ait nutuklarını okuyorum.(alkışlar)
sayın milletvekilleri,
hepinizi sevgi ve saygı ile selamlarım...
geçen yıl aziz kamutay arkadaşlarıma ulus ve ülke için ne gibi verimli işler başarmak istediğimizi açıklamıştım. bu gün de bunlardan hangilerinin bu yıl içinde yapıldığını bildirmek isterim.
sayın arkadaşlarım,
her şeyden önce size kıvançla arz edeyim ki ulus ve ülke geçen yılı tam bir huzur ve sükün içinde yükselme ve kalkınma çalışmaları ile geçirmiştir.
uzun yıllardan beri süregelen ve zaman zaman gergin bir şekil alan tunceli'ndeki toplu haydutluk olayları belli bir program içindeki çalışmalar sonucu kısa bir sürede ortadan kaldırılmış, bölgede bu gibi olaylar bir daha tekrarlanmamak üzere tarihe aktarılmıştır.(bravo sesleri)
..." http://tr.wikisource.org/...ış_konuşması_1_kasım_1938
ve cemal süreyya o anları çok güzel anlatır.
"bizi bir kamyona doldurdular.
tüfekli iki erin nezaretinde.
sonra o iki erle yük vagonuna doldurdular.
günlerce yolculuktan sonra bir köye attılar.
tarih öncesi köpekler havlıyordu.
aklımdan hiç çıkmaz o yolculuk,
o havlamalar, polisler.
duyarlığım biraz da o çocukluk izlenimleriyle besleniyor belki.
annem sürgünde öldü, babam sürgünde öldü"
munzur dile gelse de anlatsa dersim isyanı'nı. devletin masumların üzerine çöktüğü isyandır dersim isyanı. bu şerefsizler önce masum insanların kanına girme planları yaparlar ondan sonra da avrupa'dan "bizi öldürecekler burada bir katliam yaşanacak" diyerek yardım isteyen seyit rıza'ları hain ilan ederler. şerefsiz işte bunlar daha ne denebilir ki?
dedemin bizzat şahit olup, anlattığında tüylerimin diken diken olmasına, boğazımda bir şeyler düğümlenmesine sebebiyet veren katliamdır. kelimeleri toparlayabilsem buraya dökerdim de, biliyorum yazdığımda ben de kelimelerim de dağılacak.
dersim isyanlarını tek boyutlu ve kemalist devrimi idam sehpasına çıkartarak yorumlamak eksik, taraflı ve yanlış bir değerlendirme olur kanısındayım. isyanlar öncesi umum müfettişleri tarafından hazırlanan ve çözüm noktasında askeri harekatı tek çıkar yol olarak tarifleyen anlayışın cumhuriyet kurucu kadrolarının büyük oranda asker kökenli olmalarıyla yakından ilgisi olduğunu düşünüyorum. 1938'de ikinci harekat başladığında başbakan olan, sivil Celal Bayar dahi kurtuluş mücadelesinde komitacı vasıflarıyla sivrilmiş bir isimdir. diğer isimler arasında ise neredeyse sivil olan yoktur. elbette hiçbir açıklama isyanlar sırasında yaşanılan yanlış uyuglamaları, hava harekatı gibi hedef gözetmeksizin ölümleri artıran uygulamaları meşrulaştırmaz. ancak aynı şekilde hiçbir gerekçe de isyanı ve isyancı aşiret liderlerinin tavrını meşrulaştırmaz. yaşanılan durum devlet açısından da, isyancılar açısından da cumhuriyet tarihinin utanç sayfalarından birisidir. ancak yapılan yorumların çoğunda ya bir tarafı ya diğer tarafı haklı gösterme çabaları da en az isyan ve bastırılması süreci kadar utanç vericidir. bir yanda devletin uyguladığı şiddeti meşrulaştırma çabası diğer yanda isyancıları kahraman yapma sevdası da toplumumuzun psikoljik sakatlığının bir göstergesidir. ne bu olay doğrultusunda devleti eleştirmek mustafa kemal'i ve cumhuriyet'i topyekün karşına almak demektir, ne de isyancıları eleştirmek "faşizm"dir.
40.000 kişinin askeri harekâtla, zehirli gaz bombalarıyla mağaralarda öldürülmesiyle sonuçlanan, yaklaşık 120.000 kişinin başka yerlere sürgün edilmesiyle devam eden türkiye tarihinin kara lekelerinden sadece biridir.
40 bine kadar sayı sayamayacak zırcahil malların 40 bin ölü diye zırvaladıkları eşkiyaya yönelik operasyon. kancıklık milli sporları olduğundan mehmetçiğe saldıran, hizmet için giden silahsız memuru bile kesen orospu çocuklarına da kurban diye ağlar bu soysuz ayak takımı.
ugruna 10 entry girilmesi nasıl bir iki yüzlülügün ortada oldugunu bariz bir şekilde gösterir.
iş bu katliamı kınayınca, bir anda maraşta katledilen sünniler (ne demek oldugunu bilmiyorum ama biz ya şiiydik ya sünni o kadar uzagım bu saçmalıklara) nasıl oluyorda bugün alevilerin hakkını savunuyor gibi saçma sapan bir eleştiriye maruz kalabiliyoruz.
suninizinde şiinizinden alevinizinde deyip ana avrat küfretmek istiyorum bazen. en çokta bu katliamı bir türlü kabullenemeyen kemalistlere sinir oluyorum. şimdi git bak diger türk katliamlarına feryat figandır her başlık.
üçlemenin ilk halkası olması dolayısıyla pek ilgi görmez bu katliam. oysa sırf isyan etti diye asılan kesilen insanlar için üzülmelidir kendine insan diyen.
ama insan diyen diyebilen ya da. birilerinin gözlerinin içine içine sokacam bu katliamı, yobazlar sivasta şunu bunu yaptı diyemesinler diye.
türk evlatlarını kalleşçe baskın verip şehit eden bir grup lağım faresinin itlafını katliammış gibi göstermeye çalışan genelev sermayesi evlatlarının uluduğu başlık. bu devlet, bu millet size çok merhamet ediyor kıymetini bilin...
