hüseyin rahmi gürpınar'ın 1930'da vakit gazetesi'nde tefrika ettirdiği; daha sonra 1964'de ölümünden sonra basılan bir nevi sosyolojik tahlil romanı.
bir konakta karısı, kaynanası, oğlu, hizmetçisi, kedisi ve köpeğiyle yaşayan ve mahalleli tarafından deli diye anılan bir filozofun baş kahraman olduğu kitap. ön planda deli filozofun oğlunun başından geçen yasak bir aşk macerası anlatılır fakat kitabın asıl ilgi çekici noktası arka planıdır. hüseyin rahmi, romandaki olaylardan yola çıkarak deli filozof vasıtasıyla karı-koca ilişkileri, zenginlik-fakirlik, din-bilim, insanın toplumdaki yeri, ahlak kuralları gibi bir çok konuda gerçekten filozofça fikirlerini okuyucuyla paylaşır. hele kitabın başında evin kedisi ve köpeğinin yemek için yaptıkları mücadeleden yola çıkarak emperyalizme yaptığı eleştiri müthiştir.
kitabın ilk bölümü "filozofun cenab-ı hakka itirazlı" adını taşır. bu bölümde hüseyin rahmi'nin mizah anlayışıyla harmanlanmış eleştirisi okumaya değerdir:
--spoiler--
"-eserlerinin kıyısından bucağından bir görünüver. zira hal fenadır. seni inkâr edenler çoğaldı. yaptığın binanın ne damı var, ne temeli. sonu olmayan boşlukta kürekleri başıboş dolaşıyorlar. bütün kâinat serserilik halinde.
-senden yana olanlar varlığının ispatıyle uğraşa uğraşa şaşkına döndüler. dinleyenler artık dudak büküyorlar. bu davaya iyice bir açıklık vermek için ne yapacaksan yap. meryem'den bir oğlun olduğu hakkındaki iftirayı asırlardan beri yalana çıkarmadın. susman, ikrardan mı geliyor? gökte melek kalmamıştı da mı meryem'e sataştın ? bu görünmemezlik ve bu susma ya gurur veya korkudan ileri geliyor. ikisi de sana yaraşmaz.
-her fantazist iradelerin takdir- i ilahi tevekkülü ile sineye çekiliyor. sana edilen bütün ibadetler, dua ve övmelerin hepsi korkudandır. samimi olmayan tazimlerden mağrur olmak sana yakışır mı? seni methetmekte ifrata vara vara şımarttılar.
Bugün itibariyle sahibi olduğum ve ilk 22 sayfasından sonra sigara içerken bunları yazdığım ayrıca uykusuz olmama rağmen birkaç saat daha vaktimi harcamayı israf görmediğim bir eser aynı zamanda hakkında sadece bir entry gördüğüm için sözlük adına kaygılanmama sebep teşkil eden türk edebiyatından bir yapıt. Okuyunca devam ederim efenim!
