Paris komünü Marksistlerin ilk pratiği sayılabilir. Büyük Ekim devrimininyapılması içinde bir takım sonuçlar vermiştir. Proleterya diktatörlüğünü gerçekleştirmek için sadece enternasyonalin yeterli olmayacağı bunun yanında bir işçi partisinin gerekliği olduğunun altını çizmiştir. Ayrıca devrim yayılmak üzereyken anarşistler yüzündende yayılamamıştır. Marsilyadaki enternasyonal yönetimi devirerek başa geçmiş ve Marsilya komününü ilan etmiştir. Fakat Bakunin yüzünden bu gerçekleşmez. Bakunin olaya el koyarak önce devlet binasına gider ve devletin feshedildiğini ilan eder. Bu yüzden Cumhuriyet muhafızları harekete geçer hükümet binasına gelerek Bakuninin tutuklarlar. Bu yüzden enternasyonal binası kapatılır ve komün hayalleri suya düşer,devrimin ilerlemeside başka bahara kalır.
işçi sınıfının ilk iktidar deneyimidir. bismarck yanlısı hükümete fransız halkının güzel cevabıdır. 1871'de kurulan komün 70 gün yaşamıştır. komünarlar daha sonra kurşuna dizilmiştir. lenin, bolşevik devrimin 71.gününde komüne atıfla 'paris'i geçtik' demiştir.
bir de komün şairleri vardır;
(bkz: paris komünü şairleri)
paris'de gerçekleşmiş olan ve dünya devrim tarihi açısından iyi incelenmesi gereken oluşum.
fransız devriminden hemen sonra var olmuştur.
anarşizme geçişin ifadesidir. bu doğrultuda bakıldığında, gerçek komünizmin küçük ama çok iyi bir örneğini teşkil eder.
doğası gereği otoriteyi erken kaybetmiştir. bu da karşı güçlerin (versay ordusunun) güçlenmesine göz yumulmasının sebeplerindendir.
erken kayıpları nedeniyle başarısız olmuştur. safhaları hızlı geçmesi nedeniyle başarısız olduğu da söylenebilir.
bu dönemde,
eğitim materyalleri bedavalaştırılmış,
birkaç okul laikleştirilmiş,
bir yetimhane kurulmuş,
bazı bölgelerdeki okullarda eğitim gören çocuklara bedava kıyafet ve yiyecek verilmiştir.
fransız aydınları ve aşırı sağcı görüşte olanlar bile komünün vahşice yok oluşundan rahatsız olmuşlardır. zira komünün getirdiği ıslahatlar fransız devriminin aslında yer alan birçok ögeyi barındırır.
