(1893-1923) moğol 1921 devriminde askeri lider. moğolistan'ın bağımsızlığının en önemli figürlerinden olarak bilinmektedir.
bugünkü ulan bator'un biraz doğusunda , fakirleşmiş bir ailenin oğlu olarak doğdu. 6 yaşındayken ailesi rus konsolosluğuna yakın bir sokağa taşındı. sokakta rus çocuklarıyla da oynadığından rusça diline aşinalık kazandı. 1911 yılında moğolistan'ın ilk bağımsızlık ilanını takiben orduda görev aldı. 1912'de rus danışmanların kurduğu bir askeri okula girdi. burada gösterdiği becerilerle etrafındakilerin takdirini kazandı ve konumu yükseldi.
1914'te ordudaki kötü yaşam şartları ve yolsuzluklara karşı başlayan bir askeri ayaklanmanın içinde yer aldı, ama sonradan bunun kariyerine olumsuz etkisi olmadı. 1917'de hocası ile birlikte doğu sınırına gönderildi. 1918'de kanun kitapları ve budist kitaplar basımı için kurulmuş bir devlet matbaasında görevlendirildi.
1918-1919 yıllarında moğolistan üzerindeki çin baskıları arttı. en sonunda moğolistan çin işgaline ve akabinde devletin başındaki bogd han'ın imzalamaya zorlandığı bir anlaşma ile çin egemenliğine girdi. bu durum karşısında iki gizli muhalif grup kuruldu, bunlardan biri sükhbaatar liderliğinde idi. sonra 1920'de iki grup birleşti ve daha sonra da moğol halk partisi'ne dönüştüler. bu arada çalıştığı basımevinin kapanmasıyla sükhbaatar işsiz kaldı.
muhalif gizli grup , yöneticilerin tutumları ve genel durum hakkında bilgi topladılar. bu arada bölgedeki rus yerleşimcileri arasında yer alan bazı devrimcilerle de temasa geçtiler. bunlardan bazıları, grubu irkutsk'a bir heyet yollamaya ikna etti.
grubun bazı üyeleri sovyet desteği aramak üzere irkutsk'a yola çıkarken, kalan bazı ileri gelenler de bogd han'ı sovyetler'den destek talebinde bulunan bir mektup yazmaya ikna etmeyi başardılar. sükhbaatar bu mektubu gizlice çin kontrol noktalarından geçirerek götürme görevini üstlendi.
irkutsk'ta sovyet temsilcisi ile olan temaslardan sonra bazı grup üyeleri temasları ilerletmek için moskova'ya gitti, bazıları moğolistan'a döndü. sükhbaatar'ın da aralarında bulunduğu bazıları ise askeri eğitim almak ve temasları koordine etmek için irkutsk'ta kaldı.
bu arada bazı beyaz rus kuvvetleri roman ungern von sternberg yönetiminde doğudan moğolistan'ı işgal etmeye başlamıştı. muhalif grup üyeleri bu arada bir yandan ülkedeki soylu ve ileri gelenlerden kimin hangi tarafta olduğunu tespit ederek güçlenmeye çalışıyorlardı. 1921 şubatında sükhbaatar moğol halk partizanlarının başkomutanlığına getirildi. asker toplamaya başladı ve aynı ay içinde çin kuvvetleriyle çatışmalara başladı. mart ayında moğol halk partisi'nin kuruluş kongresi yapıldı ve bir geçici hükümet kuruldu. geçici hükümette sükhbaatar yine başkomutanlığa getirildi. müteakiben khiagt bölgesinin moğol bölümünün çin işgalinden kurtarılmasına karar verildi ve bir ültimatomu takiben yapılan çatışmalarla -ciddi kayıplar pahasına- başarı sağlandı. böylece hükümet khiagt kentine taşındı ve teşkilatlanmaya girişti, ancak çatışmalardan kentte büyük yangınlar çıktığı için daha sonra altanbulag kentine geçtiler.
mayısta ungern von sternberg'in kuvvvetleri bölgeye ulaştı ve sovyet rusya'ya doğru ilerlemeye girişti. bu harekat , uzak doğu cumhuriyeti kuvvetlerinden de destek alınarak püskürtülebildi. 11 temmuzda yeni bir hükümet kuruldu, sükhbaatar savunma bakanı oldu. bogd han'ın yetkileri ise sembolik düzeye indirgendi. yeni hükümetin konumu çok güvenli sayılmazdı. bir antikomünist ayaklanma ve darbe söylentileri yaygındı. bu ortamda bazı parti ileri gelenleri düşmanla işbirliği suçlamasıyla idam bile edildi. bu yıpratıcı ve gergin ortamda 1923 şubatı ortalarında sükhbaatar rahatsızlandı ve bir hafta içinde öldü. sonradan ölümünün zehirlenme nedeniyle olduğuna dair yaygın iddialar ortaya atılsa (ve hala bu iddialar moğolistan'da rağbet görüyor olsa) da resmi anlamda ve araştırmalarda ciddi olarak iddiaların üstüne gidilmemiştir.
sükhbaatar ölümünden sonra bir ulusal kahraman olarak hatırlandı, adına bir anıtmezar yapıldı ve büyük şehirlerde heykelleri dikildi. başkentin adı da ulan baatar (ulan bator) olarak değiştirildi. dul eşi moğolistan hükümetinde (sonradan devlet başkanlığının da dahil olduğu) önemli görevler üstlendi.
