bu de'leri ve türevleri olan ki'leri gerektiği yerde gerektiği gibi yazamamak sanıldığı gibi bir tembellik, pratiklik ya da tercih meselesi değil düpedüz cehalettir. satırlarca entry düzmekten üşenmeyen kişizadelerin space tuşuna basmaktan erinmelerinin anlaşılması da mümkün değildir. hayatında herhangi bir konuya ilgi duymuş olan her insan evladının yapması gereken bir iki sayfa kitap karıştırma eyleminden ısrarla kaçınmış olan bünyelerin sonradan bilmem hangi sebeplerle 'yazar' kimliğini benimseyip pek değerli 'incilerini' internet gibi kamuya açık bir ortamda ifşaata girişmeleri de bir o kadar abuk bir durumdur kanımca. bağlaçları yazmayı beceremeyenden yazar olmaz demedim, adam olmaz diyorum. bu başlık altındaki çemkiriklerimin tamamen okuma zevkimin içine eden bu özensizliklere bir uyarı mahiyetinde olduğunu da nedense ekleme gereği duyuyorum.bu aymazlık uçurulma sebebi olmalıdır hatta yazara göre.
msn de yazışırken insanları uyarmak zorunda kaldığımdan sürekli kurduğum cümlelerden biri. ve hatta üniversite bitirmiş insanların bırakalım msn i resmi yazışmalarda bile bu hataya düştüklerini gördüğümde içimden ve de mümkünse dışımdan tekrarladığım cümle. çok mu mühimdir bu konu: bence mühimdir.neden? şöyle ki; bu "de" leri ayrı yazmak yazarken düşündüğünüzü gösterir efendim. ama daha yazdığını bile doğru düzgün düşünmüyorsan vay ki vay halimize..
Önce cep telefonlarımızı kısa mesajlar esir aldı. Kısa mesajları 'kısa' tutmak için kelimeleri kesip biçtik. Sesli harfleri attık ilk önce: 'Naber' yerine 'nbr' kullanmak yeter sandık. 2000'lerden sonra ADSL'in ve bilgisayar kullanımın artmasıyla Messenger çılgınlığı da aldı başını yürüdü. Taksim Taxim, berduş Berdush, paşa Pasha, efendi Efenfy oldu. Yetmedi hi, bye bye gibi kelimeler bile dilimize girdi. Nbr, slm diyenlerin ise 'ya da'nın her zaman ayrı yazıldığından, 'dahi' anlamındaki 'de' nin sözcükle bitiştirilemeyeceğinden haberleri bile yok. nedir? dahi anlamındaki de ayrılır.
sözlükte çok üzerinde durulan ve günlük hayatta sıkça yapılan yanlışlardan birisidir.
bu konuyla ilgili tanım ve açıklamalar zaten yapılmış, benim değinmek istediğim, sözlükte bu yazım hatasının üzerinde fazla durulmuş olmasının yarattığı yanlışlık. o kadar ki, artık tüm de'ler ayrı yazılıyor. farkında olmak diyecek kişi farkın da olmak yazıyor, aslında diyecek kişi aslın da yazıyor. sensiz de yaşarım cümlesindeki gibi sensiz dahi yaşarım anlamı veren de ayrı yazılır, korkup iyice abartmak yerine mantığını kavrayalım ve bir seferde bitsin bu.
bencede dahi anlamına gelen-de ayrı yazılır...
ama herkes bunu bilsede sözlük de yanlış yazmaya devam eden yazarlar davar. de de lerinden görmüşler diyecem ama dedeleri ner de bu yazarlar ner de?
yinede umutsuz olmayalım gün gelecek sözlük de herkes imla kurallarını öğrenecek. **
Edit: sebebi olduğum görüntü kirliliği için özür diliyorum. umarım -de ve -da ları doğru yazmayı bilmeyen arkadaşlar için yeterince yol gösterici olmuşumdur.*
gammaz üyelere imla ile ilgili edit: entryde görülen imla hataları bilinçli bir şekilde yerleştirilmiştir. gözlüğünüzün ayarları ile oynayınız.
son dönemlerde uludağ sözlükte inanılmaz sıklıkta rastlanan hata. girilen onlarca entry'de bu hataya rastlanması, insana ilköğretimden üniversite mezuniyetine kadar verilen dilbilgisi ve edebiyat derslerinin kalitesini sorgulatıyor. öğrenciler mi umursamaz, öğretmenler mi öğretemiyor???
hayvanlar öğrenemez mesela bu kuralı. öğrenmesi de beklenemez. ama buna rağmen yazı yazmaya yeltenenler görülüyor her yerde. ehlileştirilemeyen, eğitilemeyen ve hiç umursamayanlar var. bir de en kötüsü, birileri kalkar da kendilerine hayvan diyerek hakaret eder diye her "-de" ekini ayrı yazanlar. yeri değil ama, yüce türk medyasına, büyük büyük gazetelerin editörlerine ve "köşeci" yazarlarlarına selamlar gönderiyorum buradan.
-de ekinin ayrı mı yoksa bitişik mi yazılacağını bilmeyenlere söylenen cümledir. fakat -de'yi nasıl yazacağını bilmeyen birisinin "dahi" kelimesinin ne anlama geldiğini bilmesi zor görünmektedir. eminim yıllarca "dahi anlamına gelen de ayrı yazılır" cümlesini duymuştur bu kişi, ama "dahi" nin ne demek olduğunu bilmediği için "-de" nin yazımını hiçbir zaman öğrenenemimiştir.
kendi dilimizin düzgün kullanılması temin etmek için yazım yanlışı içeren entry'lerin silinmesini teklif ediyorum. böylece ses getirici ve sonuç alıcı bir bilinçlendirme kampanyası yapılmış olacaktır.
bu kuralı bilmeyen bir kişi "oda bizimle geldi." derken neyi kastettiğini bilmez. oradaki "oda" evin bölümü mü? yoksa "o da" yazımındaki gibi bir insanın daha dahil olduğunun göstergesi mi?
doğruluğu apaçık ortada, haklı mı haklı bir önerme. çünkü bu "dahi anlamına gelen" dediğimiz "de" her koşulda ayrı yazılan, yazılmazsa küsen, sararıp solan bir bağlaçtır. şimdi monitöre soru sorar gibi bakan gözlerinizi görür gibiyim. peki ben nasıl ayıracağım bu dahi anlamındaki de ve aitlik eki olan de'yi? tamam adamı panik ettirmeyin, açıklıyorum.
şimdi eğer de'yi cümleden atarak okuduğumuzda cümlede bir bozukluk ya da anlam karmaşası olmuyorsa ayırın gitsin.
örnek mi? sizden değerli mi canım? al:
- ben de gelicem!
şimdi burda "ben gelicem" dersek anlamda bir değişme olmaz. yani cümle bozulmaz.
fakaat de'yi cümleden atınca cümlenin içine sıçıyorsak bırakın bitişik kalsın hiç bulaşmayın.
- senin eşyaların bende, haberin olsun.
şimdi "senin eşyaların ben haberin olsun" çok saçma olur. bu durumda de kelimeyle bütünleşmiştir, elleşmeyiniz.
