doğuda kürt dğünlerinde veya yemeklerinde çağrılan sesi güzel insan...
saçma sapan mankenlerin, saçma sapan reklamlarıyla, saçma sapan şarkıları ,en fazla 50 bin satarken
iki üç milyona yaklaşan satış rakamlı dengbejler vardır..
(bkz: kazo)
kürtçe sözlü edebiyatın temsilcilerine verilen ad.
Mehmet UZUN bir çok kitabında dengbejlerden uzun uzun bahsetmiştir.
dengbejlerim adında bir kitabıda vardır.türkçeye çevrilmiş olarakda bulunur.
"sonradır işte
toprak
bize uzayan gövdesi ölümün
çok çok önceydi biz küle bakmıştık,
sonradır işte dengbej
ölüm bizi bilir biz küle bakarız,
kızılız ,
batmış ve doğacak şafaklarımızın künyesi,
kızılız ne olursa olsun..."
dünyanın ilk rapçileri olarak kabul edilir. şarkılar kürtçe olarak söylenir ve dünyanın hiçbir yerinde örneği yoktur. en önemli temsilcilerinden biri özcan deniz'in öz amcası şakiro'dur.
kısıtlı sayıda yazılı edebi esere sahip kürt dilinin ritmik ve genelde yaşlandıkça değeri artan ve beğeni kazanan sözlü müzikal her türlü sesli eseri. tarih ve romantizmi bir arada barındırdığını duydum. anadolunun çok sesliliğinin nadide örneklerinden. sanırım geçen yıl avrupada sırf bu alanla ilgili geniş katılımlı bir organizasyon vardı almanyada..
kürtçe üzerindeki yasaklar da, dengbejlik müessesini yaratmıştır.
kürtçe'nin gerek sözel, gerekse yazılı olarak kullanılması yasak olduğundan, insanlar kültürlerini, efsanelerini, masallarını bu şekilde kulaktan kulağa, kuşaktan kuşağa aktarmışlardır.
evrensel müzikte dengbejliğe karşılık gelecek bir tür yoktur. bu yönüyle benzersizdir.
indimde ise dengbejlik;
bir halkın var olma inadının çığlığı, ve sanatın gücünün bileşimidir.
Kürtçe'de 'Sese hayat veren' anlamına gelen 'Dengbêj', Kürt kültürüne ait destanları, aşk hikayelerini, isyanları, tarihi olayları herhangi bir enstrüman kullanmadan, sesleri ile canlandıran Kürt ozanlarına verilen isimdir. Denbêjlerin seslerini kullanarak yarattıkları yapıtlara "kilam"denir. Dengbêjler, yüzyıllar boyunca köy köy, şehir şehir gezerek anlattıkları hikayelerle, sözlü Kürt Edebiyatının yaşamasına aracılık etti.
kürt kültürünün dünyaya armağanı..müziğin tüm renklerini endüstrümansız olrak içine bulunduran ...bir şarkıyla dünyanın hüznünü ya da kainatın huzurunu mecnunun aşkını tattıran, zaloğlu rüstemin cedeleşmesine tanık bırakan ..
en düşük mertebesi olarak: http://fizy.com/#s/1c1xpf
-saat tam altıyı vurduğunda, başka bir renge çalardı köydeki uğultu: curcuna diner, sadece ilaheleşen belli sesler, tınılar, ritimler kalırdı orta yerde. koyunlar, kuzular, yaşı çok küçük çocuklar ve bir de Delta radyolarının değirmi koca düğmeleri çevrilirken yükselen gıcırtılar hakimiyet kurardı köye. derin bir huşu içinde düğmeleri çevirirdi eller. işte o vakitte, bir mabet yerine dönerdi radyolu evlerin önü... yaşlılar tütünlerini sarmış, nineler dizlerinin üstüne çömelip ellerini başına koymuş, genç kızlar, oğlanlar sessizce ilişmiş olurlardı kalabalığın yamacına. erivan radyosun da dengbêj saatiydi çünkü... karabetê xaco, şeroyê biro, efoyê eset, paşîke efo, memoye pîr, kereme anqosî, ahmede tecîr, mecîdê sileman, arame tîgran ve daha niceleri...
halkın yaşanan olaylardan haberdar olmasını ve yaşanan acının kuşaklar boyunca aktarılmasını sağlayan ses sanatının temsilcilerine verilen isim. genellikle herhangi bir entruman olmadan sadee ses ile sanat yapma şeklidir.
