1845'te toplanan maarif komisyonu Padişah Abdulmecid zamanında bu isim adı altında (fen ilimleri evi) bir eğitim merkezi kurmaya karar verir. ilk kurulduğunda bu lise düzeyi eğitim veren bir merkezdir. 14 ocak 1863'te eğitime başlamıştır. Geniş kütüphanesi, değerli bilim adamları ile kısa sürede lise düzeyini aşmış ve bir üniversite kıvamına gelmiştir. 1865'te meydana gelen yangın nedeniyle eğitime ara vermiştir. 1869'da tekrar eğitime başlamıştır. Fakat takdir edilir ki bu kadar ilim insanın bir arada olması bu kurumu düşünen bir kurum haline getirmiş, bazı olay ve durumlara karşı yorum yapması nedeniyle işine gelmeyenlerin kapatmasına maruz kalmıştır. En son olarak bugünkü istanbul üniversitesi'nin temelini oluşturan dördüncü darülfünun 15 ağustos 1900 senesinde ikinci abdulhamit zamanında kuruldu. Edebiyat, hukuk, tıp, ve fen fakültelerinden oluşmuştur. Öğrenci sayısı sınırlı ve paralı olan bu okula girebilmek için bir orta öğretim kurumunu bitirmiş olmak ve bu eğitim düzeyini kanıtlamak gerekiyordu. Daha önce mülkiye mektebi binasının içinde olan okul 1909'da kendi binasına geçmiş, sayı sınırlamasını kaldırmış ve ücretsiz hale geltirilmiştir. Okulun adı darulfünun-i osmaniye olarak değiştirilip idaresi mülkiye mektebinden ayrılmıştır.
Birinci dünya savaşı sırasında yurt dışından bir sürü ilim insanı getirtilip kadrosu güçlendirilmiştir. Savastan sonra yeni bir yönetmelik hazırlanmıştır. Buna göre darülfünun'u, her yil seçilen bir eminin (rektör) baskanligi altinda fakülte temsilcilerinden meydana gelen bir dîvân (senato) idare edecektir.
Cumhuriyet'in ilanında sonra 1924'te çıkan kanunla, Darülfünun'a tüzel kişilik verildi. 31 Mart 1933 tarihli ve 2252 sayılı Üniversite Kanunu ile Darülfünun lağvedilmiş ve yeni üniversite kurma işi Milli Eğitim Bakanlığı'na verilmiştir.
Nazi rejiminden kaçan yahudi ve Hitler karşıtı akademisyenlere kapılarını açarak devrinde Avrupa'nın önde gelen ilim yuvalarından biri olmayı başarmış istanbul üniversitesidir.
1845'te kurulmasına karar verilmiştir ancak derslere 1862'de başlamıştır. yüksekokuldur. bu okulun eğitim süresi 3 yıldır ve bir sınav sonucunda bu okula öğrenci alınıyordu.
okulun adı 1900 yılında darülfünun-ı şahane'ye çevrilmiştir. bu okul 1933 yılında ise bugünkü istanbul üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.
osmanlı döneminde medreselerde pozitif bilimler öğretilmemesi ve pozitif bilimler öğreten kurumlara ihtiyaç duyulması üzerine kurulmuş ilk üniversite ayarında ki eğtim kurumudur. istanbul üniversitesinin önceki adıdır ve arapça fenler ülkesi anlamına gelmektedir ve üniversite kelimesini karşılamaktadır.
