bir ideolojiyi yada fikri yaşatmak, ayakta tutmak gerekirse hayali düşmanların yaratılması ile sonuçlanır. siyaset bazında geçerli olan bu fikir birey içinde geçerlidir.yaşadığı ortamda etrafından sürekli şüphe ve korku duyarak motive olan insanların felaket ve yıkım süreçlerinde ayakta kalmayı başardığına inanılır ve ''sadece paranoyaklar ayakta kalır'' sözünü hatırlatır.
benzer şekilde toplumu ve kendini korkuyla ve gelecek endişesiyle motive eden iktidarların uzun süre yaşayabileceği fikri, paranoyak insan örneğine bakılarak çıkarılabilir.
Doğru önermedir. Dünya külliyatı bu durumun örnekleriyle doludur. Osmanlı nasıl safevi/memlûk/bizans rekabetinin oluşturduğu dini, siyasi ekonomik bir çok sebeple, sistematize yada kendiğinden teşekkül edildiyse diğer bir çok devletinde mutlaka bir ideolojisi vardır.
bu ideolojiler genel kanının aksine Sovyet yada nazı tarzı baskı ve diktatör rejimlerle sistematize edilmek, elit kesimin cebinden çıkmak zorunda değildir. Kimi zaman bu ideoloji halk kanadında örülür ve yükselir. Kemalizm gibi.
ve her ideolojinin doğal yada sonradan oluşmuş bir düşmanı vardır ki bu ideolojiyi besler yada öldürür.
